Gəncədə məktəbin önündə şagirdin bıçaqlanması, Bakıda şagirdlərdən birinin digər yeniyetməyə qarşı alçaldıcı hərəkətlər etməsi və son olaraq Xırdalan şəhər 9 nömrəli tam orta məktəbin şagirdinin səs yazısı olduğu iddia edilən videogörüntü yayımlanması məktəblərdə vəziyyətin yaxşı olmadığını, həmçinin problemli şagirdlərlə işləyən məktəb psixoloqlarının fəaliyyətinin qənaətbəxş olmaması məsələsini yenidən gündəmə gətirdi. Bəs, görəsən, orta məktəblərimizdə çalışan psixoloqlar öz vəzifə funksiyalarını necə yerinə yetirirlər və ən əsası bu sahədəki problemlər nədən qaynaqlanır?

Bu suala cavab tapmaq üçün PRİM – “Psixososial Reabilitasiya və İnkişaf Mərkəzi”nin direktoru, psixoloq M.Almara Ağaqızı ilə həmsöhbət olduq və o mövzuyla bağlı aşağıdakıları qeyd etdi:” Təhsildə psixoloji xidmət uşaqların, şagirdlərin psixoloji, sosial-psixoloji və tədrislə bağlı davranış, mənimsəmə və intellektual inkişaf problemlərinin həllinə yönələn, xüsusi üstünlüklərə malik universal xidmət sahəsidir. Ümumilikdə bu xidmət əqli və fiziki baxımdan aktiv inkişaf edən uşaq şəxsiyyətinin sağlam və hərtərəfli formalaşması üçündür. Təhsildə psixoloji xidmət bağçalarda, məktəbəqədər hazırlıq və orta ümumtəhsil müəssisələrində, ümumiyyətlə bütün növ orta məktəblərdə yaradılır, amma təəssüf ki, hazırda vəziyyət o qədər də ürəkaçan deyil.

Məktəb psixoloqlarının başlıca vəzifələri haqda da danışan mütəxəssis deyir ki, məktəb psixoloqlarının başlıca vəzifələri psixoprofilaktik və psixodiaqnostik iş prosesində təhsildə çətinliklərlə qarşılaşan, inkişafı və davranışında çatışmazlığı olan uşaqların üzə çıxarılması məqsədi ilə şagirdlərin intellektual və şəxsi emosional inkişafının fərdi-psixoloji xüsusiyyətlərini öyrənmək, siniflərdə və qruplarda sosial-psixoloji mühiti tədqiq etməkdir.

Almara xanım həmçinin qeyd etdi ki, məktəb psixoloqu uşaqların məktəbə psixoloji cəhətdən hazırlığını diaqnostika edərək, onların birinci sinfə qəbul edilməsində iştirak edir. O, şagirdlərin yaş və inkişaf səviyyələrini müəyyənləşdirərək onları ibtidai təhsil pilləsindən ümumi orta, tam orta təhsil pillələrinə və peşə məktəblərinə keçərkən psixoloji müayinə etməli, müəllim, valideyn və ustalarla birlikdə uşaqlarla fərdi iş proqramını işləyib hazırlamalıdır.

Mütəxəssis həmçinin vurğulayır ki, psixodiaqnostik iş zamanı psixoloq psixi cəhətdən inkişaf edən uşaqları, effektiv-emosional pozuntulara və pis davranışa meyilli olan uşaqları, habelə ümumi və xüsusi istedadlı uşaqları üzə çıxarmalıdır. Alkoqolizmin, narkomaniyanın, cəmiyyətə zidd davranış formalarının qarşısını almaq üçün yeniyetmələrlə, onların valideynləri və müəllimləri ilə profilaktik iş aparmalıdır.

Ekspertin sözlərinə görə, məktəblərdə psixoloji xidmətin zəif olmasının bir çox səbəbləri var: “Bu sahə yeni olduğu üçün məktəblərdə psixoloq ştatı hələ tam oturuşmayıb və cəmiyyət tam şəkildə maariflənməyib. Valideyn hələ tam fərqinə vara bilmir ki, psixoloqun orta məktəbdə işi nədən ibarətdir. Ona görə də, maariflənmə işi daha da geniş formada aparılmalıdır. İkinci bir tərəfdən də psixoloq ştatının olması, ancaq psixoloqların psixoloji işi aparması üçün uyğun otaq və şəraitlərinin olmamasıdır. Çünki heç kimə sirr deyil ki, bir qisim orta məktəbdə psixoloqlar konkret əvəzçiliklə dərs demək, öz işləri ilə yanaşı başqa işləri də yerinə yetirmək durumu ilə üz-üzə qalırlar”.

Təqdim etdi: UĞUR