Bağırsaq infeksiyaları, bağırsaq sisteminin müxtəlif hissələrində mikrobların səbəb olduğu xəstəliklərdir. Bu infeksiyalar, adətən bakteriyalar, viruslar, göbələklər və parazitlər tərəfindən törədilir. Bağırsaq infeksiyaları, həm kəskin, həm də xroniki ola bilər və müalicə edilmədikdə ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. İnfeksiyalar, xüsusən uşaq və yaşlılarda daha təhlükəli ola bilər, çünki onların immun sistemi zəifdir.

Bağırsaq infeksiyalarının səbəbləri

Bağırsaq infeksiyalarının əsas səbəbləri mikroblardır. Bu mikroblar müxtəlif yollarla orqanizmə daxil ola bilər:

Bakteriyalar: Ən çox rastlanan bağırsaq infeksiyalarına səbəb olan bakteriyalar arasında Salmonella, Escherichia coli (E. coli), Shigella və Campylobacter kimi bakteriyalar vardır. Bu bakteriyalar, yoluxmuş qida və içməli su vasitəsilə insana keçə bilər.

Viruslar: Bağırsaq infeksiyalarına səbəb ola bilən viruslar arasında rotavirus, norovirus və enterovirus kimi viruslar vardır. Bu viruslar xüsusilə uşaqlar arasında yayılmaqdadır və güclü qızdırma, qusma və ishal kimi əlamətlərlə müşayiət olunur.

Parazitlər: Bağırsaq parazitləri də infeksiyaların yayılmasına səbəb ola bilər. Bu parazitlər Giardia, Entamoeba histolytica və Ascaris kimi orqanizmləri əhatə edir. Parazitlər, yoluxmuş qida və su vasitəsilə bədənə daxil olur.

Göbələklər: Göbələk infeksiyaları nadir hallarda bağırsaq sistemində müşahidə olunur, amma immuniteti zəif olan insanlarda görülə bilər. Candida albicans göbələyi, xüsusilə antibiotik istifadəsi sonrası orqanizmə daxil ola bilər.

Bağırsaq infeksiyalarının əlamətləri

Bağırsaq infeksiyalarının əlamətləri infeksiyanı törədən mikroba görə dəyişə bilər. Ən ümumi əlamətlər bunlardır:

İshal: Bağırsaq infeksiyasının ən tipik əlamətlərindən biridir. İshal, suyu çox olan və tez-tez təkrarlanan nəcisin xarakterizə etdiyi bir vəziyyətdir.

Qusma: İnfeksiyalar bəzən qusma ilə müşayiət olunur, xüsusən viruslar və bakteriyalar səbəbindən.

Qızdırma: Bəzi hallarda, infeksiya bədənin istiliyini yüksəldir və qızdırma yaranır.

Mədə ağrıları: Bağırsaqda ağrı və kramplar, infeksiyanın nəticəsində yaranan başqa bir əlamətdir.

Ürək bulanma: Mədə və bağırsaq traktında yaranan narahatlıq ürək bulanmasına səbəb ola bilər.

Ümumi zəiflik: İnfeksiya orqanizmdə ümumi zəiflik və halsızlıq yarada bilər.

Bağırsaq infeksiyalarının müalicəsi

Bağırsaq infeksiyalarının müalicəsi, infeksiyanı törədən mikroba əsasən dəyişir:

Bakterial infeksiyalar: Bakteriyaların səbəb olduğu bağırsaq infeksiyalarında, adətən antibiotiklər təyin olunur. Lakin antibiotiklər yalnız bakterial infeksiyalara qarşı təsirlidir, buna görə də doğru diaqnoz çox vacibdir.

Viral infeksiyalar: Viral infeksiyalar üçün xüsusi müalicə yoxdur. Lakin, simptomları yüngülləşdirmək üçün anti-fevril dərmanlar və bəzən maye tərkibli dərmanlar istifadə oluna bilər. Rotavirus infeksiyasına qarşı peyvənd mövcuddur və bu, xüsusilə uşaqlar üçün əhəmiyyətlidir.

Parazitar infeksiyalar: Parazitlərin səbəb olduğu infeksiyalar, antiparazitar dərmanlarla müalicə olunur. Bu dərmanlar, parazitlərin bədəndən təmizlənməsinə kömək edir.

Göbələk infeksiyaları: Göbələk infeksiyalarına qarşı antifungal dərmanlar tətbiq olunur. Bu dərmanlar, göbələkləri öldürərək infeksiyanın yayılmasının qarşısını alır.

Bağırsaq infeksiyalarının qarşısının alınması

Bağırsaq infeksiyalarının qarşısını almaq üçün bir sıra tədbirlər mövcuddur:

Gigiyena: Əllərin mütəmadi olaraq sabunla yuyulması, qida ilə təmasdan əvvəl və ya tualetdən sonra gigiyenik qaydalara riayət edilməsi çox önəmlidir.

Qida təhlükəsizliyi: Qida məhsullarının düzgün bişirilməsi və saxlanılması, həmçinin çirklənmiş qidaların istehlakından qaçınmaq vacibdir.

Təmiz su istifadəsi: İçməli suyun təmiz olması, bağırsaq infeksiyalarının qarşısını almaq üçün çox mühüm bir addımdır.

Peyvəndlər: Məsələn, rotavirus peyvəndi uşaqlarda bu tip infeksiyaların qarşısını ala bilər.

Antibiotiklərin hədsiz istifadəsindən qaçınmaq: Antibiotiklər yalnız həkim tərəfindən təyin olunduqda istifadə olunmalıdır, çünki onların yanlış istifadəsi antibiotikə davamlı bakteriyaların yaranmasına səbəb ola bilər.

Nərminə Abbasova

MayoMed Medikal Fizioterapiya və Reabilitasiya Mərkəzinin təsisçisi və baş həkimi, terapevt, ailə həkimi