Zaman keçdikcə gənclik və gözəlliyin itirilməsi insanları daim düşündürüb. Hələ qədim zamanlardan estetik prosedurlar, gözəlləşdirən maskalar üçün xeyli pul verənlər olub. Müasir zamanda estetik prosedurların, əməliyyatların müxtəlif növləri, bir-birindən bahalı kremlər icad olunsa da, bu sahədə dələduzluq faktları artır.
Əsasən də xanımların cavanlaşmaq, gözəlləşmək tələbatını əllərində silah edən əksər estetik mərkəzlər, gözəllik salonları dələduzluq, aldatma yolu ilə bahalı, lakin effektsiz krem və prosedurları müştərilərinə sırıyır. Hətta bu xidmətlərdən, kremlərdən yararlanmaq istəyənlər ciblərinə uyğun olmayan kreditlərə belə girir.
Bakı sakini Səbinə Rzayevanın sözlərinə görə, paytaxtdakı gözəllik mərkəzlərinin birindən ona mütəmadi zəng edərək, birgünlük pulsuz dərini təmizləmək, cavanlaşdırmaq, pilinq, liftinq kimi bahalı prosedurların aparılacağını vəd edilir və bunun reklam, tanıtım məqsədilə aparıldığı bildirilib: “Nəhayət, xeyli zənglərdən sonra getməyi qərara aldım və getməyimə də peşman oldum. Belə ki, vəd verilən prosedurların aparılması əvəzinə mənə 3600 manat dəyərində kosmetik vasitələri almaq təklif olundu. İmkanım olmadıqda isə bunu kreditlə almağı təklif etdilər. Təbii ki, buna razılaşmadım. Amma rəfiqələrimdən bəziləri həmin vasitələri almaq üçün müqavilə bağlayıb, bir çemodan krem alıblar. Nəticə isə yoxdur”.
Hüquqşünas Vüqar Səfərlinin bildirdiyinə görə, şəxslər estetik klinika, gözəllik salonlarında dələduzluqla üzləşiblərsə, aidiyyatı qurumlara müraciət etməlidirlər: “Əgər estetik mərkəzlərdə qadınların aldadılması faktları sağlamlığa zərər vurmaqla müşayət olunursa, bu, Cinayət Məcəlləsi ilə tövsif olunan məsələdir. Buna görə cinayət işi açılacaq. Amma ehtiyyatsızlıqdan və ya da hansısa vəzifə səlahiyyətini düzgün icra etməməyə görə baş versə, həmin həkim barəsində müvafiq tədbirlər görüləcək”.
Səfərli qeyd edib ki, qanunsuz olaraq biotibbi tədqiqatlar aparmaq və ya müalicə üsulları tətbiq etmək Cinayət Məcəlləsinin 138-ci maddəsi ilə tövsif olunur: “Həmin həkim barəsində bu maddə ilə cinayət işi açmaq mümkündür. Eyni zamanda, bilmək lazımdır ki, cərrahiyyə əməliyyatları sırf ixtisaslaşmış klinikalar, xəstəxanalar tərəfindən keçirilməlidir”.
Hüquqşünasın sözlərinə görə, əgər pasientə həm də maddi ziyan dəyibsə, bu zaman sağlamlıq imkanlarını itirməyə görə də çəkdiyi xərcləri mülki bir iddia ilə də ondan tələb edə bilər: “Bunun üçün şəxs məhkəməyə müraciət etməlidir. Ona dəymiş maddi, eləcə də, mənəvi ziyanın ödənilməsini tələb etməlidir”.
