Maaşınızı düzgün idarə etmək yalnız gündəlik ehtiyacları qarşılamaq üçün deyil, həm də maliyyə sabitliyini təmin etmək, borclardan uzaq durmaq və gələcəyinizə güvənlə baxmaq üçün əvəzolunmaz bir addımdır. İyi bir maliyyə planı həm bugünkü həyatınızı asanlaşdırar, həm də uzun müddətə davamlı bir maliyyə təhlükəsizliyi yaradar.
Aşağıda maaşı düzgün və ağıllı şəkildə idarə etməyin əsas prinsiplərini geniş şəkildə təqdim edirik:
1) Gəlir və xərclərinizi dəqiq qeyd edin
Maaşınızı aldıqdan sonra ilk addım gəlir və xərclərinizi dəqiq şəkildə qeyd etmək olmalıdır. Bu, maliyyə vəziyyətinizi başa düşmək və harada dəyişiklik etməli olduğunuzu müəyyənləşdirmək üçün vacibdir.
Bunu asanlıqla mobil tətbiqlərdən və ya sadə Excel cədvəllərindən istifadə edərək edə bilərsiniz.
Hədəf: Gəlirləriniz və xərclərinizin nə qədər olduğunu dəqiq bilmək, maliyyə planınızı düzgün qurmağa kömək edəcək.
2) Əsas ehtiyaclara üstünlük verin
İlk növbədə, zəruri xərcləri müəyyən etməlisiniz. Bu xərclər gündəlik həyatınızın davamlılığı üçün vacib olan məbləğlərdir.
Bunlara daxil olanlar:
Kirayə və ya kredit ödənişləri
Kommunal xidmətlər (elektrik, su, internet)
Qida və nəqliyyat
Uşaq xərcləri (əgər varsa)
Qayda: Zəruri ehtiyaclar maaşınızın 50-60%-ini keçməməlidir. Bu, sizi gələcəyiniz üçün yığmağa imkan verəcək.
3) Özünüzə ödəniş edin (qənaət prinsipi)
Maaşınızı aldıqdan sonra ilk növbədə gəlirinizi bölüşdürün. Maaşın ən azı 10-20%-ni təcili və uzunmüddətli ehtiyaclar üçün yığmağa ayırın. Bunu birbaşa bank əmanətinə, təhsil və ya pensiya üçün xüsusi hesabda saxlayın.
Qayda: Qənaət xərclərdən sonra yox, ilk olaraq olmalıdır. Yəni, əvvəlcə yığmağa başlayın, sonra xərcləri planlayın.
4) Büdcə bölgüsü: “50-30-20” qaydasını tətbiq edin
Bu sadə, lakin effektiv metod sizin maliyyə həyatınızı nizamlı saxlamağa kömək edəcək.
50% – Zəruri ehtiyaclar (kirayə, kommunal xərclər, qida)
30% – Fərdi istəklər (əyləncə, geyim, kafe, səyahət)
20% – Qənaət və borc ödənişi (yığma və borcların ödənilməsi)
Bu qayda ilə həm gündəlik xərclərinizi idarə edə bilərsiniz, həm də müəyyən miqdarda qənaət edərək maliyyə təhlükəsizliyinizə yönəlmiş addımlar ata bilərsiniz.
5) Nəzarətsiz xərcləri azaldın
Kartla xərcləmək sadə görünsə də, çox zaman şüursuz alış-verişə səbəb ola bilər. Bu səbəbdən nağd pul ilə xərcləmək daha kontrollu olmağa kömək edə bilər.
Reklam hiylələrindən uzaq durun: Televiziya və ya internetdə gördüyünüz reklamlar, çox vaxt ehtiyacınız olmayan məhsulları almağa təşviq edir.
Əvvəl məhsulun ehtiyac və dəyərini düşünün: Almaq istədiyiniz məhsulun sizin üçün nə qədər faydalı və vacib olduğunu dəyərləndirin.
6) Daimi xərclərə yenidən baxın
Maliyyə planınızı zaman-zaman yenidən qiymətləndirmək vacibdir.
Market alış-verişini planlayın: Həftəlik deyil, aylıq alış-veriş planı hazırlamaq xərclərinizi daha yaxşı idarə etməyə kömək edəcək.
Abunəlikləri nəzərdən keçirin: İstifadə etmədiyiniz, amma ödədiyiniz abunəliklər varsa, onları ləğv edin.
Yalnız zəruri olanları alın: Geyim, texnika və digər lüks əşyalar üçün yalnız ehtiyac olduqda alqı-satqı edin.
7) Maliyyə savadlılığına investisiya edin
Maliyyə savadlılığınızın artırılması uzunmüddətli dövrdə sizə böyük faydalar gətirəcək. Bu sahədə özünüzü inkişaf etdirmək, maliyyə qərarlarını daha ağıllıca qəbul etməyə kömək edər.
Kitablar, videolar və bloqlar oxuyun
Büdcə tətbiqləri istifadə edin: Wallet, Money Manager, Monefy, Toshl kimi tətbiqlər sizin maliyyə vəziyyətinizi izləməyə kömək edəcək.
8) Gəlirinizi artırma yollarını axtarın
Gəlir artırmaq yalnız əsas işinizlə kifayətlənmək deyil, əlavə gəlir mənbələri tapmaq deməkdir.
Freelance işlər (yazarlıq, dizayn, tərcümə və s.)
Onlayn satış (əsərlərinizi və ya ikinci əlinizdəki əşyaları satmaq)
Əlavə bacarıqlarınıza uyğun işlər tapın.
Son söz: Maaşınızı nizamla idarə edin, pul sizə xidmət etməlidir!
Maaşınızı diqqətlə planlayaraq, məqsədlərinizə doğru addım-addım irəliləyəcəksiniz. Unutmayın ki, maaşınızı düzgün idarə etməsəniz, pul sizin yerinizə idarə edə bilər. Nizamlı, planlı və məqsədyönlü bir yanaşma ilə həm gündəlik ehtiyaclarınıza, həm də gələcəyinizə yatırım edə bilərsiniz.
Hazırladı: MƏTİN
