Boşanma qərarı həyatın ən çətin anlarından biridir və bu qərarı vermək üçün müxtəlif səbəblər ola bilər. Bəzi qadınlar münasibətləri uzun müddətdir soyuq və gərgin olsa da, boşanmaqdan çəkinirlər. Bunun ən əsas səbəblərindən biri onların maddi baxımdan həyat yoldaşlarından asılı olmalarıdır. Bu, təkcə iqtisadi asılılıq məsələsi deyil, eyni zamanda qadının psixoloji, emosional və sosial vəziyyətini də əhatə edən kompleks bir problemdir.
Əgər qadın maddi cəhətdən tamamilə həyat yoldaşına bağlıdırsa, boşanma qərarı onu təkcə şəxsi həyatını yenidən qurmaq məsələsi ilə üz-üzə qoymur, eyni zamanda gələcəklə bağlı böyük bir qorxu hissi yaşamağa vadar edir. Həyat yoldaşının təmin etdiyi maliyyə dəstəyi olmadan, qadının özünü və uşaqlarını necə dolandıracağı, öz ayaqları üstündə necə dura biləcəyi barədə düşüncələr onu çıxılmaz vəziyyətə sala bilər. Bu səbəbdən, maliyyə qorxusu və narahatlığı səbəbilə qadınlar emosional cəhətdən tükənmiş evliliklərdə qalmağa davam edirlər.
Bu vəziyyətin doğurduğu əsas problemlərdən biri də qadının öz dəyərini itirməsi və bir insan kimi tam olaraq özünü həyata keçirə bilməməsidir. Maddi asılılıq, qadının həyatının müxtəlif sahələrində məhdudiyyətlər yaradır və zaman keçdikcə onun özünə inamını sarsıdır. Özünə olan inamsızlıq və mənlik hissinin itməsi isə qadının yalnız evlilikdə deyil, həyatının bütün sahələrində sıxıntılar yaşamasına səbəb olur.
Maddi cəhətdən asılı olan qadınlar evliliklərində tərəfdaşlarından daha çox maliyyə dəstəyi aldıqları üçün münasibətlərdəki emosional boşluğu və soyuqluğu görməzlikdən gələ bilirlər. Həyat yoldaşının maddi təminat verməsi, qadını münasibətlərdəki digər problemləri nəzərə almamağa məcbur edə bilər. Hətta bəzən bu vəziyyət o qədər davam edir ki, qadın özünü sadəcə “ev işçisi” kimi hiss etməyə başlayır, çünki onun evlilikdəki rolu yalnız iqtisadi dəstək almaq üzərində qurulmuş olur. Bu isə münasibətləri daha da soyudur və tərəflər arasındakı hisslərin zəifləməsinə səbəb olur.
Emosional soyuqluq və qarşılıqlı tərəfdaşlıqdan bəhrələnməmək evdəki uşaqlara da mənfi təsir göstərə bilər. Onlar ailədəki gərgin atmosferi hiss edir və bu, onların psixoloji inkişafına, gələcəkdəki münasibətlərinə mənfi təsir göstərə bilər. Yəni ailədaxili münaqişə təkcə qadın və həyat yoldaşı arasında deyil, həm də uşaqların həyatına, onların ailə və evlilik anlayışına təsir edir.
Qadınların boşanmaqdan çəkinmələrinin başqa bir səbəbi də cəmiyyətin onlara qarşı yanaşmasıdır. Bir çox mədəniyyətlərdə boşanma qadınlar üçün hələ də böyük bir stigma daşıyır. Cəmiyyət ailə institutunu qorumaq məqsədilə boşanmış qadınlara bəzən mənfi münasibət bəsləyir. Bu da qadınları daha çətin vəziyyətə salır və onların maddi asılılıqdan qurtulmasına mane olan sosial təzyiqlərə səbəb olur. Sosial baxımdan “gözəgörünməz” olmaq qorxusu, qadınları mənfi münasibətlə üzləşməkdən çəkindirir və nəticədə boşanma qərarını təxirə salmalarına səbəb olur.
Yekun olaraq, maddi asılılıq qadınların münasibətlərində və həyatlarında ciddi təsirə malikdir. Bu asılılıq təkcə iqtisadi deyil, həm də psixoloji və emosional olaraq qadını gücsüz vəziyyətə sala bilər. Belə qadınlar, soyuq münasibətlər və ailədaxili gərginliklərə baxmayaraq, daha yaxşı bir həyat qurmaq əvəzinə, mövcud vəziyyətlərində qalmağa məcbur olurlar. Bu isə təkcə boşanma ilə bağlı deyil, ümumiyyətlə, qadının həyatda öz yerini tapmasında böyük maneələr yaradır.
Beləliklə, maddi asılılıq içində olan evliliklərdə yaranan problemlər yalnız iqtisadi deyil, həm də emosional və sosial baxımdan kompleks bir vəziyyətin göstəricisidir. Bu vəziyyətdən çıxış yolu isə qadınların maddi müstəqillik qazanmaları və cəmiyyətin onlara qarşı münasibətinin dəyişməsi ilə mümkündür.
