Məktəbə yeni başlayan uşaqlar üçün məktəb fobiyası, onların məktəb mühitinə uyğunlaşmasını çətinləşdirə bilər. Məktəb fobiyası, uşağın məktəbə getməkdən qaçınma, narahatlıq və ya qorxu hissi yaşamasına səbəb olur. Bu problem, uşağın məktəb həyatına tam şəkildə inteqrasiya olmasını əngəlləyə bilər. Məktəb fobiyasının öhdəsindən gəlmək üçün effektiv yanaşmalar və strategiyalar tətbiq etmək, uşağın daha rahat və müsbət bir məktəb təcrübəsi yaşamasına kömək edə bilər.

1) Ön hazırlıq

Məktəbi tanımaq:

Məktəbə başlamadan əvvəl uşağı məktəblə tanış etmək, onun özünü daha rahat hiss etməsinə kömək edə bilər. Məktəbin sinif otağını, müəllimləri və digər mühüm yerləri ziyarət etmək, uşağın mühiti daha tanış etməsinə kömək edir.

Gündəlik rutinin qurulması:

Məktəb gününün başlamasından əvvəl müntəzəm bir rutini qurmaq, uşağın yeni günə alışmasına kömək edir. Uşağın səhər yuxudan oyanma, hazırlıq və məktəbə getmə vaxtlarını müəyyən etmək, onun bu prosesə uyğunlaşmasını asanlaşdırır.

2) Emosional dəstək

Pozitiv yanaşma:

Məktəbə başlamaq mövzusunda uşağa müsbət bir yanaşma təqdim etmək önəmlidir. Məktəb həyatının əyləncəli və maraqlı olduğunu vurğulamaq, uşağın məktəbə qarşı müsbət bir baxış açısına sahib olmasını şərtləndirir.

Dinləmək və anlamaq:

Uşağın narahatlıqlarını dinləmək və ona empati göstərmək, uşağın hisslərini ifadə etməsinə imkan tanıyır. Onun qorxularını və narahatlıqlarını müzakirə etmək, problemi başa düşməyə və onunla mübarizə aparmağa kömək edir.

3) Sosial bacarıqları inkişaf etdirmək

Sosial əlaqələri gücləndirmək:

Uşağı sinif yoldaşları ilə tanış etmək və sosial mühitdə iştirak etməsini təşviq etmək, onun sosial bacarıqlarını inkişaf etdirir. Qrup fəaliyyətlərinə iştirak etmək və dostları ilə oyunlar oynamaq, uşağın sosial mühitə uyğunlaşmasını asanlaşdırır.

Qaydalarla tanışlıq:

Məktəb mühitindəki qaydalar və davranış qaydaları ilə uşağı tanış etmək, onun məktəb mühitinə uyğunlaşmasına kömək edir. Məktəb qaydalarını başa düşmək və qəbul etmək, uşağın məktəb həyatını daha rahat yaşamasına kömək edir.

4) Təhlükəsizlik və rahatlıq

Təhlükəsizlik qaydaları:

Məktəbdəki təhlükəsizlik qaydaları haqqında uşağa məlumat vermək və təhlükəsizlik tədbirlərinə uyğunlaşmasını təmin etmək, onun rahatlıq hissini artırır. Məktəb mühitindəki təhlükəsizlik tədbirlərini izah etmək, uşağın təhlükəsizlik hissini gücləndirir.

Ev mühitində rahatlıq:

Məktəbə başlamadan əvvəl evdə uşağın rahatlığını təmin etmək, onun məktəbə keçid prosesini asanlaşdırır. Uşağın məktəb günlərinin sonunda evdə istirahət etməsi və xoş vaxt keçirməsi, onun stresini azaldır.

5) Müəllim və məktəb İlə əlaqə

Müəllimlərlə əlaqə:

Müəllimlərlə müntəzəm əlaqə saxlayaraq uşağın inkişafını izləmək və ona dəstək olmaq, uşağın məktəb mühitinə uyğunlaşmasını asanlaşdırır. Müəllimlərin uşağın ehtiyaclarına uyğun dəstək göstərməsi, onun məktəb həyatını daha müsbət yaşamasına zəmin yaradır.

Məktəb rəhbərliyi ilə əlaqə:

Məktəb rəhbərliyi ilə görüşərək uşağın məktəb mühiti və tədris proqramı haqqında məlumat əldə etmək, uşağın məktəbə adaptasiyasını daha da asanlaşdırır. Məktəb rəhbərliyi ilə əməkdaşlıq, uşağın məktəb həyatında qarşılaşa biləcəyi problemləri həll etməyə kömək edir.

6) Təhsil və inkişaf

Ev təhsili:

Məktəbdəki təhsil tələblərinə uyğun olaraq evdə əlavə dəstək vermək, uşağın akademik inkişafını dəstəkləyir. Evdə müntəzəm olaraq dərslərə hazırlıq və oxuma fəaliyyətləri həyata keçirmək, uşağın məktəb proqramına uyğunlaşmasına kömək edir.

Emosional sağlamlıq:

Uşağın emosional sağlamlığını qorumaq üçün stresslə başa çıxma üsullarını öyrətmək və ona müsbət dəstək vermək vacibdir. Uşağın özünü rahat və güvənli hiss etməsi, məktəb fobiyasının öhdəsindən gəlməyə yardımçı olur.

Nəticə

Məktəb fobiyasından qurtulmaq üçün müxtəlif yanaşmalar tətbiq etmək, uşağın məktəb mühitinə uyğunlaşmasını asanlaşdırır. Məktəbə əvvəlki hazırlıq, emosional dəstək, sosial bacarıqların inkişafı, təhlükəsizlik və rahatlıq tədbirləri, müəllim və məktəb ilə əlaqə, təhsil dəstəyi və emosional sağlamlıq üzrə tədbirlər, uşağın məktəb həyatını müsbət və rahat yaşamasına kömək edir. Bu strategiyaların tətbiqi, uşağın məktəb fobiyasını aşmasına və məktəb həyatını daha xoşbəxt şəkildə yaşamasına imkan verir.

Psixoloq M.Almara Ağaqızı

PRİM – “Psixososial Reabilitasiya və İnkişaf  Mərkəzi”nin direktoru

(Psixoloqla əlaqə saxlamaq istəyənlər Bakı şəhəri, Zahid Xəlilov 48A, Elmlər m/st yaxınlığında yerləşən “PRİM” Psixososial Reabilitasiya və İnkişaf  Mərkəzinə müraciət edə və ya 050 777 80 04 mobil nömrsi ilə birbaşa Almara Ağaqızı ilə əlaqə saxlaya bilərlər. Həmçinin https://www.instagram.com/almara.melikova.aga_qizi/?igsh=MWJwOW52Y2t4bHVkeA%3D%3D instagram səhifəsi vasitəsi ilə də Almara xanımla kontakt yarada bilərlər.)