Bədən və ruh… bir-birinə bağlı iki aləm. Onların münasibəti elə bir rəqs kimidir ki, hər bir not və hər bir addım bir ahəngdədir. Psixosomatika da bu sehrli rəqsi anlamağa çalışır – ruhumuzun bədənimizə necə toxunduğunu, emosiyalarımızın damarlarımızda necə axdığını və düşüncələrimizin ürəyimizin ritmini necə dəyişdirdiyini öyrənir.
Bəzən həyat bizə dərindən nəfəs almağa imkan vermir, qəlbimizi sıxır, düşüncələrimizi dumanlı bir gecə kimi bulanıq edir. Stres, narahatlıq və qorxular ruhumuzun qanadlarını ağırlaşdırır. Amma bu ağırlıq təkcə ruhumuzda qalmır; o, bədənimizin hər bir guşəsinə toxunur, bizimlə nəfəs alır, bizimlə ağırlaşır. Uzun müddət davam edən stresin ürəyimizdə dərin izlər buraxması, bədənimizin dilində baş ağrıları, ürək döyüntüləri və ya mədə-bağırsaq sancıları ilə danışması heç də təsadüf deyil.
Psixosomatika bizə bu sualı verir: “Bədəniniz nə demək istəyir?” Əslində, bədənimiz ruhumuzun danışdığı dillə danışır. Çünki qəlbimizdə baş verən hər şey, gec-tez bədənimizdə də əks olunur. Həyatın bizə gətirdiyi gözəlliklərə sevinməyən, göz yaşlarımızı sıxıb saxlayan bir ruh, bədəndə yorğunluq, sancı və şikayətlərə səbəb olur. Ruhumuzun tükəndiyi yerdə bədən də kövrəlir.
Bədənimiz bizə hər zaman eşidilmək istəyən bir sevgi məktubu göndərir. Baş ağrısı, ürək çırpıntıları, yorğun əzələlər… bunlar bizə “Dincəl!” və ya “Özünə vaxt ayır!” deyən səslərdir. Lakin çox vaxt bu məktubları görməzdən gəlirik, ruhumuzun və bədənimizin ehtiyaclarını dinləməyə gecikirik.
Psixosomatika bizi ruhumuzun dərindən başa düşülməsinə çağırır. Düşünün ki, bədən və ruh bir cüt sevgilidir – birinin əzabı o birinin ürəyinə toxunur. Əgər ruhumuz sükunət tapmazsa, bədən də dinclik tapa bilməz. Elə bu səbəbdən, fiziki sağlamlıqla psixoloji rifah arasında incə və qırılmaz bir bağ mövcuddur.
Stressli bir həyatın fırtınası içində ruhumuza sığınacaq tapmaq bəzən çətin görünə bilər. Lakin qəlbimizi sakitləşdirən, bizi anlayan və özümüzə güzgü tutan bir yanaşma mövcuddur – psixoterapiya. Psixoterapiya, ruhumuzun yaralarını sevməyi, bədənimizin bizə dediklərini dinləməyi öyrədir. Bu, insanın özü ilə qurduğu ən səmimi və gözəl dialoqdur.
Koqnitiv-davranış terapiyası kimi yanaşmalar, bədən və ruh arasında körpülər qurur, bizi öz daxili harmoniya mərkəzimizə yaxınlaşdırır. Həyat tərzimizi yaxşılaşdırmaq – bir az daha sakit nəfəs almaq, sağlam qidalanmaq, sevdiyimiz insanlara yaxın olmaq – bədənimizi və ruhumuzu sevindirmək üçün ən gözəl yoldur.
Unutmayaq ki, hər birimiz ruhumuzla bədənimizin rəqsində öz melodiyamızı tapmalıyıq. Bu melodiya sükutla, sevgi ilə və özümüzə diqqət yetirməklə yaranır. Sağlam həyat tərzi – təkcə sağlam bədən deyil, həm də xoşbəxt ruh deməkdir.
Bədənimizə və ruhumuza olan sevgi, həyatımızın ən dəyərli melodiyasını yazmağa kömək edir. Bu melodiyanı qoruyub saxlamaq isə hər birimizin öhdəsinə düşür.
