Dəri insanın ən böyük orqanıdır. Həm də ən həssas. Çox vaxt ilk zərbəni o alır və tez-tez bədəndə nəyinsə səhv getdiyini söyləyən bir siqnal sisteminə çevrilir. Bu yazıda ən çox rast gəlinən 5 dəri xəstəliyini təhlil edəcəyik.

Hər bir simptom təhlükəni göstərmir. Ancaq bəzən təcili tibbi yardım tələb edən simptomlara məhəl qoymuruq. Kimsə problemdən utanır, kimsə qorxur.

Hansı əlamətlər zamanı dərhal həkimə müraciət etmək lazımdır?

İnsanlar dəridə dəyişikliklər aşkar etdikdə tez-tez xəstəlikləri öz-özünə müalicə etməyə çalışırlar. Doğrudur, internetdə xəstəliklərin simptomları və müalicəsi haqqında ətraflı məlumat verən məqalələrlə doludur. Ancaq bir çox təhlükəli simptomlar var, aşkar edildikdə dərhal bir mütəxəssislə məsləhətləşməlisiniz.

1. Səpki

Səpki həm dəri, həm də digər orqanlarla əlaqəli bir çox xəstəliyin əlamətidir. Səpkilər allergik reaksiyanın, stresin, mədə-bağırsaq traktının patologiyasının və hətta xərçəngin əlaməti ola bilər. Səpki parlaq rənglidirsə və 48 saatdan çox keçmirsə, bir mütəxəssisin ziyarətini təxirə salmayın.

2. Ziyillər

Dəridə ziyillərin görünüşü insan papillomavirusunun müxtəlif növlərindən qaynaqlanır. Virus insandan insana ötürülür, buna görə də bədənin hər hansı bir hissəsində papillomalar və ya ziyillər aşkar edilərsə, dermatoloq və ya dermatoveneroloqa müraciət etmək lazımdır.

3. Soyulma

İlk baxışdan zərərsiz bir simptom əslində təhlükəli bir xəstəliyin siqnalı kimi üzə çıxır. Dərinin soyulması uzun müddət qaşınma, qızartı və şiddətli quruluqla müşayiət olunarsa, dəqiq diaqnoz və müalicə üçün həkimə müraciət etmək daha yaxşıdır. Əgər soyulma dərinin şaxta, günəş və ya küləyə məruz qalmasına reaksiya olubsa, o zaman diqqətli olmağı tövsiyə edirik.

4. Dəri rənginin dəyişməsi

Günəş vannası qəbul etdikdən və ya pilinqdən sonra dərinin rənginin dəyişməsi başa düşüləndir, ancaq bədəninizdə və ya üzünüzdə qəfil ləkələr tapsanız, bu, həkimə müraciət etmək üçün bir səbəbdir. Qırmızı ləkələr kəskin allergik reaksiya və ya mədə-bağırsaq xəstəliklərindən xəbər verə bilər, dərinin saralması B və C hepatitinin əlamətlərindən biridir, tünd ləkələr nekrotik prosesləri göstərə bilər.

Ən geniş yayılan dəri xəstəlikləri

Dəri xəstəlikləri olduqca yayğındır və hər yaşda görülə bilər. Onlar bir insana fiziki narahatlıq yaradır, təsirlənmiş sahələri sıx paltar altında gizlətməyə və ya qüsurları gizlətmək üçün kosmetik vasitələrdən istifadə etməyə məcbur edir.

Xoşbəxtlikdən, müasir dermatologiya dəri xəstəlikləri ilə uğurla mübarizə aparır. Aşağıda ən çox yayılmış beş dəri xəstəliyi haqqında məlumatı təqdim edirik:

1. Sızanaqlar

Sızanaq yağ vəzlərinin tıxanması nəticəsində yaranan iltihablı bir dəri xəstəliyidir. Dünya əhalisinin 80%-dən çoxu sızanaqlara meyillidir, onların əksəriyyəti yeniyetmələrdir. Xəstəlik qara nöqtələrin və papüllərin (iltihablı düyünlər) yaranması ilə başlayır. Əgər sızanaqlı bir yeniyetmənin valideynisinizsə, onu ağırlaşmamış həkimə göstərin.

2. Atopik dermatit

Başqa bir iltihablı dəri xəstəliyi atopik dermatitdir. Xəstəlik xüsusilə uşaqlar arasında yaygındır (inkişaf etmiş ölkələrdə 10-15%). Xəstəlik dərinin yuxarı təbəqəsinin qızartı, quruluq və şiddətli qaşınma ilə müşayiət olunur. Xəstənin tam müalicəsi mümkün deyil, ancaq xəstəliyin gedişatını yumşaltmaq üçün nəmləndirici terapevtik məlhəmlər və yerli immunomodulyatorlar istifadə olunur. Xəstəliyə məhəl qoymamaq ciddi ağırlaşmalara və dəri infeksiyalarının inkişafına səbəb ola bilər.

3. Psoriaz

Digər geniş yayılmış xəstəlik (inkişaf etmiş ölkələrdə təxminən 5%) psoriazdır. Bu, bədənin və başın müxtəlif yerlərində parlaq çəhrayı və ya qırmızı səthlərin yaranması ilə xarakterizə olunan xroniki iltihablı qeyri-infeksion xəstəlikdir. Bundan əlavə, güclü yanma hissi və qaşınma, dərinin quruması halları da olur. Müalicə edilməzsə, insult riski artır və qaraciyər və böyrək kimi daxili orqanlar da təsirlənir.

4. Sadə herpes

Ən çox yayılmış viral dəri xəstəliklərindən biridir. Bu virusa qarşı anticisimlər insanların 90%-də tapılır. Herpesin əsas simptomu selikli qişada – ən çox dodaqlarda və ya burunda görünən maye ilə dolu qabarcıqlardır. Müalicə olunmadıqda immunitetin azalmasına və nəticədə yeni xəstəliklərə tutulma riskinin artmasına səbəb ola bilər.

5. Viral ziyillər

İnsan papillomavirusunun dəri hüceyrələrinə daxil olması nəticəsində yaranan ümumi viral dəri xəstəliyidir. Çox vaxt virus məişət yolu ilə (əl sıxışdıqda, daşıyıcı əşyalardan istifadə edərkən) və ya cinsi yolla ötürülür. Virusun daxil olduğu yerdə ziyillər əmələ gəlir. Virusun təhlükəsi xərçəngin inkişafına səbəb ola biləcək onkogen ştammlara malik olmasıdır.

Xoşbəxtlikdən, belə ştammlar çox deyil, lakin riskləri istisna etmək üçün qanı ən azı ildə bir dəfə yoxlamaq lazımdır. Bu xüsusilə qadınlar üçün vacibdir, çünki HPV uşaqlıq boynu xərçənginin ilk və ən mühüm səbəbidir.

Nubar Süleymanova