Fukusima- Yaponiya
2011-ci ildə martın 11-də Yaponiyada baş verən zəlzələdən sonra zədələnən “Fukusima-1” Atom Elektrik Stansiyasında partlayış olub. Partlayış nəticəsində nüvə reaktorunun bloklarından birinin çöl divarı dağılıb, ətrafda radiasiya fonu sürətlə artıb. Radiasiyanın səviyyəsi 20 dəfədən çox yüksəlib. Ətraf ərazilərdən bir neçə min adam evakuasiya olunub. Yaponiyanın Baş naziri keçirdiyi mətbuat konfransında daha çox radiasiya sızması olacağı ilə bağlı xəbərdarlıq edib. O, “Fukusima Dayiçi” stansiyasından 30 km radiusda yaşayan adamları örtülü yerlərə sığınmağa çağırıb. BMT-nin Atom Enerjisi üzrə Agentliyi isə 2011-ci il martın 14-də bildirib ki, Yaponiya zədələnmiş atom stansiyasının zərərsizləşdirilməsi üçün onlardan yardım xahiş edib.Hal-hazırda sözügedən yerdə zərərsizləşdirmə işləri aparılır.Buna bənzər digər qəza Çernobıl qəzasıdır. Atom ətrafında olan hər şey atomlardan ibarətdir.
Çernobıl- Ukrayna
1986-cı il aprel ayında Çernobıl şəhərində Atom Elektrik Stansiyasının 4-cü enerji blokunda partlayış baş verib və alov 3 bloku bürüyüb. Hadisədən sonra həyat üçün təhlükə kəsb edən radioaktiv duman yaranıb. Nəticədə 17 milyon insanın yaşadığı 11 rayonun atmosferi zəhərlənib. Qəza nəticəsində Ukraynada 4400 nəfər həyatını itirib. Onlardan çoxu partlayışın nəticələrinin aradan qaldırılması üçün əraziyə gəlmiş fəhlələr idi. Qəzanın nəticələrinin aradan qaldırılması üçün 1986-ci ildə Çernobıla 7 min azərbaycanlı da göndərilmişdi. Artıq onlardan 2000 nəfəri Çernobılda aldıqları şüalanmadan vəfat edib.
Semipalatinsk nüvə poliqonu- Qazaxıstan
Planetimizin ən radioktiv yerlərindən biri Qazaxıstanda yerləşir. Semipatinsk Sovet İttifaqı ərazisindəki hərbi-siyasi qarşıdurma dövründə nüvə silahlarını sınaqdan keçirmək üçün istifadə olunan əsas təlim poliqonu idi. Deyilənlərə görə, SSRİ-nin nüvə proqramlarını fəal şəkildə inkişaf etdirdiyi 1949-cu ildən 1989-cu ilədək burada müxtəlif tutumlu nüvə yüklərinin sinaqları keçirilmişdir . Aparılan bu sınaqlar ərazidə yaşayan əhaliyə yan təsir etmişdi, lakin bu informasiya Sovet hakimiyyəti tərəfindən uzun illər ərzində gizlədilmişdir. Aparılan bu testlər barədə materiallar yalnız 1991-ci ildə məxfilikdən çıxarıldı. SSRİ-nin dağılmasından sonra poliqon dünyanın ən yaxşı öyrənilmiş nüvə poliqonlarından birinə çevrildi və təəssüflər olsun ki, burada aparılan bu testlər yerli sakinlər tərəfindən hələ də hiss olunmaqdadır.
Hanford komleksi- ABŞ
Vaşınqton əyalətindəki Columbia çayının sahilində, ABŞ-ın nüvə başlığı istehsalı üçün material istehsal edən əsas zavodu olan Hanford fəaliyyət göstərirdi. 1945-ci ildən bu yana bu zavod 66,5 min atom bombası və nüvə başlığı istehsal etdi. Bu qiymətləndirmə Amerika Elm adamları Federasiyasındakı Nüvə Məlumat Proqramının direktoru Hans Kristensen və Təbii Resursların Mühafizəsi Şurasındakı həmkarı Robert Norris tərəfindən 2009-cu ildə “Atomic Scientists of Bulletin” jurnalının səhifələrində hazırlanmışdır. 1945-ci ildən bu yana cəmi 100-ə yaxın müxtəlif növ nüvə ittihamı və onların modifikasiyası yaradılmışdır. Kompleksin istismardan çıxarılmasına baxmayaraq, ABŞ-da yüksək səviyyəli radioaktiv tullantıların yerləşdirildiyi ən böyük yerdir. Sənaye tullantılarının böyük əksəriyyəti yerin altında basdırılmışdı, lakin o vaxtdan bəri yeraltı suların əksər hissəsi çirklənmişdir.
Qərbi Sibir kompleksi- Rusiya
Rusiyanın ən böyük Qərbi Sibir və Kuznetsk metallurgiya zavodlarıdır. Burada çuqun, polad və yayma məhsulları istehsal edilir. Qərbi Sibir Zavodu dəmir yolu relslərinin istehsalında inhisarçıdır. Sovet İttifaqı dağıldıqdan sonra nəhəng zavodun fəaliyyəti dayandırıldı , avadanlıqların bir hissəsi çıxarıldı və kompleksin özü nüvə və zəhərli tullantıların atılması üçün istifadə edildi . Artıq bir neçə ildir nüvə başlıqları burada saxlanılır, lakin sonra daha təhlükəsiz yerlərə aparılırdı.
Mailuu-su kimya kombinatı – Qırğızıstan
Qırğızıstanda yerləşən Mailuu-Suu digər obyektlərdən fərqli olaraq dünyanın ən zəngin uran yatağı kimi tanınır . Burada nüvə stansiyası və ya nüvə istehsalı yox idi, lakin bu yer insan həyatı və sağlamlığı üçün təhlükəli sayılır. XX əsrin ikinci yarısından sonra Sovet İttifaqı burada sənaye ehtiyacları üçün istifadə olunan uran filizinin hasilatına başladı. Çirklənmiş mədən tullantıları qazılmış ərazilərin ətrafında basdırıldı, lakin əhəmiyyətli bir hissəsi yerin üstündə qaldı. Bu bölgə həm də seysmik fəaliyyətə meyillidir və hər hansı bir pozuntu tullantıların çaylara axmasına səbəb ola bilər.
Somali sahilləri – Somali
Uzun illərdir italyan firmalarından biri Somalinin yaşayış olmayan çimərliklərinə zəhərli maddələr və nüvə tullantıları tökürdü. Bütün bunlar sahil sularının və nəhəng quru sahələrinin çirklənməsinə səbəb oldu. Bütün zəhərli komponentlər yeraltı suları çirkləndirərək, gələcəkdə böyük bir ekoloji fəlakətə səbəb ola bilər. Siyasi qarşıdurmalar üzündən Afrika ölkəsinin səlahiyyətliləri ortaya çıxan problemə əhəmiyyət vermirlər. Bunu da qeyd etmək lazımdır ki, okean sularında olan paslı tullantılar 2004-cü ildə sunami zamanı Somali sahillərinə atıldı.
