Uşağınızın sözünüzə baxmamasından şikayət edirsiniz və ya bu problemi aradan qaldırmaq üçün nə edəcəyinizi bilmirsiniz? Əslində, bu, o qədər də çətin deyil. Bunun üçün hər şeydən əvvəl uşağın diqqətini cəlb etməyi bacarmalı və aşağıdakı tövsiyələrə əməl etməyə çalışmalısınız…
1) Uşaqla danışarkən ona yaxın məsafədə olmağa çalışın:
Əksər ata-analara məlumdur ki, uşağa uzaq məsafədən və ya dalğalanan səs tonuyla danışmaq heç bir nəticə vermir. Uşaq ilə aradakı məsafə böyük olduqda, ona özünüzü yaxın hiss etdirməyəcəksiniz. Əgər ciddi bir söhbət etmək istəyirsinizsə, uşağınızın gözlərinə baxın, onunla üzbəüz olun. Bu, yalnız diqqətini cəlb etməyin deyil, eyni zamanda ona hörmətlə yanaşmağınızın göstəricisidir.
2) Sözünüzü açıq deyin:
Bəzən ata-analar uşağa çox mürəkkəb və uzun cümlələrlə müraciət edir, amma bu, uşağın diqqətini itirməsinə səbəb olur. Sadə və qısa ifadələrdən istifadə etmək daha faydalıdır. Məsələn, “Çöl soyuqdur, pencəyini geyin” demək əvəzinə, “Artıq pencək geymək vaxtıdır” deyərək birbaşa nə etmək lazım olduğunu bildirin. Bu, uşağa sizin istədiyinizi aydın və sürətli bir şəkildə başa salacaq.
3) Sözünüzün üstündə durun:
Uşağa verilən sözlər həqiqətən də böyük əhəmiyyət kəsb edir. Əgər siz “Sənə süd verəcəyəm” dedikdən sonra əvəzində meyvə suyu verirsinizsə, bu, uşağa etibarsızlıq hissi yarada bilər. Hətta cəza verəcəyinizi dediyiniz zaman da, bunu yerinə yetirmək lazımdır. Təhlükəsizlik və nizam yaratmaq üçün, sözün üstündə durmaq uşağın gələcəkdəki davranışlarını təyin edən mühüm faktor olur.
4) Sözləri tez-tez təkrarlamaqdan çəkinin:
Bir cümləni 5 dəfə təkrarlamaq, uşağın diqqətini dağılmasına səbəb ola bilər. Bunun yerinə uşağınızı hərəkətə keçirməyə təşviq edin. Məsələn, “Stəkanı stolun üstünə qoy” sözünü təkrarlamaq əvəzinə, uşağınızın əlindən tutub onu bu işi birgə yerinə yetirməyə cəlb edin. Bu həm də ona nə demək istədiyinizi praktik olaraq göstərmiş olacaq.
5) Sözünüzə uyğun hərəkət etməyə çalışın:
Həmişə danışdığınız şeylə hərəkətinizin uyğun olmasına diqqət edin. Məsələn, “Yatmaq vaxtıdır” deyərək işıqları söndürmək və oyuncaqları yığışdırmağa başlamaq sözün təsirini artırır. Uşağınız görür ki, dedikləriniz həqiqətən də bir hərəkətə çevrilir və bu, sözlərinizə daha çox inam doğurur.
6) Xəbərdarlıq etməyi unutmayın:
Uşaqlar bəzən nə etməli olduqlarını əvvəlcədən bilmək istər. Beləliklə, onları hazırlıqlı etmək üçün əvvəlcədən xəbərdarlıq edin. Məsələn, oyunda olan uşağınıza “Bir neçə dəqiqəyə evə gedəcəyik” demək, onun buna hazırlıq görməsinə kömək edəcək. Bununla yanaşı, gündəlik vəzifələrini yerinə yetirməyə daha hazırlıqlı olacaq.
7) Real təlimatlar verin:
Sözləri daha konkret və real verin. Uşağınıza ümumi bir tapşırıq vermək əvəzinə, müəyyən bir şey üzərində cəmləşin. Məsələn, “Oyuncaqlarını yığışdır” demək əvəzinə “Sarı maşını yerdən götür” demək daha faydalıdır. Beləliklə, uşaq nə etməli olduğunu daha asanlıqla başa düşür.
8) Həvəsləndirmək də işinizə yaraya bilər:
Tənqid etmək yerinə, uşağınıza müsbət davranışını təşviq edən mükafatlar təklif edin. Bu yanaşma, uşağın daha çox əmək sərf etməsinə və sözə daha çox riayət etməsinə səbəb olacaq. Məsələn, dişlərini fırçalamağa həvəsləndirmək üçün “Dişlərini hər gün fırçalasan, səni sevdiyin oyuncaqla mükafatlandıracam” demək, onu motivasiya edəcək.
9) Yaxşı dinləyici olduğunuzu göstərin:
Uşaqların duyğu və düşüncələrini bölüşmək istədiklərində onlara yaxşı bir dinləyici olmağınız çox vacibdir. Uşağınız danışarkən ona diqqətlə qulaq asın, onun gözlərinə baxın və sözünü kəsməyin. Bu, uşağa dəyər verdiyinizi və ona hörmət etdiyinizi göstərir. Əgər işiniz olsa belə, müvəqqəti olaraq diqqətinizi ona yönəldin.
10) Onu bağrınıza basın:
Bəzən uşağın bir sözü və ya hərəkəti sizi incidə bilər, amma bunun qarşısını almağın ən yaxşı yolu onunla müsbət münasibətlər qurmaqdır. Onu bağrınıza basın və ya sadəcə gülümsəyin. Uşağınızın özünü sevilmiş və güvənli hiss etməsi, gələcəkdə onun davranışlarını müsbət təsir edəcək.
Uşaqların davranışlarını idarə etmək və onlarla sağlam münasibət qurmaq bir qədər vaxt və səbr tələb edir. Amma doğru yanaşmalarla bu, mümkündür. Yuxarıda sadalanan məsləhətləri tətbiq etməklə, uşağınızla daha güclü bir əlaqə quracaq və onların düzgün davranışlar göstərməsinə kömək edəcəksiniz.
Aygün Vəliyeva