Psixoloq M. Almara Ağaqızı
PRİM – “Psixososial Reabilitasiya və İnkişaf Mərkəzi”nin direktoru
(Psixoloqla əlaqə saxlamaq istəyənlər Bakı şəhəri, Zahid Xəlilov 48A, Elmlər m/st yaxınlığında yerləşən “PRİM” Psixososial Reabilitasiya və İnkişaf Mərkəzinə müraciət edə və ya 050 777 80 04 mobil nömrsi ilə birbaşa Almara Ağaqızı ilə əlaqə saxlaya bilərlər. Həmçinin https://www.instagram.com/almara.melikova.aga_qizi/?igsh=MWJwOW52Y2t4bHVkeA%3D%3D instagram səhifəsi vasitəsi ilə də Almara xanımla kontakt yarada bilərlər.)
Əslində, bədən və ruh arasındakı əlaqə barədə düşündükcə həmişə eyni şeyi düşünmüşəm, amma yazı bunu o qədər sadə və anlaşılır şəkildə ifadə etdi ki, özümü daha yaxşı başa düşdüm. Həqiqətən də stres bədənimizə necə təsir edir və bəzən sadəcə bir anlıq dincəlmək, nəfəs almaq belə çox fərq yaradır. Amma yazıda bir şey marağımı çəkdi: Bəs, bəzən bədənimiz çox sərt bir şəkildə bu siqnalları verirsə, necə anlaya bilərik ki, biz artıq onu yaxşıca dinləmişik?
Mən də bədənimlə bağlı problemləri başa düşməyə çalışıram, amma çox vaxt əhval-ruhiyyəmin pis olduğu zaman bu ağrıları çox da diqqətə almıram. Yazıda dediyiniz kimi, bədən sadəcə bir xəbərdarlıq edir, amma çox vaxt bu siqnalları görməməzliyə vururuq. Psixosomatika haqqında daha çox oxumaq istərdim. Amma bir şey düşündüm – əgər bədənin hər zaman bizə xəbərdarlıq edirsə, necə başa düşə bilərik ki, hansı ağrı fiziki, hansısa ruhi problemlə bağlıdır?
Hər şeyin bir-birinə bağlı olduğunu çox yaxşı izah edirsiniz. Mən özüm də psixoterapiya prosesindən keçmişəm və bədənin verdiyi siqnalları daha yaxşı anlamağa başlamışam. Amma bu yazını oxuyanda düşündüm ki, psixoterapiya yalnız bir üsulmu, yoxsa hər kəsə uyğun bir şeydir? Hər kəsin bu prosesdən keçməsinə ehtiyac varmı?
Yazı mənə çox tanış gəldi. Özüm də stresslə və narahatlıqla mübarizə apararkən bir neçə dəfə bədənimdəki müxtəlif problemlərlə qarşılaşmışam. Həqiqətən də, bəzən işlər o qədər qarışıq olur ki, bədən bizə “dincəl” deməyi başa düşmür. Bir şey soruşmaq istəyərdim: Psikosomatika ilə bağlı daha çox praktiki məsləhətlər olsa, həyatımıza necə tətbiq edərik? Çünki nəzəri cəhətdən çox maraqlı və dərin mövzudur, amma necə ki, gündəlik həyatda praktik şəkildə tətbiq edəcəyimizi də öyrənmək istərdim.
Mənim fikrimcə, çox əhəmiyyətli bir mövzuya toxunulub burada. Həyatın stressindən bəzən özümüzü unuduruq, amma bədən bizi sanki hər addımda xəbərdar edir. Yazını oxuduqca anladım ki, bədənin verdiyi ağrılar və narahatlıqlar yalnız fiziki deyil, bəzən ruhi bir əlamətdir. Yazınızda psixosomatika və bədənlə əlaqənin vacibliyi vurğulanıb, amma mənim bir sualım var: İnsan bədənində yaranan hər hansı bir ağrı psixosomatik ola bilərmi, yoxsa bəzi hallarda yalnız fiziki səbəblərlə bağlıdır? Hər iki vəziyyət arasındakı fərqi necə anlamaq olar?
