Ailə hüququ, hər bir cəmiyyətin ən əsas və fundamental strukturlarından birini təşkil edir. İnsanların fərdi hüquqları ilə yanaşı, ailə hüququnun tənzimlənməsi və qorunması, həm daxili qanunvericiliyin, həm də beynəlxalq hüququn əsas sahələrindən biridir. Beynəlxalq təşkilatlar, xüsusilə Birləşmiş Millətlər Təşkilatı (BMT), Avropa Şurası və digər müvafiq qurumlar, ailə hüququnun inkişafı və təkmilləşdirilməsi istiqamətində mühüm fəaliyyətlər həyata keçirir. Bu fəaliyyətlər, ailə məsələlərinin insan hüquqları kontekstində müzakirə olunması və müvafiq standartların təmin olunması ilə bağlıdır.

Bmt-nin ailə hüququndakı rolu

Birləşmiş Millətlər Təşkilatı, ailə hüququnun qorunmasında və inkişafında mühüm rol oynayır. BMT, müxtəlif konvensiyalar və bəyannamələr vasitəsilə ailə üzvlərinin hüquqlarını təmin etmək üçün beynəlxalq hüquqi əsaslar yaradıb. Bu qurum, həmçinin insan hüquqları sahəsində müxtəlif standartlar müəyyən edir və onların icrasını izləyir. BMT-nin İnsan Hüquqları üzrə Komitəsi, ailə hüququnun əsas insan hüquqlarından biri olduğunu vurğulayır və dövlətlərə müvafiq tədbirlər görməyi tövsiyə edir.

BMT-nin 1948-ci ildə qəbul etdiyi İnsan Hüquqları Üzrə Bəyannamə, ailənin qorunması və ailə üzvlərinin hüquqlarının təmin edilməsi məsələsini özündə əks etdirir. Bu sənəd, ailənin cəmiyyətin əsas birimi olaraq tanınmasını və onun hüquqlarının qorunmasını tələb edir. Bundan əlavə, BMT-nin Ailə və Əhali Məsələləri üzrə Departamenti, müxtəlif ölkələrdə ailə siyasətinin və hüququnun inkişafına dəstək verir.

Avropa şurası və ailə hüququ

Avropa Şurası, özünün əsas prinsiplərindən biri olan insan hüquqlarının qorunması sahəsində ailə hüququna da xüsusi önəm verir. Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi, ölkələr arasındakı ailə hüquqları ilə bağlı mübahisələri həll etməkdə mühüm rol oynayır. Məhkəmə, xüsusilə valideynlik hüquqları, uşaqların rifahı və ailə münasibətləri ilə bağlı mübahisələrdə müvafiq qərarlar qəbul edərək, hüquqi inkişafı təmin edir.

Avropa Şurası, 1950-ci ildə qəbul etdiyi Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyası ilə, ailənin cəmiyyətin təməl birimi olaraq tanınmasını və bu hüququn dövlətlər tərəfindən qorunmasını təmin edir. Avropa Şurasının bu sənədi, bütün üzv ölkələr üçün əsas hüquqi sənəd olaraq, ailə hüququnun müxtəlif aspektlərini əhatə edir. Eyni zamanda, Avropa Şurası, müxtəlif dövlətlərdə ailə hüququnu tənzimləyən qanunların və praktikanın uyğunluğunu yoxlayır və insan hüquqlarının pozulmasının qarşısını almağa çalışır.

İnsan hüquqları kontekstində ailə məsələləri

Beynəlxalq təşkilatlar, ailə hüququnu insan hüquqları kontekstində müzakirə edir və bu hüququn qorunmasını təmin etmək üçün müxtəlif mexanizmlərdən istifadə edirlər. İnsan hüquqları çərçivəsində ailə hüququ, sadəcə fərdi hüquqların deyil, həm də ailə üzvlərinin bir-birinə qarşı olan hüquq və vəzifələrinin qorunmasını əhatə edir. BMT, Avropa Şurası və digər beynəlxalq qurumlar, ailə üzvlərinin hüquqlarının pozulmasının qarşısını almağa və insan ləyaqətini təmin etməyə yönəlmiş tədbirlər görürlər.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatı, 1989-cu ildə qəbul etdiyi Uşaq Hüquqları Konvensiyası ilə uşaqların hüquqlarını qorumağa xüsusi diqqət yetirir. Uşaqların ailə mühiti içində böyüməsi və inkişaf etməsi, onların təhsil, sağlamlıq və digər hüquqlarının təmin edilməsi bu Konvensiyanın əsas məqsədlərindəndir. Eyni zamanda, bu sənəd, ailə içindəki zorakılığa qarşı mübarizəni və uşaqların hər hansı formada zərər görməsinin qarşısını almağa yönəlik tədbirləri də vurğulayır.

Nəticə

Beynəlxalq təşkilatlar, ailə hüququnu qorumaq və inkişaf etdirmək üçün bir sıra fəaliyyətlər həyata keçirirlər. BMT və Avropa Şurası kimi qurumlar, ailə hüququnun tənzimlənməsi və ailə üzvlərinin hüquqlarının qorunmasına dair mühüm beynəlxalq hüquqi sənədlər və standartlar təklif edir. Bu təşkilatların fəaliyyəti, ailə hüququnun insan hüquqları kontekstində mühüm rolunu təmin edir və dövlətlərin bu sahədə lazımi tədbirləri görməsini təmin edir. Ailə hüququnun qorunması, cəmiyyətin və insan hüquqlarının möhkəmləndirilməsinin əsas prinsiplərindən biridir və beynəlxalq təşkilatların bu sahədəki fəaliyyəti bu məqsədin həyata keçirilməsində böyük əhəmiyyət kəsb edir.