Ümumi inflyasiya dalğasında daşınmaz əmlak qiymətləri artmağa davam edəcək. Paytaxtımızdakı mənzillər əvvəllər də çoxları üçün bahalı zövq idi və Ukraynada pandemiya və müharibənin başlaması tikinti materiallarının bahalaşması prosesini başlatdı, qiymət maxoviki ciddi şəkildə sürətləndi və dayanması çətin idi.
Bazar analitiklərinin fikrincə, bahalaşmanın səbəblərinə təfərrüatlı yanaşdıqda onların çox olduğu üzə çıxır. Daşınmaz əmlak eksperti Ramil Qasımzadənin dediyinə görə, paytaxtda tikinti sahələri bahalaşır, qlobal logistik maneələr səbəbindən tikinti məhsullarının qiyməti artır və bütün bunlar son nəticədə mənzillərin, xüsusən də şəhər daxilindəki mənzillərin qiymətinin artmasına gətirib çıxarır. Nəhayət, yeni fon tələbin uzun illərdir təkliflə ayaqlaşa bilmədiyi yerli bazarın xüsusiyyətlərinə əsaslanır.
Amma həmsöhbətimiz əsas səbəb kimi inflyasiyanı göstərir: “Hər şeyin qiyməti qalxır və daşınmaz əmlak sahəsi bundan kənarda qala bilməz. Artıq paytaxtda mənzillərin kvadratmetrinin qiyməti 2000 manata yaxınlaşır, lakin hesab edirəm ki, qiymətlər bu psixoloji həddi də keçəcək. Digər məsələlərlə yanaşı, tikinti şirkətləri kommersiya banklarından kifayət qədər maliyyə və kredit xətləri aça bilməz – söhbət əmlakla təmin edilmiş biznes kreditlərindən gedir. İnşaatçılar likvid əmlaklarını beş ildən çox olmayan və illik 15-20% kreditlə banklara girov qoyurlar. Bahalı kreditlər qiymət artımının lehinə başqa bir arqumentdir”.
Bu gün ölkə daş və quma olan daxili tələbatı tam ödəyir, əsasən ağac, taxta-şalban və armatur idxal edirik. Bu və digər mallar bizə daha çox Rusiya və Ukraynadan gətirilir.
Azərbaycan Rieltorlar Assosiasiyasının icraçı direktoru Elnur Fərzəliyev deyir ki, yuxarıdakı səbəbdən dolayı tikinti mallarının daşınmasında yaranan problemlərin yerli bazarda iz qoyması təəccüblü deyil: “Bahalaşmanın əsas səbəbi hələ də bazarımızın daxili reallıqlarından qaynaqlanır. Uzun illərdir tikinti Bakıda cəmləşdiyindən paytaxtımızda torpaq sahələri getdikcə kiçilir. Bu vəziyyət inşaatçılar köhnə çoxmənzilli binaları söküb onların yerində çoxmərtəbəli yaşayış binaları tikdikləri zaman “pilot” adlanan layihələrə geniş tələbatın yaranmasına səbəb olub. Məlumdur ki, onlar eyni zamanda tikinti zamanı mənzil sahiblərinə kirayə haqqı ödəyir, onları eyni yerdə yeni mənzillə təmin edir və ya mənzil alırlar. Nəticə etibarı ilə, bu xərclər bu xüsusi binada mənzillərin qiymətinin üstünə gəlir və bütün mənzil fondunun qiymətlərinə təkan verir”.
“Lakin bütün hallar qiymət artımına səbəb olmur. Anti-Rusiya sanksiyaları Rusiyanın iqtisadi vəziyyətini mürəkkəbləşdirib və bu, təbii ki, Azərbaycanın daşınmaz əmlak bazarında öz izini qoyur. Axı paytaxtdakı mənzillər ənənəvi olaraq Rusiya azərbaycanlıları – sahibkarlar və qazanc üçün Rusiya Federasiyasına gedən sadə işçilər üçün ən çox axtarılan investisiya məkanı hesab olunurdu”, – deyə mütəxəssis bildirib.
Fərzəliyevin sözlərinə görə, əvvəlcə pandemiya, sonra isə Qərb sanksiyaları Rusiya iqtisadiyyatını və orada yaşayan diasporun maliyyə imkanlarını iflic edib, ona görə də indi investisiya iştahı azalıb: “Rusiyadakı vəziyyətin Rusiyanın iri şəhərlərinin daşınmaz əmlak bazarlarından olan investorların marağını bizim istiqamətə çevirəcəyi ilə bağlı gözləntilər var idi, lakin onlar diqqətlərini Türkiyə bazarına yönəldiblər. Yerli bazarda gözləntilərin əksinə olaraq əks proseslər inkişaf edib. Həmyerlilərimiz burada ev sataraq sərmayələrini azad etməyə və beləliklə də qonşu ölkədə bizneslərini ayaqda saxlamağa çalışmağa başladılar”.
Bir sözlə, Rusiya böhranı və Ukraynadakı müharibə də ölkədə mənzillərinin qiymətinin müvəqqəti azalmasında rol oynadı. Rusiyalı həmvətənlər təklifin artmasına töhfə verən çoxlu yaşayış və kommersiya obyektlərini satışa çıxarırlar, lakin bütün bunlar keçici xarakter daşıyır. Mövcud proqnozlara görə, paytaxtda mənzillərin bahalaşması davam edəcək.
Tanya Samsonova
