Uşaqların yalançı ağlamaqları diqqət çəkmək və emosional ifadə etmək kimi səbəblərdən istifadə etdiyi bir üsuldur. Valideynlərin bu davranışı anlaması və düzgün idarə etməsi uşaqların sağlam inkişafına kömək edir.

Uşaqlar ətraf mühitlə effektiv ünsiyyət qurmaq və özlərini ifadə etmək üçün müxtəlif davranışlar nümayiş etdirirlər.

Bu davranışlardan biri də yanıltıcı və ya səhnədə ağlamağıdır… Xüsusilə 2-4 yaş arası uşaqlarda rast gəlinən bu ağlama növü əsl problem olmadığı halda valideynlərin diqqətini cəlb etmək üçün nümayiş etdirilən bir reaksiya növüdür…

Bu davranış ilk baxışdan manipulyasiya xarakterli görünsə də, mütəxəssislər bunun uşaqların sosial və emosional inkişafının bir hissəsi olduğunu vurğulayırlar. Valideynlər bu davranışa necə reaksiya verəcəklərini bilmirlər və bunun arxasında müxtəlif səbəblər dayanır.

Bəs, uşaqlar ən çox hansı səbəblərdən yalandan ağlayır və valideynlər bu vəziyyətlə necə məşğul ola bilərlər?

Diqqəti cəlb etmək və diqqət axtarmaq üçün yeganə səbəb?

Ağlamaq səhnəsi, uşaqların əsl ehtiyac və ya narahatlıq hiss etmədikləri halda ağlama davranışı göstərdiyi bir vəziyyətdir. Ən çox görülən səbəblərdən biri diqqət axtarışıdır… Lakin araşdırmalara görə, tək səbəb bu deyil…

Duyğuları ifadə etmək, sosial dinamikanı yoxlamaq kimi müxtəlif səbəblərdən yarana bilən “yalançı ağlama” uşaqların inkişafında mühüm rol oynayır. Yalnçı ağlama uşağın ətrafındakılarla ünsiyyət qurma üsullarından biridir və buna görə də normal inkişaf prosesinin bir hissəsi hesab olunur.

Xüsusilə körpəlikdə uşaqlar ağlama və sonrakı reaksiyalar arasındakı əlaqəni kəşf edərək “səbəb-nəticə” əlaqəsini anlamağa başlayırlar. Məsələn, körpə ağladıqdan sonra anasının yanına gəldiyini görsə, o, bu davranışı təkrarlamaq istəyinə düşə bilər. Araşdırmalar göstərir ki, bu cür ağlama əslində uşağın daha inkişaf etmiş ünsiyyət bacarıqlarını göstərə bilər.

Ailənin diqqətinin digər bacı-qardaşlara və ya işə yönəldiyi hallarda uşaqlar bu cür davranışları ilə valideynlərinin diqqətini cəlb etməyə çalışa bilərlər. Bir sözlə, ağlamağı alət kimi istifadə edə bilərlər. Diqqəti cəlb etmək üçün istifadə edilən bu üsul həm də uşaqların özünü daha vacib və dəyərli hiss etmə ehtiyacının ifadəsi kimi qəbul edilir.

Ağlamaq səhnəsi bəzən uşaqların sosial bacarıqlarını inkişaf etdirməsinin bir yoludur. Ətrafına necə reaksiya verəcəklərini öyrənmək üçün müxtəlif davranışlar sərgiləyən uşaqlar bu prosesdə məlumat əldə etmək üçün ağlamağı bir vasitə olaraq istifadə edə bilərlər. Ağlamağın hansı reaksiyalara səbəb olduğunu müşahidə edərək, bu davranışın təsirlərini anlamağa çalışa bilərlər. Bu, uşaqların sosial və emosional bacarıqlarını inkişaf etdirməyə kömək edir.

Yalançı ağlamanın baş verməsinin başqa bir səbəbi də uşaqların qarşılaşdıqları məhdudiyyətlərə reaksiya vermək istəmələridir. İstəklərinə çata bilmədikdə və ya müəyyən məhdudiyyətlərlə qarşılaşdıqda, bu vəziyyətdən mübarizə strategiyası kimi istifadə edə bilərlər. Bundan əlavə, uşaqlar emosional vəziyyətlərini və streslərini ifadə etmək üçün yalandan ağlamağı seçə bilərlər.

Yalançı ağlamanın idarə etməyin yolları

Valideynlərin saxta ağlamağa yanaşması uşağın bu davranışı və inkişaf prosesini necə qəbul etdiyinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir edir. Mütəxəssislər valideynlərə bu davranışa ardıcıl və sakit yanaşmağı tövsiyə edir. Ağlamağı mükafatlandırmamaq uşağın bu davranışı davam etdirmə ehtimalını azaldır.

Hər ağlamaya eyni reaksiya vermək əvəzinə, bəzən bu davranışı görməməzliyə vurmaq, uşağın diqqətini başqa istiqamətə yönəltmək və ya sakitcə nə istədiyini soruşmaq ağlama davranışını azaltmaqda təsirli ola bilər. Valideynlər üçün övladlarının ətrafdakılarla ünsiyyət qurma və emosional ehtiyaclarını ifadə etmə üsullarından biri kimi uşaqlarının səhnədə ağlamasını və rol oynama davranışlarını görmələri vacibdir.

Bu anlayış valideynlərə bu davranışın altında yatan real ehtiyacları aşkar etməyə və uşaqları ilə daha sağlam ünsiyyət qurmağa kömək edə bilər.

Valideynlərin bu vəziyyəti problem kimi deyil, uşağın emosional dünyasına açılan qapı kimi qəbul etməsi, ona empatiya ilə yanaşması mizansa ağlaması ilə mübarizədə ən təsirli üsullardan biri hesab olunur.

Qadir