Azad İstehlakçılar Birliyinin sədri Eyyub Hüseynov bizimlə söhbətində bildirib ki, rəhbərlik etdiyi quruma estetik mərkəzlərlə bağlı xeyli şikayətlər daxil olur: “Bəzi gözəllik mərkəzləri qadınları birgünlük pulsuz müalicəyə cəlb edir. Mərkəzə gedən qadınlara kosmetik xidmətlər göstərilir. Bundan sonra müştəriləri psixoloji təsir altına salaraq müqavilə bağlamağa sövq edirlər. Qadınlara 3-4 min manatlıq kosmetik vasitələr verilir və pulun kreditlə ödənilməsi təklif olunur. Sonradan həmin kosmetik vasitələrin heç də bu qədər baha olmadığını öyrənən qadınlar həmin vasitələri geri qaytarmaq, müqaviləni pozmaq istədikdə, şirkət işçiləri buna razılaşmır, bunun mümkün olmadığını deyir, hətta müştəriləri müqavilənin şərtlərini pozmaqda günahlandıraraq hədələyirlər. Qadınlar da qorxduqları üçün pulu məcbur qalıb ödəməli olur”.
E.Hüseynov bildirib ki, bu cür mərkəzlərdə çalışanlar həkim deyil, mərkəzləri klinika da adlandırmaq düzgün olmaz: “Ora fırıldaq adam toplusudur, əhalinin başını yeyirlər. İstehlakçıları aldadır, hüquqlarını pozurlar”.
Bəs istehlakçılar niyə bu cür fırıldaqlara asanlıqla inanır?
Psixoloq Mehriban Mütəllimova bu məsələni izah edərək qəzetimizə bildirib ki, bəyənilmək istəyi yetişkinlik dövründə başlayıb yetkin bir fərd olduğumuzda, özümüzü olduğumuz kimi qəbul etməyi bacardığımızda tədricən azalan duyğudur: “Hər insan neçə yaşında olursa-olsun gözəl görünmək istəyir. Ancaq özünə inamı kifayət qədər güclü deyilsə, içindən gələn səsə deyil, ətrafdakıların dediklərinə qulaq asacaq. Bu zaman belə fikir formalaşır ki, “komplekslərimizi yaxşıca gizlədək, heç kim bizim ayıblarımızı, qüsurlarımızı görməsin”.
İnsanın özünü güzgüdə gözəl və cazibədar görməsi özgüvəninin artmasına və insanlarla daha asan ünsiyyət qurmasına kömək edir. Odur ki, xarici görünüşündən razı olan adam çox vaxt özü ilə barışmış, sosial əlaqələrində və şəxsi münasibətlərində daha xoşbəxt olur”.
M.Mütəllimova belə fırıldaqçıların tələsinə düşməmək üçün öncə özümüzü sevməyi bacarmağımızı məsləhət görür: “Özümüzü özümüz olduğumuz üçün sevməliyik. Başqalarının, ya da cəmiyyətin istədiyi biri olduğumuz üçün deyil”.
Onun dediyinə görə, qadınlarda daha çox hamiləlik dövründə, doğumsonrası dövrdə aldığı kiloların asan verə bilməməsi, əmizdirmə səbəbiylə sinələrində meydana gələn deformasiyalar və s. kimi vəziyyətlər bir müddət sonra özünün hamiləlikdən əvvəlki halı ilə və doğum etməmiş qadınlarla müqayisəsinə gətirib çıxarır. Nəticədə özünü bəyənməyən qadın televiziyada, jurnallarda gördüyü ideal qadın tipinə bənzəmək üçün bıçaq altına yatır”.
Mütəllimova bildirib ki, insanın özgüvəni normaldırsa, həyatın gətirdiyi dəyişiklikləri qəbul edə bilirsə, ətrafdakı müdaxilələri nəzərə almayacaq: “Zamanın gətirdiyi dəyişikliklərə qarşı çıxa bilmərik. Ya bu dəyişiklikləri və özümüzü olduğumuz kimi qəbul etməliyik, ya da “bu mənim qərarımdır” deyərək bıçaq altına yatmalıyıq. Əgər estetik əməliyyat və ya prosedur keçirməyə qərar vermisinizsə, bu haqda ətraflı araşdırmalar aparın, oxşar əməliyyatlar keçirən fərdlərlə görüşün və özünüzü etibarlı əllərə təslim edin”.
Aynurə MƏMMƏDOVA