Bu rubrika çərçivəvəsindəki məqalələr “PRİM – Psixososial Reabilitasiya və İnkişaf Mərkəzi“nin maliyyə dəstəyi ilə çap olunur.
“PRİM” Psixososial Reabilitasiya və İnkişaf Mərkəzi
📞+994 50 207 80 04
📍Ünvan: Bakı ş. Zahid Xəlilov 48A, Elmlər m/st yaxınlığı
Yazını oxuyarkən diqqətimi çəkən bir neçə vacib məqam var. İlk növbədə, qadınların psixoloji olaraq maddi asılılıqdan çıxış yolları tapmaları üçün onların həyat yoldaşlarına və ya ailə mühitinə bağlı olmadan da özlərini həyata keçirə bilmələri vacibdir. Çox vaxt, qadınlar yalnız maddi baxımdan yox, emosional olaraq da kişilərdən asılıdırlar. Bu asılılıq onları qərar qəbul etməkdə çətinlik çəkən vəziyyətə salır. Sizin yazıda çox aydın şəkildə göstərmisiniz ki, yalnız iqtisadi asılılıq deyil, həm də sosial və emosional tərəflər qadınları boşanma qərarını verməkdən çəkindirir.
Maddi asılılığın, xüsusilə də qadınların boşanma qərarlarını necə çətinləşdirdiyini çox gözəl izah etmisiniz. Məncə, bu mövzu təkcə qadınlar üçün deyil, bütün cəmiyyət üçün vacibdir.
Bu yazı bizim cəmiyyətimizdəki əsl boşanma qorxusunu açıq şəkildə göstərir. Xüsusilə cəmiyyətdə qadınlara olan münasibət də çox önəmli bir faktordur. Təbii ki, burada iqtisadi asılılığın çox ağır bir yük olduğunu vurğulamaq lazımdır. Cəmiyyətin qadına olan təzyiqləri və bu təzyiqlərdən qorxma, bəzən insanı dözülməz vəziyyətlərə salır. Qadının cəmiyyətdəki bu “stigma” ilə mübarizə aparması, sadəcə onu deyil, bütün ailəni təsir edir.
Təklifim, belə qadınlar üçün psixoloji dəstək proqramlarının daha da artırılmasıdır. Cəmiyyətin onların qarşısında açıq və anlayışlı olması lazımdır. Bu yazının çox yaxşı bir başlanğıc olduğunu düşünürəm, lakin bəlkə də daha çox maddi müstəqillik qazanmaları üçün real addımlar barədə daha çox məlumat versəniz, faydalı olar. Bu qadınlara real yardım olmaq üçün hansı addımlar atılmalıdır?
Maddi asılılığın qadınların həyatında yaratdığı emosional gərginlik barədə yazınızda çox doğru nöqtələrə toxunmusunuz. Bu məsələnin yalnız iqtisadi deyil, həm də psixoloji və sosial aspektlərinin olması çox vacibdir. Bəli, qadınlar bir çox halda boşanmaq istəsələr də, gələcəkdə maddi çətinliklərdən qorxaraq bu qərarı təxirə salırlar. Bu isə onların emosional və psixoloji durumlarını daha da pisləşdirir.
Maddi asılılığın qadınların həyatını necə məhdudlaşdırdığını və onların emosional baxımdan necə zədələndiyini çox yaxşı izah edirsiniz. Özəl olaraq, cəmiyyətin boşanmış qadınlara münasibətini, onların qarşılaşdıqları çətinlikləri necə dərk etdiyini çox yaxşı hiss etdim. Bu mövzu haqda daha çox danışılmalı və qadınlar daha çox dəstək görməlidir.
Biz kişilər belə məsələləri bəzən gözardı edirik. Yalnız maddi asılılıq deyil, həm də emosional və psixoloji təsirlər çox vacibdir. Yazı, boşanma qərarının niyə çətin ola biləcəyini aydın şəkildə göstərir. Cəmiyyətin bu mövzuya yanaşması çox vacibdir və dəyişməlidir.
Boşanma qərarı vermək çox çətindir, amma maddi asılılıq məsələsi bu qərarı daha da çətinləşdirir. Yazı çox dolğun və hərtərəfli təqdim olunub. Qadınların cəmiyyət tərəfindən necə təzyiq gördüyü və sosial stigma məsələsi çox önəmlidir. Mənim üçün bu yazı çox faydalı oldu və əminəm ki, oxuyanlar çox şey öyrənəcək.
Bu yazı mənim şəxsi həyatımda yaşadığım çətinlikləri xatırlatdı. Maddi müstəqillik qazandıqca bir qadının necə daha güclü və azad olduğunu anladım. Əlavə olaraq, qadınların psixoloji vəziyyətinə toxunmanız çox önəmlidir, çünki bir çox qadın bu vəziyyəti heç kimə açıqlaya bilmir. Bu yazının daha çox insana çatması lazımdır.