Ailədaxili gərginliklər, mübahisələr və sevgi çatışmazlığı uşaqların və yeniyetmələrin ruhunda dərin izlər buraxır.

Biz dünyaya ilk dəfə valideynlərimizin yanında göz açırıq və onları rol model olaraq görürük. Onların hər hərəkəti bizim üçün önəmlidir; dünyaya onların gözündən baxırıq və özümüzü dərk edənə qədər onlardan öyrənirik.

Bir uşağın daxili monoloqu belə ola bilər:

> “Anam və atam o qədər özünə fokuslanmışdı ki, bacımla mənim necə hiss edəcəyimiz barədə heç düşünə bilməmişdilər. O qədər yaralayıcıdır ki, bir uşağın ruhunu davalarla, münaqişələrlə, sevgisiz bir evliliyi davam etdirmək onun ruhunu öldürmək kimidir.”

Hər münaqişə uşaqların gözündən axan yaşa və onların özlərini günahkar hiss etmələrinə səbəb olur. Onlar bəzən özlərinə belə sual verirlər:

> “Niyə bu dünyaya gəldim?”

Uşaqların dünyası fərqli olsa da, ehtiyacları eynidir: hüzurlu bir ailə mühiti. Əgər valideynlər bu məsuliyyəti daşıya bilmirsə, yollarını ayırmaq bəzən daha doğru seçim olur.

Valideynlərin məsuliyyəti və tövsiyələr

Uşaqların yaşadıqları hər dava onların daxili dünyasında yaralar buraxır.

Kiçik bir uşağın gözü ilə valideynlərin mübahisəsi sanki dünyanın sonu kimidir. Onların arzusu çox sadədir:

> “Mən sadəcə kiçik bir anlıq sakitlik istəyirdim. Allaha yalvarırdım ki, evdə dava olmasın, heç kim inciməsin…”

Valideynlər üçün əsas məsələ uşağın psixoloji ehtiyaclarını prioritet etməkdir. Bunun üçün:

Münaqişələri uşaqların yanında həll etməmək

Sevgi və diqqət göstərmək

Duyğularını dinləmək

Sakit və təhlükəsiz mühit yaratmaq

Bu sadə addımlar uşaqların daxili dünyasını sağalda bilər.

Psixoloji təsirlər və nəticələr

Uşaqlar ailə daxili gərginlik və mübahisələrin təsirini dərindən yaşayırlar. Hər dava onların beynində stres və qorxu toxumları əkir və bu toxumlar zamanla müxtəlif psixoloji nəticələrə çevrilir.

Bir uşağın daxili səsi belə ola bilər:

> “Hər dəfə valideynlər dava edəndə içim parçalanırdı. Özümü günahkar hiss edirdim, sanki hər şey mənim səbəbim idi. Mən sadəcə sakitlik istəyirdim, amma heç vaxt mümkün olmurdu.”

Bu təcrübələr uzun müddətdə aşağıdakı nəticələrə səbəb olur:

1) Duyğusal travma – davamlı stress uşaqların emosiyalarını idarə etməsini çətinləşdirir.

2) Özünə inamsızlıq – hər sərt söz və hər münaqişə onların öz dəyərini dərk etməsini zəiflədir.

3) İctimai çəkingənlik və qorxu – başqalarına etibar etmək çətinləşir.

4) Depressiya və yalnızlıq hissi – sevgi və diqqət çatışmazlığı uşaqları tənha və əhəmiyyətsiz hiss etdirir.

Uşaqların sadə arzusu sevgi və sakitlikdir, amma ailədə davam edən gərginlik bu arzunu daim pozur. Hər dava onların dünyasında qorxu və kədər izləri buraxır və gələcək psixoloji sağlamlıqlarını formalaşdırır.

“Mən sadəcə valideynlərimdən kiçik bir anlıq sevgi və sakitlik istəyirdim. Amma o an heç vaxt gəlmirdi. İçimdə böyük bir boşluq qaldı və bu boşluq indi də mənimlədir.”

Nəticə

Ailə daxili gərginliklər və davam edən münaqişələr uşaqların ruhunda dərin izlər buraxır. Hər dava onların iç dünyasında qorxu və tənhalıq toxumları əkir. Amma kiçik bir sevgi, kiçik bir diqqət və səmimi bir qucaq onların ruhunu sağalda bilər.

Valideynlərin məsuliyyəti təkcə maddi qayğı göstərmək deyil — uşağın daxili dünyasını qorumaq, ona sevilən və dəyərli olduğunu hiss etdirməkdir.

> “Hər münaqişə onların ruhunu yaralayır, amma hər sevgi dolu söz və hər qucaq onların dünyasını işıqlandırır.”

Valideynlər uşaqların gələcəyini qorumaq üçün sevgi toxumlarını əkməli və sakitliyi, anlayışı, diqqəti ön planda tutmalıdırlar.

Uşaqların istəyi sadəcə budur: sakitlik, sevgi və təhlükəsizlik.

Psixoloq Sevinc Qurbanova