Qidalanma sağlamlığın təməlini təşkil edir. İnsan bədəni düzgün qidalanma ilə enerjini, vitaminləri, mineralları və digər vacib maddələri əldə edir. Lakin günümüzdə qidalanma məsələlərində müxtəlif səhvlərə rast gəlinir. Bu səhvlər yalnız fiziki sağlamlığa deyil, həm də psixoloji və emosional vəziyyətə təsir edir. Qidalanma problemlərini düzgün anlamaq və onları həll etmək üçün ilk növbədə səhvlərin nə olduğunu müəyyənləşdirmək vacibdir.

Balanssız pəhriz seçimi

Ən çox qarşılaşılan səhvlərdən biri balanssız pəhriz seçməkdir. İnsanlar yalnız bir və ya iki qida qrupuna fokuslanaraq digər vacib qida qruplarını inkar edirlər. Məsələn, bəzi insanlar yalnız zülallara üstünlük verərək karbohidrat və yağları azaldırlar. Bu, bədənin müxtəlif funksiyalarını pozar və enerjinin mənbələrini məhdudlaşdırar.

Həll: Pəhriz, bütün qida qruplarını (karbohidratlar, zülallar, yağlar, vitaminlər və minerallar) balanslı şəkildə əhatə etməlidir. Hər qida qrupunun düzgün nisbətdə istehlakı sağlamlıq üçün vacibdir. Zülal, karbohidrat və yağlar arasında bərabər bir nisbət əldə etmək, bədənin hər bir funksiyasını dəstəkləyər.

 Həddindən artıq kalori istifadəsi

Bir çox insan arıqlamaq istəyərkən, pəhrizdəki kaloriləri çox sərt şəkildə məhdudlaşdırır və ya səhvən çox az kalori alır. Bu, metabolizmanın yavaşlamasına, bədənin enerji ehtiyaclarının qarşılanmamasına və nəticədə bədənin qida ehtiyaclarını qarşılayarkən zərər görməsinə səbəb ola bilər. Digər tərəfdən, çox kalori qəbul edilməsi də çəki artımına gətirib çıxara bilər.

Həll: Kalori qəbulunu düzgün tənzimləmək vacibdir. Arıqlamaq üçün kalori kəsilməsi lazımdır, amma bu kəsilmə bədənin ehtiyaclarına uyğun olmalıdır. Həmçinin, çox kalori qəbul etməkdən qaçınmaq lazımdır. Hər bir insanın metabolizması fərqlidir və ona görə də pəhriz tələbləri fərqli ola bilər.

Bədənin ehtiyaclarına qeyri-uyğun pəhriz tətbiqi

Hər kəsin pəhriz ehtiyacları fərqlidir. Bəzi insanlar idmanla məşğul olan və yüksək enerjiyə ehtiyacı olan insanlardır, digərləri isə daha az fiziki fəaliyyət göstərirlər və buna uyğun qidalanma tələbləri daha fərqlidir. Ümumiyyətlə, pəhrizdə öz ehtiyaclarınıza uyğun olmayan, hər kəs üçün uyğun olduğu iddia edilən pəhrizlərə müraciət etmək səhv bir yanaşmadır.

Həll: Pəhriz seçərkən şəxsi ehtiyacları nəzərə almaq vacibdir. İdmanla məşğul olan şəxslər, az hərəkət edənlərdən fərqli olaraq daha çox enerji ehtiyacına malikdirlər. Həmçinin, fərdi qidalanma ehtiyaclarınıza uyğun pəhrizlər hazırlamaq daha effektiv nəticələr verər.

Süfrəyə vaxtında oturmamaq və yaşam qrafiki

Bəzi insanlar gün ərzində vaxt azlığından və ya tələsik olduğu üçün düzgün vaxtlarda yemək yemir, səhər yeməyini atır və ya yavaşca, çox tələsik şəkildə yemək yeyirlər. Bu, metabolizmanın pozulmasına, həzm problemlərinə və ümumilikdə qidaların yaxşı mənimsənilməməsinə səbəb ola bilər.

Həll: Yemək vaxtlarını tənzimləmək və hər gün müəyyən saatlarda yemək yemək çox vacibdir. Yavaşca və diqqətə alaraq yemək, həzm prosesini yaxşılaşdırar və qidaların bədən tərəfindən daha yaxşı mənimsənməsini təmin edər.

Emosional yemək vərdişi

Bir çox insan, stress, depressiya və ya narahatlıq kimi emosional hallarla qarşılaşdıqda, yemək yeməklə rahatlamağa çalışır. Bu, çox vaxt artıq yeməyə və kalori qəbulunun artmasına səbəb olur. Emosional yemək yalnız müvəqqəti rahatlıq təmin etsə də, uzun müddətdə sağlamlıq problemlərinə yol açar.

Həll: Yeməyi emosional vəziyyətlə əlaqələndirmək əvəzinə, stres və narahatlıqla baş etməyin başqa yollarını tapmaq lazımdır. Fiziki fəaliyyət, meditasiya, hobbiyə vaxt ayırmaq və ya sosial dəstək almaq, emosional vəziyyəti yaxşılaşdırmağa kömək edə bilər.

Qısa müddətli pəhrizlərə bağlılıq

Qısa müddətli arıqlama pəhrizləri, sürətli nəticələr vermək iddiası ilə geniş yayılmışdır. Lakin, bu pəhrizlər bəzən bədənin ehtiyaclarını düzgün qarşılamır və sonradan bərpa etmək daha çətin olur. Yalnız bir müddət üçün tətbiq olunan bu pəhrizlər, uzun müddətli nəticələrə səbəb olmur və tez bir zamanda köhnə vərdişlərə qayıdılır.

Həll: Uzun müddətli və davamlı pəhrizlərə üstünlük vermək daha doğrudur. Sürətli nəticələr əldə etmək əvəzinə, sağlam bir pəhriz vərdişi formalaşdırmaq və həyat boyu bu vərdişə riayət etmək, sağlamlığı daha yaxşı qoruyar.

Rəna Bayramova

Pediatr, kardioloq, ailə həkimi, Kliniki dietoloq, Misir və Rusiya Dietoloqlar Assosiasiyasının üzvü