Mən bu yazını oxuyanda sanki özümü gördüm. Hər zaman stresli vəziyyətlərdə başım ağrıyır və ya mədəmdə narahatlıq hissi yaranır, amma heç vaxt bunun nə ilə bağlı olduğunu düşünməmişdim. Psixosomatika barədə yazdığınız anlayış çox maraqlı idi. Məncə, bu barədə daha çox bilmək lazımdır, çünki bədənimizin bizə necə siqnallar verdiyini öyrənmək insanın həyatını çox dəyişə bilər. Ancaq bir sualım var: Bəzən bədənimizin verdiyi siqnalları tam anlamaq çətin olur, bu zaman nələr etməliyik?
Bədən və ruhun əlaqəsini belə gözəl şəkildə təsvir etdiyiniz üçün təşəkkür edirəm. Məncə, bu mövzu çox vacibdir, çünki gündəlik həyatda çox vaxt ruhsal narahatlıq və stresslərimizi yalnız bədənimizə yansıtdığımızı düşünürük. Yazınızda psixoterapiya ilə bağlı dedikləriniz mənə çox ilham verdi. Məncə, hər kəs öz ruhi vəziyyətini yaxşılaşdırmağa çalışmalı və bədənini daha yaxşı başa düşməli. Lakin sualım var: Psixoterapiya prosesində insanın həyat tərzini dəyişdirməsi nə dərəcədə vacibdir və bu dəyişiklikləri necə sürətlə həyata keçirə bilərik?
Hər bir kəlməsində həqiqət var. Ruh və bədən bir-birinə necə bağlıdır, bunu çox yaxşı izah etmisiniz. İnsan psixikasının bədənə təsiri haqqında çox düşündüm, amma belə dərin bir açıqlama görməmişdim. Təşəkkür edirəm, çox faydalı bir yazıdır!
Mən də idmanla məşğul olan biri olaraq, bədənimin və ruhumun bir-birini necə təsir etdiyini gündəlik həyatda hiss edirəm. Yazını oxuyarkən hər sözünüz mənim təcrübələrimlə uyğunlaşdı. Düzdür, bəzən bədənimizin siqnallarını görməzdən gəlirik, amma ruhun balansı nə qədər vacib olduğunu bu yazı ilə bir daha dərk etdim.
Hər gün işlərdə boğulmuş bir şəkildə bədənimi dinləməyi unuduram. Amma bədən və ruhun ahəngini tapmaq həyat keyfiyyətini artırır, buna şübhə etmirəm. Psixosomatika ilə daha çox maraqlanmağa başladım. Bu mövzu haqqında daha çox oxumağa çalışacağam.
Cox maraqli bir movzu secmisiniz mence. Fealiyyetinizde ugurlar arzulayiram Almara xanim
Bu yazı mənim üçün həm dərs oldu, həm də mənə öz bədənimi və ruhumu necə daha yaxşı anlayacağımı göstərdi. Stressin bədənə təsirini çox gözəl izah etmisiniz. Psixosomatika mövzusuna bu qədər dərindən yanaşılması məni çox təsirləndirdi. İnsanların öz bədənlərini dinləməsi və psixoterapiya ilə rahatlaması haqqında çox dəyərli məsləhətlər verdiniz.
Həqiqətən də bədən və ruh arasındakı əlaqənin dərinliyini anlamağa çalışmaq lazımdır. Almara Ağaqızının sözləri mənə çox təsir etdi və öz həyatımı daha diqqətlə dəyərləndirməyimə səbəb oldu. Stressin bədənə necə təsir etdiyi və psixoterapiyanın bu prosesdə necə vacib olduğu mövzusunda çox faydalı məlumatlar var. Təşəkkürlər!”
Müəllifə belə bir sualım var: “Ruhumuzun tələblərini daha yaxşı necə eşidə bilərik, xüsusən də gündəlik həyatda çox məşğul olduğumuzda?” Çünki bəzən hər şey o qədər sürətli gedir ki, özümüzə zaman ayırmağı unuduruq.
Bir insan olaraq, bəzən çox şeyə fikir verirəm və ruhumuza diqqət yetirmək üçün çox az vaxt ayırıram. Yazı bu mövzuda dərin düşünməyə vadar edir. Mən də çox vaxt özümü yorğun hiss edirəm, amma bəzən baş verən fiziki narahatlıqları keçmişdən qalma emosional yük kimi qəbul edirəm. Bu yazı məni bir az daha diqqətli olmağa, həm bədənimə, həm də ruhuma ehtiyac duyduqları qayğını göstərməyə təşviq edir.