Həyatın sürətli tempi, iş və şəxsi öhdəliklər bəzən psixikamızda gözlənilməz təsirlər yaradır. Bəzən bu təsirlər qəfil qorxu və narahatlıq hissi şəklində özünü göstərir – buna panik atak deyilir. Panik atak çox vaxt insanın nə baş verdiyini anlamadığı və özünü idarə edə bilmədiyi anlarla yadda qalır.
Panik atak nədir?
Panik atak qəfil baş verən intensiv qorxu və narahatlıq hissi dir. Bu hal həm fiziki, həm də psixoloji simptomlarla müşayiət olunur:
* Ürəyin sürətlə döyməsi
* Nəfəs darlığı və tez-tez nəfəs alma
* Tərləmə və titrəmə
* Başgicəllənmə və ürəkbulanma
* Güclü qorxu, nəzarət itirmək və ya xəstələnmək kimi düşüncələr
Panik atak kimlərdə daha tez görülür?
Panik atak hər kəsdə baş verə bilər, amma müəyyən faktorlar riskini artırır:
* Uzun müddətli stress və həyat təzyiqi
* Psixoloji travmalar və uşaqlıq dövrü problemləri
* Genetik meyl və bədən kimyasında fərqliliklər
* Yuxusuzluq və qeyri-sağlam həyat tərzi
Araşdırmalar göstərir ki, qadınlar kişilərə nisbətən panik atak yaşamağa daha meyllidirlər. Hər 10 insandan təxminən biri bu təcrübəni yaşayır.
Panik atakla mübarizə yolları
Panik atak qorxulu olsa da, onu idarə etmək mümkündür. Mən klinik psixoloq kimi oxuculara bir neçə praktik üsul tövsiyə edirəm:
1) Dərin nəfəs texnikası:
Yavaş və dərin nəfəs alın, nəfəsi bir neçə saniyə saxlayın, sonra yavaş buraxın. Bu, bədəninizin sakitləşməsinə kömək edir.
2) Fokus texnikaları:
Ətrafınızdakı detallar, əllə toxunduğunuz əşyalar, səslər və rənglər üzərində diqqət mərkəzləşdirin. Bu üsul sizi panik hissindən uzaqlaşdırır.
3) Sakitləşdirici sözlər:
Özünüzə deyin: “Bu an keçəcək, mən təhlükəsizəm”. Sadə sözlər bəzən ən güclü rahatlama vasitəsidir.
4) Stressin idarə edilməsi:
Mütəmadi fiziki aktivlik, düzgün yuxu rejimi və qısa meditasiya sessiyaları panik atakların tezliyini azalda bilər.
5) Mütəxəssis dəstəyi:
Əgər panik ataklar davamlıdır və gündəlik həyatınıza mane olursa, psixoloq və ya psixiatr dəstəyi almaq vacibdir.
* Panik atak hər yaşda baş verə bilər, amma adətən 20-30 yaş arası daha çox rast gəlinir.
* Panik atak yaşayan insanların təxminən yarısı depressiya və ya digər narahatlıq pozuntularını da yaşayır.
Panik atak qorxulu görünə bilər, amma onu idarə etmək mümkündür. Özünüzü günahlandırmayın, hisslərinizi qəbul edin və ehtiyac olduqda dəstək alın. Psixoloji sağlamlıq fiziki sağlamlıq qədər önəmlidir və hər kəs buna diqqət yetirməlidir.
Gülnarə İmanova
Kliniki psixoloq
Təsadüfən bu yazını oxudum, çox doğru məlumatlardı. Mənim çox stressli işim var və bəzən panik atak hissi yaşayıram. Yazıda verilən nəfəs texnikalarını tətbiq etdim və həqiqətən rahatladım. Həmçinin, fizioloji baxımdan da bəzən çox tərləyirəm və bu, həqiqətən yaxşı bir həll ola bilər.
Mənim də başıma bir neçə dəfə gəldiyi olub, çox qorxmuşdum. Hər şey yaxşı gedəndə bir anda belə bir şey hiss edirsən, nə baş verdiyini bilmirsən. Ancaq yazı çox faydalıdır. İnsanlar bəzən çox əhəmiyyət vermir, amma psixoloji sağlamlıq vacibdir. Yazıda göstərilən üsulları mən də sınayacam.
Həqiqətən çox vacib bir mövzudursa da, çox adam hələ də bu haqda danışmaqdan çəkinir. Mənim dostum bir neçə dəfə panik atak keçirdi və yazıda göstərilənlər çox kömək edə bilər. Ən yaxşısı mütəxəssisə müraciət etməkdir. Hətta özümdə də bəzən stresslə bağlı kiçik əlamətlər olur. Nəfəs alıb sakitləşmək çox kömək edir.
Bir müddət əvvəl mən də belə bir şey yaşamışdım, nə olduğunu anlamadım. Amma yazıda göstərilən üsullar işə yarayır. Məsələn, “sakitləşdirici sözlər” deyəndə mən də özümə dedim ki, “bu keçəcək”. Elə bil rahatladım. Bəlkə daha çox insan bu mövzuda məlumatlı olsa, daha rahat olardılar.
Bu yazını oxudum, çox əhəmiyyətli məsələyə toxunub. Mənim də belə şeylərim olub, bir neçə dəfə panik atak yaşamışam. Bəzən elə hiss edirsən ki, dünya üstündən çıxıb gedəcək. O anı yaşamaq çox çətindir. Amma yazıda göstərilən nəfəs alıb, sakitləşdirmək texnikalarını sınadım və faydalı oldu. Həqiqətən işə yarayır. Hər kəsin bilməsi lazımdır ki, bunlar da normaldır və keçəcək.
Coxdandi bu sayti izlesem de bu xanimin meqalesini ilk dede gorurem. Ama faydali yazidir. Ozu de bu isle yeni mesgul olana yox tecrybeli birine oxsayir. Ugurlar her halda. Sag olun.
Cox genis yayilib son vaxtlar. Mence ehalinin boyuk qisminin ozu ve ya yaxinlari ucun bele yazilara ehtiyacı var. Tesekkur edirem.