Həssas uşaqlarla düzgün ünsiyyət qurmaq, onların emosional inkişafına və gələcək həyatlarında daha sağlam fərdlər olmalarına dəstək olmaq baxımından olduqca əhəmiyyətlidir. Həssas uşaqların duyğusal vəziyyətlərini anlamaq və onların ehtiyaclarına uyğun davranmaq üçün bəzi əsas prinsipləri tətbiq etmək vacibdir.
Dinləmə və anlama bacarığı
Uşaqlarla əlaqə qurarkən ən vacib element dinləmədir. Əgər biz uşağa dinləməyi öyrətmək istəyiriksə, əvvəlcə özümüz də onu dinlədiyimizi göstərməliyik. Onun sözlərini diqqətlə dinləyərək, başa düşdüyümüzü hiss etdirməliyik. Bu, aramızda qarşılıqlı bir rabitə yaradacaq və ünsiyyətimizi effektiv edəcək. Həssas uşaqlar, duygularını dərindən yaşayır və bu səbəbdən empatiya göstərmək çox vacibdir. “Səni anlayıram” və ya “Bu sənin üçün çətin bir vəziyyətdir” kimi ifadələrlə uşağın hisslərini təsdiq etmək, ona özünü dəyərli hiss etdirmək üçün faydalıdır.
Sakit və mühakiməsiz yanaşma
Həssas uşaqlarla danışarkən, öz duyğularımızı sakit şəkildə ifadə etməliyik. Uşağın hisslərini mühakimə etmədən dinləməliyik. Mühakimə etmədən dinləmək, uşağa güvən vermək və onun özünü rahat hiss etməsinə şərait yaratmaq deməkdir. Həmçinin, danışarkən qarışıq sözlərdən istifadə etməmək və sadə, anlaşılan dildə danışmaq vacibdir. Bu, uşağın bizi daha yaxşı başa düşməsinə və özünü daha rahat ifadə etməsinə imkan verəcəkdir.
Dəyişikliklərə adaptasiya və səbr
Həssas uşaqların yeni mühitlərə və dəyişikliklərə öyrəşməsi bəzən vaxt ala bilər. Bu müddət ərzində valideynlər və tərbiyəçilər səbrli davranaraq, uşağın adaptasiya prosesinə dəstək olmalıdırlar. Həssas uşaqlar, başqalarına nisbətən, dəyişikliklərə qarşı daha həssas ola bilərlər və səbrsizlik uşaqda təşviş yarada bilər. Bu səbəbdən, onlara dəstək olmaq və onları rahat hiss etdirmək vacibdir.
Uğurları təqdir etmək və dəstək olmaq
Həssas uşaqlar, çox zaman özlərini mühakimə edərək, kiçik uğurları belə böyük bir çətinlik olaraq görürlər. Onların uğurlarını təqdir etmək və onları dəstəkləmək, onların özlərinə olan inamını artırar. Hər hansı bir mükafat, xoş söz və ya təşəkkür, uşağın öz hədəflərinə çatmaq üçün motivasiya olmasına səbəb olacaqdır. Kiçik addımlarla belə onlara təşəkkür etmək, onlara bu yolda güc verəcəkdir.
Sevgi və dəstək
Övladınıza hər zaman onun yanında olduğunuzu və onu sevəcəyinizi ifadə edin. Bu, yalnız sözlərlə deyil, eyni zamanda hisslərinizlə də olmalıdır. Uşaq sözlərdən daha çox hisslərini hiss etməlidir. Bu cür sevgi və dəstək, uşağın gələcəkdə özünü daha düzgün ifadə etməsinə və psixoloji inkişafının sağlam istiqamətdə davam etməsinə kömək edəcəkdir. Həssas uşaqların öz hisslərini başqalarına ifadə etməkdə çətinlik çəkə biləcəyini nəzərə alaraq, onlara bu bacarığı aşılamalıyıq.
Həssas uşaqlara diqqət və qayğı
Həssas uşaqların digər uşaqlara nisbətən daha çox diqqətə və qayğıya ehtiyacı ola bilər. Onların ehtiyaclarını düzgün şəkildə tanıyıb, onları dəstəkləmək çox vacibdir. Uşaqların duyğularını basdırmadan ifadə etmələrini təmin edərək, onlara özlərini daha yaxşı tanımaq və özlərinə güvənmək bacarığını aşılamış oluruq. Həssas uşaqlara göstərilən diqqət, onların duyğusal vəziyyətlərini idarə etmələrinə kömək edər və bizə olan güvənlərini artırar.
