Azərbaycanda intihar hadisələrinin sayı yenidən artıb. Məsələ burasındadır ki, son vaxtlar daha sərt intihar üsulları özünü göstərməkdədir. Son hadisələrə nəzər salsaq bunun şahidi ola bilərik. Belə ki, mayın 23-də Bakı şəhərinin Xətai rayonunda intihar hadisəsi baş verib. Məhəmməd Hadi küçəsi 101 ünvanında yaşayan 1989-cu il təvəllüdlü Zagirbekov Samir Tahiroviç özünü çoxmərtəbəli binadan atıb. O, hadisə yerindəcə keçinib. Eyni gündə Bakı şəhərinin Binəqədi rayonunda 1 nəfər doqquzmərtəbəli yaşayış binasının damına çıxaraq intihar etmək istəyini nümayiş etdirib. Lakin intihar hadisəsinin qarşısı alınıb.
Son zamanlar yayğın olan intihara cəhd metodundan biri də metro qatarının altına atılmaqdır ki, mayın 24-də də oxşar hadisə baş verib. Belə ki, hadisə saat 09:25 radələrində “Koroğlu” metro stansiyasında qeydə alınıb. “H. Aslanov” metro stansiyasından “İçərişəhər”ə gedən qatar “Koroğlu” metro stansiyasına daxil olanda bir gənc özünü qatarın altına atıb. Bununla bağlı maşinistə məlumat verilib və o, qatarı saxlayıb. Qatar yolundakı gərginlik dayandırılıb və oğlan oradan çıxarılıb.
Məsələyə münasibət bildirən psixoloq Elnur Rüstəmov intihara cəhdlərlə bağlı bir neçə nüansa diqqət çəkdi. Psixoloq bildirdi ki, insanlar ilk növbədə özləri özlərini müalicə etməli, qayğılarına qalmalıdırlar: “İntiharların səbəblərindən biri də psixoloji faktorlardır. Yəni bütövlükdə hamısını psixoloji faktor hesab etmək də olmaz. Çünki burada genetik, sosial faktorlar da var. Son zamanlar intiharların böyük bir qismi məhz psixoloji faktorlardan baş verir. Görürük ki, səhhətində heç bir problem yoxdur, ancaq adam intihar edir. Görünən də budur ki, psixoloji məqamlar daha çox təsir göstərir. Nəzərə almaq lazımdır ki, söhbət psixoloji narahatçılıqdan gedirsə, bu, lokal bir narahatçılıq deyil. Yəni burada sərhədi bağlayasan, içəridə psixoloji problemləri həll edəsən deyə, bir yanaşma yoxdur. Biz qlobal dünyada yaşayırıq və dünyanın hər yerindən informasiya alıb, ötürürük. Bütün bunlar da nəzərə alınmalıdır. Bəli, bu proseslər insanın psixologiyasına təsir göstərir. Bu gün müşahidə edirik ki, sərt şəkildə intihar hadisələri baş verir. Elə ölümün özü də bu gün sərt şəkildə ucuzlaşıb. Yəni dünən ölüm qocalıq əlaməti idisə, bu gün artıq belə deyil. Bax, bu məqam da diqqətə alınmalıdır. O qədər intihar hadisəsi ilə bağlı xəbərlər verilir və bu elə adiləşib ki, artıq bizim üçün intiharlar bir statistikaya çevrilir. Bununla bağlı profilaktik tədbir aparmaq lazımdır. Hər bir insan, vətəndaş psixoloji sağlamlığının qeydinə qalmalıdır. Psixoloji sağlamlığının qeydinə qalmaq dedikdə burada psixoloqa getmək nəzərdə tutulmur. Mobil telefon sənin əlindədirsə, sosial şəbəkələrə az gir də. Əgər gecə tez yatmaq sənin əlindədirsə, niyə yatmırsan? Bax bizim insanları bu istiqamətdə maarifləndirmək lazımdır. Fərd, insan olaraq özünün fərdi psixoloji sağlamlığının qeydinə qalırsan. Hər hansı çətinlik yaşayırsansa, özün bunun öhdəsindən gələ bilmirsənsə, o zaman mütəxəssisə getmək lazımdır. Fərd ilk növbədə özü problemini həll etmək üçün təşəbbüs göstərməlidir”.
