İnsanın daxili aləmi çoxqatlı bir sistemdir. Hər bir davranış, düşüncə və hiss – onun müxtəlif səviyyələrdə baş verən proseslərinin nəticəsidir.

İnsan yalnız düşünən və hiss edən varlıq deyil; o, həm psixoloji, həm fizioloji, həm də enerji baxımından bütöv bir sistemdir.

Mənim fikrimcə, insanı bütöv şəkildə anlamaq üçün onun daxili quruluşuna çoxsəviyyəli baxış vacibdir.

Bu baxış bizi davranışdan enerjiyə qədər aparan yeddi əsas səviyyəyə gətirir.

Təcrübəmə əsaslanaraq söyləyə bilərəm ki, bu yeddi səviyyənin hər biri bir-biri ilə qarşılıqlı əlaqədədir və balansda olduqda insan öz həyatında harmoniya yaradır.

1️⃣ Davranış səviyyəsi — “Mən özümü necə aparıram?”

Bu səviyyə insanın xarici aləmdəki görünən tərəfidir. Bizim hərəkətlərimiz, reaksiya tərzimiz, gündəlik vərdişlərimiz — daxili aləmin xarici ifadəsidir.

Davranışda dəyişiklik yaratmaq üçün, onun arxasındakı duyğusal və düşüncəvi prosesləri anlamaq vacibdir.

Mən deyərdim ki, insan davranışı sadəcə “nəticə” deyil, daxildə baş verənlərin “güzgü”südür.

2️⃣ Koqnitiv səviyyə — “Mən bunu necə anlayıram və adlandırıram?”

Bu səviyyə düşüncə, inanclar və mənalandırma prosesi ilə bağlıdır.

İnsanın hadisələrə verdiyi adlar, daxili dialoqu və dünyanı necə qavradığı onun davranışını birbaşa formalaşdırır.

Koqnitiv sahədə yaranan yanlış inanclar (məsələn, “mən kifayət qədər yaxşı deyiləm”) özünüqiymətləndirməni zəiflədir və emosional gərginlik yaradır.

3️⃣ Mental səviyyə — “Mən hansı dünyagörüşündə yaşayıram?”

Mental səviyyə insanın həyat fəlsəfəsini, dünyanı necə qavradığını və öz yerini necə müəyyən etdiyini əks etdirir.

Bu səviyyədə insanın dəyərlər sistemi, məqsədləri və həyata baxışı formalaşır.

Əgər bu baxış pessimist və qorxuya əsaslanırsa, insanın bütün daxili sistemi qeyri-sabit olur.

Mənim fikrimcə, dünyagörüşdə dəyişiklik insanın şəfa prosesində dönüş nöqtəsidir.

4️⃣ Emosional səviyyə — “Mən nə hiss edirəm?”

Emosiyalar insanın daxili enerjisini istiqamətləndirən təbii dalğalardır.

Onları bastırmaq deyil, anlamaq və ifadə etmək lazımdır.

Müasir psixologiya sübut edir ki, emosiyaların tənzimlənməsi insanın sinir sisteminə birbaşa təsir göstərir və daxili sabitliyi artırır.

5️⃣ Hiss səviyyəsi — “Mən bu an nə duyuram?”

Hisslər emosiyalardan daha dərin, davamlı və mənalı təcrübələrdir.

Məsələn, sevgi, etibar, tənhalıq və ya dəyərsizlik hissi — insanın psixoloji köklərini müəyyənləşdirir.

Hiss səviyyəsi ilə təmasda olmaq — öz “mən”inə qayıtmaq, daxili səsi eşitmək deməkdir.

Bu, psixoterapiyada şəfanın ən həssas mərhələlərindən biridir.

6️⃣ Bədən səviyyəsi — “Bədənimdə indi nə baş verir?”

İnsan bədəni – onun duyğularının daşıyıcısı və ruhun dili kimidir.

Stress, qorxu və ya qəzəb çox zaman bədəndə ağrı, gərginlik və ya tənəffüs pozğunluğu kimi hiss olunur.

Bədənlə işləmək emosiyaların dərin qatlarını açır və şəfa prosesini sürətləndirir.

Bədən yaddaşı keçmiş travmaları saxlayır, ona görə terapiyada bədən siqnallarını anlamaq çox önəmlidir.

7️⃣ Enerji səviyyəsi — “Mənim daxili enerjim hansı vəziyyətdədir?”

Bu, insan varlığının əsas və kök səviyyəsidir.

Enerji — həyat qüvvəsinin mənbəyidir, o balansda olduqda insan özünü sabit, sakit və bütöv hiss edir.

Enerji səviyyəsində disharmoniya yarandıqda isə digər bütün qatlar — bədən, duyğu, düşüncə və davranış — nizamsızlaşır.

Təcrübəmə əsaslanaraq söyləyə bilərəm ki, enerji sahəsində aparılan dərin psixoloji və mənəvi iş, insanın bütöv sistemini bir xəttə gətirir.

Enerji harmoniyası bərpa olunduqda, qalan bütün səviyyələr də təbii şəkildə ahəngə düşür.

Nəticə

İnsan çoxqatlı bir varlıqdır və onun inkişafı da eyni anda bir neçə səviyyədə baş verir.

Davranışdan enerjiyə qədər hər qat bir-birini tamamlayır və birindəki dəyişiklik digərlərinə də təsir göstərir.

Mənim fikrimcə, şəfa yalnız bir səviyyədə deyil, bütün qatların harmoniyası ilə mümkündür.

Bu harmoniyaya çatmaq — insanın öz varlığını tam şəkildə hiss etməsi, balans və daxili sükunət tapması deməkdir.

Psixoloq M. Almara Ağaqızı

PRİM – “Psixososial Reabilitasiya və İnkişaf Mərkəzi”nin direktoru

(Psixoloqla əlaqə saxlamaq istəyənlər Bakı şəhəri, Zahid Xəlilov 48A, Elmlər m/st yaxınlığında yerləşən “PRİM” Psixososial Reabilitasiya və İnkişaf  Mərkəzinə müraciət edə və ya 050 777 80 04 mobil nömrsi ilə birbaşa Almara Ağaqızı ilə əlaqə saxlaya bilərlər. Həmçinin https://www.instagram.com/almara.melikova.aga_qizi/?igsh=MWJwOW52Y2t4bHVkeA%3D%3D instagram səhifəsi vasitəsi ilə də Almara xanımla kontakt yarada bilərlər.)