Dörd min illik ictimai bir qurum olan evlilik; kimilərinin şirin yuxusu kiminin də kabusu. Əksəriyyət üçün lazımlılıq olan bu qurum, bəzi cütlükləri zamanla yorur və evlilik uğursuzluqla nəticələnir. Əvvəllər “şiddətli dolanışıqsızlıq ‘olaraq adlandırılan boşanma səbəbi isə indiki vaxtda’ evlilik yorğunluğu ‘deyilən evlilik yozulması halını aldı və deyim yerindədirsə boşanmalarda moda halına gəldi. “Gencaile.az” saytının “EvliSƏN” rubrikasında məhz evlilik yorğunluğundan və bu problemdən necə yaxa qurtarmalı olduğunuzdan danışacağıq.
Evlilik yorğunluğu evləndikdən 2,5 il sonra başlayır
” Eşqim, sevgim bitdi, artıq həyəcanım qalmadı ” kimi ifadələrlə sonlandırılan evliliklərdə bitən əslində eşq və sevgi deyil, dostluq və paylaşımdır. Edilən araşdırmalarda evlilik yorğunluğunun evləndikdən 2,5 il sonra başladığını ifadə edən hekimlər, indiki vaxtda bir çox cütün eşqi; dostluq və sevgiyə çevirə bildiğini, bunu bacarmayanmayanlar isə nəfəsi məhkəmədə aldığını dilə gətirdi.
Ən əhəmiyyətli faktor təhsil uyğunlaşmasıdır
İqtisadi və fiziki uyğunlaşma, yaş uyğunlaşması, inanc uyğunlaşması və cinsi uyğunlaşma kimi bənzərliklərin heç biri evlilik yorğunluğunu qarşısını almaqda təyin edici deyil. Cütlərdən biri çox zəngin digəri çox yoxsul ola bilər ya da biri gənc digəri yaşlı ola bilər. Evlilik yorğunluğunu önləyən ən əhəmiyyətli faktorun təhsil uyğunlaşması olduğunu ifadə edən həkim psixoloqlar, belə cütlərin bir-birini anlaya bildiyini, bir çox mövzunu birlikdə mübahisə paylaşabildiğini və ən əhəmiyyətlisi danıışa bildiyini vurğuladı. Danışan bir cütün də çox əhəmiyyətli problemlər olmadıqca evlilik yorğunluğuna tutulma riskinin çox az olduğunu sözlərinə əlavə edirlər.
Boşanma riskinin ən yüksək olduğu dövrlər
Evliliklərdə boşanma riskinin yüksək olduğu dövrlər; ilk 1 il, daha sonrakı 6 il və evliliyin 20. ili… Gözlənilməyən tez evliliklərdə, nişanlılıq dövrü keçirənlərə görə ilk il boşanma riskinin daha çox olduğunu ifadə edən psixoloqlar, anidən evlənənlərin bir biriləri ilə eyni evdə yaşamağa başlayınca tanıdığını və uyğun olmamaları halında ilk 1 il içində boşandıqlarını vurğulayırlar.
Uzun müddət eşqbazlıq etmək əhəmiyyətlidir
Görücü üsulu ilə bir müddət nişanlı qalıb evlənənlərin əlaqələri ailə böyüklərinin seçkiləri və təcrübələri ilə formalaşdığı üçün eşqbazlıq evliliyinə görə bir az daha möhkəm ola bilir. Bu nöqtədə cütlər arası problemlərdə ailə böyüklərinin dərhal dövrəyə girib vasitəçilik etməsinin əhəmiyyətli bir faktor olduğunu ifadə edən psixoloqlar, 20 ildən sonra boşanmalarda görücü üsulu evlilik və eşqbazlıq evliliyi arasında ədədi baxımdan bir fərqin olmadığını xatırlatdırlar.
Qadın işləsə, boşanma riski artır
Yoldaşlardan hər ikisinin də işləməsi olması, evliliyi yorğunluğa aparan səbəblərdən biridir. Çalışan qadına, ev işlərində kişinin köməkçi olmamasının yozulması söyləndiyini ifadə edən psixoloqlar, işləyən qadınların professional sahədə və evində iki fərqli rola sahib olmasının yorucu olduğunu xatırlatdı. İşləyən qadın evinə vaxt ayırdığı zaman karierası təhlükəyə düşər, karierasına yönəldiyində evini boş buraxar. Işinə daha çox vaxt ayırdığından, yoldaşlar bunu anlayışla qarşılamaya bilərlər. Bütün bu səbəblər istiqamətində işləyən qadınlarda işləməyənlərə görə 6 qat daha çox boşanma hadisəsi görüldüyünü ifadə edən psixoloqlar, bunda iqtisadi azadlığın da payının böyük olduğunu dilə gətirirlər.
Texnologiya evliliyi yorur
Gündəlik həyatımızı asanlaşdıran texnologiya, xüsusi həyatımızı təhlükəyə atır. Çox otaqlı evlər, baö evləri, fərqli televiziya və kompüterlər, cütləri bir-birindən qoparır və tənhalaşdırır. Bunların romantik istiqamətdən qopma və fikir ayrılıqlarının səbəb olduğunu ifadə edənpsixoloqlar, texnoloji imkanların daha az istifadə edildiyi hallarda boşanma hadisələrinin nadir görülməsini də buna bağlayırlar.