Psixoloqa görə, bu gün insanlar arasında psixoloji sağlamlıqla bağlı maariflənmə işi aşağıdır: “Deyəndə ki, get bir psixoloq dəstəyi al, o dəqiqə cavab verirlər ki, mən dəli deyiləm. Hələ də anlamırlar ki, psixoloq psixi sağlam insanla məşğul olur. Ona görə də maariflənmə işini artırmaq lazımdır. Mətbuat bu psixologiyanın cəmiyyətə yayılmasında böyük işlər görür. İndi də yeni bir mərhələyə keçmək lazımdır. Artıq o psixoloji təsir intihar haqqında xəbərlərin verilməsində də özünü göstərməlidir. Biz hər zaman demişik ki, onu xəbər kimi başlığa çıxarmayaq. Çünki hər insanın xəbəri mənimsəmə qabiliyyəti eyni deyil və bu, dolayısı ilə təsir göstərir. İndi 3 nəfər intihar edibsə, bu həftə intiharların sayı artacaq. Metroda baş veribsə, metro nəzarətə götürülməlidir ki, yenidən orada kimsə özünü qatarın altına atmasın. Bu istiqamətdə işlər aparılmalıdır. İntiharların aradan götürülməsi istiqamətində konkret yollar göstərilməlidir. Ümumilikdə kompleks şəkildə işlər aparılarsa, problem öz həllini tapar”.
Psixoloq vurğuladı ki, sosial şəbəkədən çox istifadə, normal yatmamaq da psixoloji gərginliyi artırır və nəticə yaxşı olmur: “Bunun çox böyük önəmi var. İnsan gözləyir ki, kimsə onun yerinə hansısa işi həyata keçirəcək. Baxın ki, sosial şəbəkədən nə qədər asılı olan insanlarımız var. Bu gün baxın ki, nə qədər problemli insanlarımız artıb. Obyektiv olmaq lazımdır. İnsan uğur qazanan zaman deyir ki, bu, əziyyətim hesabına başa gəlib. Uğursuzluğa düçar olanda isə bildirir ki, cəmiyyət günahkardı. Bizə sərf edəndə deyirik Avropa dəyərləri, sərf etməyəndə bildiririk ki, bura Azərbaycandır də. Bu, yanaşma deyil. İnsanın bir yanaşma tərzi olmalıdır. Bəli, fərd olaraq kifayət qədər gərgin, narahat insanlarımız var. Onlar həm özləri narahatdırlar, həm də cəmiyyətdə narahatlıq yaradırlar. İşsizlikdən bəhs edənlər də var. Bu isə tamam başqa məsələdir. Əziyyət çəkməsəniz, işləyə bilməzsiniz. Bu gün iş var, sadəcə olaraq, işləmək istəyən azdır. Biz qloballaşan dünyada yaşayırıq və məvacib hər zaman az olacaq. Yəni nə qədər çox pul alsan da, yenə də az olacaq. Çünki pul artdıqca, tələblər də artır. Biz qəbul etməliyik ki, müasir epoxanın çağırışlarına adekvat olmaq lazımdır. Adamdan soruşursan ki, nə üçün işləmirsən? Deyir ki, maaş azdır. İnsanlar birdən-birə yüksək maaş istəyir. Bu gün iş var, sadəcə olaraq, işləmək istəyən azdır. Baxırsan ki, bir müəssisədə 20 nəfər var, onlardan 10 nəfəri işləyir, 10 nəfəri də yalandan gəlib-gedir. Bu istiqamətdə maariflənməyə ehtiyac var. İşləmək istəməyən insan hər bir işdə bəhanə axtarır. Onlar çalışırlar ki, öz fikirlərinə əsas gətirib desinlər ki, ölkədə iş yoxdur. Yaxşı mütəxəssis hər yerdə tələb olunandır. Ona görə də bu məsələni bəhanə gətirib, hansısa addım atmaq lazım deyil”.
Əli RAİS