Unutmayın ki, həssas uşaqlarla düzgün və diqqətli ünsiyyət qurmaq onların psixoloji inkişafında mühüm rol oynayır. Bizim davranışlarımız, onlara verdiyimiz dəstək və sevgimiz, onların gələcək həyatlarında daha sağlam fərdlər olmalarına kömək edəcəkdir. Uşaqlarımızı dinləyərək, onlara empatiya göstərərək və onlara dəstək olaraq, onların duyğusal və psixoloji inkişafını daha sağlam şəkildə dəstəkləyə bilərik.
Psixoloq Gültəkin Səhhət
Həssas uşaqlara yanaşarkən öz duyğularımızı idarə etməyin əhəmiyyəti qeyd edilib. Bəs valideynlər və tərbiyəçilər bu çətinliklərlə mübarizə apararkən öz streslərini necə idarə edə bilərlər? Həssas uşaqlarla ünsiyyətdə öz emosional vəziyyətimizi qorumaq üçün hansı metodları tətbiq etmək olar?
Həssas uşaqların dəyişikliklərə daha çox vaxt lazım olduğunu bildirdiniz. Bu adaptasiya prosesində uşaqların keçirdiyi emosional vəziyyətləri necə daha effektiv şəkildə izləyə bilərik?
Bir məsələyə diqqət çəkmək istəyirəm. Uşaqlara sevgi və dəstəyin göstərilməsi çox vacibdir, amma bəzən bu sevgi də uşağa zərər verə bilər. Məsələn, həddindən artıq himayəçilik və ya uşağa çox yüklənmək onun inkişafını ləngidə bilər. Uşaqların ehtiyaclarını anlamaqda balansı necə tapmalıyıq? Müəllif bu məsələyə daha çox işıq sala bilərdi. Ayrıca, uşaqların duyğusal inkişafını dəstəkləmək üçün valideynlər üçün hansı konkret təlimlər mövcuddur?
həssas uşaqlarla necə düzgün ünsiyyət qurulmalı olduğu barədə çox faydalı məlumatlar var. Mənim fikrimcə, uşaqları diqqətlə dinləmək və onların emosional vəziyyətlərini başa düşmək, valideyn olaraq bizə böyük məsuliyyət verir. Amma bəzən uşaqla ünsiyyət qurarkən onların sözlərini necə düzgün anlaya biləcəyimizi və xüsusilə, onların bədən dilini necə oxuya biləcəyimizi öyrənmək vacibdir. Bəlkə də bu barədə daha ətraflı məlumat vermək yaxşı olardı. Mənim üçün daha vacib olan bir başqa məsələ isə uşaqların ruh halını nə vaxt və necə dəyişə biləcəyini başa düşməkdir. Səbr, təkcə bir mövzu deyil, həm də bu prosesi izləyərkən hər bir valideynin qarşılaşdığı bir reallıqdır.
Yazıda uşaqların emosional inkişafı haqqında çox gözəl fikirlər irəli sürülür. Lakin mənim düşüncəmə görə, bəzi uşaqların daha çox danışmağa ehtiyacı var. Bəzən onlar daha çox açılmaq istədiklərini amma bunun üçün doğru vaxtı tapa bilmirlər. Yazıda verilən “sakit və mühakiməsiz yanaşma” çox vacibdir, amma uşaqları danışmağa necə təşviq edə bilərik? Valideynlər bu prosesi necə daha yaxşı dəstəkləyə bilər? Müəllifin bu barədə bir neçə əlavə məsləhət verəcəyini gözləyərdim.
Bəzən mənim balam da çox həssas olur və bir çox zaman onu necə başa düşəcəyimi bilmirəm. Bu yazıdan öyrəndiklərimdən biri, ona daha çox dinləməyi və onu mühakimə etmədən anlamalı olduğumdur. Ancaq bəzən uşağın duyğusal vəziyyətini anlamaq çətin olur. Məncə, müəllif bu mövzuda daha konkret nümunələr verə bilərdi, çünki həyatımızda bu cür məsələlərə tez-tez rast gəlirik.