Qohum və qonşu ziyaretleri münasibəti canlı tutur
Qohum ziyarətləri və qonşuluq münasibətləri evliliyi davamlı dinamik tutaraq yorğunluğa mane ola bilir. Həftədə ən az iki dəfə qohum ya da qonşu ziyarətində olanlarda, evlilik yorğunluğu riskinin azaldığını ifadə edən psixoloqlar, bu qonaqlıqların həm cütlüklər arasında paylaşmanın artırdığını həm də soyuqluğu yox etdiyini vurğulayırlar. Evlərində xidmətçi və ya baxıcı olanlarda da olmayanlara görə boşanmaların daha çox görüldüyünü xatırladar psixoloqlar.
Cütlüklər bir-birini tənqid edərkən diqqətli olmalıdır
Evlilik yorğunluğunu qarşısını almaq üçün cütlüklər tənqid və təklifləri ‘sən’ mərkəzli deyil ‘mən’ mərkəzli etməlidir. Məsələn ‘Bu evin halı nə belə? Sən nə dağınıq bir qadınsan! ‘Yerinə yoldaş’ Ev dağınıq olunca özümü pis hiss edirəm «desə qarşı tərəf məsuliyyətli daha həssas hərəkət edəcək. ‘Sən’ mərkəzli tənqidi bir başa şəxsiyyətinə edilmiş bir hücum olaraq qəbul edən yoldaş, bir müddət sonra işlərini yenə laqeyd edəcək.
Ən az 5 dəqiqə bir biinizi izleyin …
Elmi bir araşdırmada, 100 adama qarşı cinsdən birinə 5 dəqiqə müddətlə heç tərpənmədən baxmaları istənir və çaşdırıcı bir nəticə çıxır. Bir-birinin üzünə baxan cütlüklərdən bəziləri aşiq olub evlənməyə qərar verir. Psixoloqlar da eynilə bu araşdırmadakı kimi cütlərə hər gün ən az 5 dəqiqə bir-birinin üzünə baxmalarını təklif edirlər.
Evlilik, canlı bir orqanizm kimi bəslənməyə ehtiyac duyar. Evlilikdə 2,5 ildən sonra romantik bəslənmənin minimuma endiyini ifadə edən psixoloq, bunun yerini, eşitmə, dinləmə və başa düşmə şəklindəki empatik paylaşımçısı ünsiyyətin aldığını, cütlərin də bunu ən yaxşı şəkildə yerinə yetirməsi lazım olduğunu ifadə etdi.
Evlilik yorğunluğuna tutulmamaq üçün nələr edilməli?
Əlinizdəkilərin dəyərini bilin: Sahib olduğumuz bir çox şeyin qiymətini itirdiyimizdə anlyırıq. Sağlamlığınızın, ailənizin, uşaqlarınızın, dostlarınızın dəyərini bilin. Yoldaşınızla ortaq yoldaşlıqlar və dostluqlar qurun. Təəssüf ki, bəzi yoldaşlar, etdikləri hər işdə mükəmməl olmaları lazım olduğuna inanır və bu səbəbdən bir cür özlərini kafi görməzlər. Bu cür insanlar özləriylə barışıq olmadıqları və özlərinin tutumlarından çox üstündə olduqları üçün evliliklərində də xoşbəxt ola bilməzlər. Həyat düz bir xətt deyil, enişli yoxuşludur. Müvəffəqiyyət qədər müvəffəqiyyətsizlikləri də təbii olduğunu qəbul etmək lazımdır.
Xoşbəxtliyiniz üçün qarşıya məqsəd qoymayın: Özünüzə ev, avtomobil aldıqda, uşağımız olduqda və ya başqa bir hadisə baş verdikdə xoşbəxt olacağıq kimi məqsədlər qoymayın. Xoşbəxtlik məqsəd deyil uzun bir səfərdir və hər an yaşanacaq bir duyğudur.
Hər tənqidə qulaq asmayın: Ətrafınızdakı insanların tənqidlərinə və təkliflərinə görə yaşayırsınızsa, özünüz üçün yaşaya bilməzsiniz. Buna görə xətalarınıza deyil, şəxsiyyətinizə istiqamətli tənqidlərə qulaq verməyin.
Səhvlərə həssas olmayın: Heç kim mükəmməl deyil və səhvlər təkrarlanmadıqca görməməzlikdən gəlinməlidir. Gördüyünüz şeyi söyləməzsəniz yaddaşınızdan uçub gedər, söyləsəniz yaddaşınızda qalar. Bu səbəblə hər mənfiliyi sözlərə çevirməmək lazımdır. Beləcə həm tez unudarsınız həm də təkrarlanma ehtimalı olmayan bir hadisə üçün yoldaşınızı incitməmiş olarsınız.
Evliliyinizə zaman ayırın: Yoldaşların bütün zamanlarını birlikdə keçirmələri xüsusilə işləyən ailələrdə az qala qeyri-mümkündür. Cütlər, evdə olsun çöldə olsun axşam yeməklərini birlikdə yeməyə səy göstərməli, bazar səhərləri həmişə birlikdə uzun nahar kefləri etməlidir. Axşam yeməkləri həftədə 2-dən aza enmişsə təhlükə başlamış deməkdir. Ayda bir neçə dəfə konsertə, kinoya, teatra bu da olmazsa pikniğe gedilməli, səyahətlərdən yoldaşlara hədiyyələrlə dönülməlidir.
Başqalarına kömək edin: Köməyə möhtac insanlara birlikdə dəstək olmağa çalışmaq, birlikdəlik duyğusunu gücləndirər. Bu da birliyə komanda ruhu qazandıraraq əlaqənin doğru xəttdə getməsinə təmin edər.
Birlikdə hobbilər əldə edin: Müxtəlif idman ya da sənət sahələrində ortaq zövqlərə yönəlmək evliliyi gücləndirər.
Nəticə olaraq cütlüklərin bir-birini olduğu kimi qəbul etməsi lazım olduğunu ifadə edirik.
Hazırladı: UĞUR
