Koronavirus pandemiyası distant təhsili zəruri etsə də, Azərbaycanda hələ də distant təhsilin diplomları tanınmır. Baxmayaraq ki, pandemiya dövründə Azərbaycanda da ali məktəblər distant təhsilə başlayıb. İndi xaricdə təhsil alan tələbələri narahat edən əsas məqamlardan biri pandemiya dövründə məsafədən təhsilin diplomlarının tanınıb-tanınmayacağı barədədir.
Təhsil Nazirliyi yanında İctimai Şuranın məsul katibi, Azərbaycan Gənc Alim, Aspirant və Magistrlər Cəmiyyətinin sədri İlqar Orucov da bildirir ki, pandemiya dövründə ali məktəblər distant təhsil istiqamətində işə başlayıblar. Ona görə də Azərbaycan distant təhsil diplomlarının tanınması istiqamətində işə başlamalıdır: “Mart ayından ənənəvi təhsilə fasilə veriləndən sonra digər ali təhsil ocaqları virtual təhsilə qoşulsalar da, bu, distant təhsil qədər effektli olmadı. Türkiyədə ali təhsil müəssisəsi var ki, onun 100-150 min tələbəsi var. Onların hamısı ənənəvi təhsil almırlar, bir qismi məhz distant təhsil alır. Distant təhsil tələbələr üçün həm də ən sərfəli təhsil növüdür. Azərbaycanda bir çox ali təhsil müəssisələri illərdir inkişafdan geri qalıb. Halbuki, ali məktəb əmək bazarı üçün kadr hazırlayırsa, mütləq yenilikləri tətbiq etməlidir. Bu yolla onlar xaricdən də xeyli tələbə cəlb edərək gəlirlərini artıra bilərlər. Artıq ölkəmizdə də distant təhsil diplomlarının tanınması istiqamətində işə başlanmalıdır”.
İKT üzrə ekspert Osman Gündüz də bildirir ki, Təhsil Nazirliyinin indiki halda distant diplomlarla bağlı ikili standartlar tətbiq etməsi yolverilməzdir:
“Nazirlik açıqlama verir ki, xarici ölkələrin universitetlərinə distant formada qəbul olanların aldığı diplom və ixtisaslar yenə də ölkəmizdə tanınmayacaq. Düşünürəm ki, bu cür yanaşma indiki halda ölkəmizə hörmət gətirmir. Bu, açıq-aşkar ikili yanaşmadır və beynəlxalq təhsil platformalarında ölkəmiz üçün də başucalığı gətirməyəcək. Özümüzdə distant formada tədris prosesi davam etdirildiyi bir halda, dünyada, məsələn, top 100-də olan universitetin distant diplomunu tanımamaq sadəcə ağlasığmazdır və heç bir izahı yoxdur. Məlumdur ki, xaricdə təhsil alan şəxslər təhsillərini başa vurduqdan sonra ölkəmizdə onların diplomu birbaşa tanınmır. Onların diplomları tanınmaq üçün müəyyən prosedurlardan keçirilir”.
O.Gündüz bildirir ki, yalnız distant təhsil olduğu əsas gətirilərək onların məzunlarının əldə etdiyi diplomların bu prosedurlardan kənarlaşdırılması ikili yanaşmadır. Onun fikrincə, bu, qanunvericiliyə də ziddir: “Distant təhsil forması Təhsil qanununda nəzərdə tutulub. Bu forma ölkədə tətbiq edilir və yekunda dövlətin tanıdığı diplom verilir. Odur ki, məhz “distant forma” səbəbindən xarici distant diplomun tanınmasından imtina üçün indiki halda heç bir hüquqi əsas yoxdur”.
Milli Məclisin Elm və Təhsil Komissiyasının üzvü Etibar Əliyev isə deyir ki, Azərbaycanda distant təhsil diplomları tanınacaq. Onun sözlərinə görə, bu məsələ yeni qəbul olunacaq “Ali Təhsil haqqında” qanunda öz əksini tapacaq: “Köhnə qanunda isə distant təhsil məsələsi yoxdur. Yeni qanunda distant təhsilin diplomunun tanınması məsələsi öz əksini tapacaq. Xüsusilə pandemiya dövründə distant təhsil formasının tətbiqi çox vacibdir”.
Təhsil Nazirliyindən verilən məlumata görə, Azərbaycan Respublikasında, eləcə də dünyanın bir çox ölkəsində koronavirus (COVID-19) pandemiyasının yayılmasının qarşısının alınması məqsədilə ali təhsil müəssisələrində tədris prosesi müvəqqəti dayandırılıb və tələbələrin dərslərdə fiziki olaraq iştirak etmədən təhsillərini davam etdirmələrinə şərait yaradılıb. Odur ki, mövcud vəziyyətlə əlaqədar olaraq, Nazirlər Kabinetinin qərarı ilə təsdiq edilmiş “Xarici dövlətlərin ali təhsil sahəsində ixtisaslarının tanınması və ekvivalentliyinin müəyyən edilməsi (nostrifikasiyası) Qaydaları”nın tətbiqi zamanı “Avropa regionunda ali təhsil sahəsində ixtisasların tanınması haqqında” Konvensiyaya (Lissabon Konvensiyasına) üzv ölkələrin Milli Məlumat mərkəzlərindən, üzv olmayan ölkələrin isə səlahiyyətli orqanlarından və ya aidiyyəti ali təhsil müəssisəsindən əldə olunan rəsmi məlumat əsasında sözügedən məqam nəzərə alınacaq. Amma ölkəmizdə distant təhsil formasında təhsilin diplomu tanınmır.
