Son illərdə dəri baxımına dair araşdırmaların getdikcə daha çox diqqətini çəkən bir mövzu var: derinin mikrobiomu. Dəri, yalnız xarici mühitə qarşı qorunma funksiyasını yerinə yetirməkdən ibarət deyil. Eyni zamanda, onun üzərində müxtəlif mikroorqanizmlər, o cümlədən bakteriyalar, göbələklər və viruslar yaşayır. Bu mikroorqanizmlər bir növ dəri ilə “yoldaşlıq” edir və dəri sağlamlığını qorumaq üçün mühüm rol oynayır. Dərinin mikrobiomunun balansı pozulduqda isə bir çox dəri problemi yaranmağa başlaya bilər. Bu balansı bərpa etmək və qorumaq üçün probiotiklər istifadəsi, kosmetologiyanın ən yeni yanaşmalarından biridir.
Dərinin mikrobiomu nədir?
Dərinin mikrobiomu, dəri üzərində yaşayan təbii mikroorqanizmlərdən ibarət bir icmadır. Bu mikroorqanizmlər, dəri üzərindəki pH səviyyəsini qorumağa, patogen mikrobların qarşısını almağa və dərinin immun sistemini dəstəkləməyə kömək edir. Mikrobiom balansı pozulduqda, iltihablı dəri problemləri, qızartılar, akne, ekzema və digər dəri xəstəlikləri meydana gələ bilər.
Probiotiklər nədir və dəriyə necə təsir edir?
Probiotiklər, orqanizmə faydalı təsir göstərən canlı mikroorqanizmlərdir. Ən çox tanınan probiotiklər laktobasillər və bifidobakteriyalar kimi bakteriyalardır, amma bunlara həm də bəzi göbələklər və mayalar da aiddir. İnsan bədəni ilə qarşılıqlı təsirə girən bu mikroorqanizmlər, bədənin təbii mikrobiomunu balanslaşdırmağa kömək edir.
Dərinin mikrobiomuna probiotiklər əlavə etmək, dərinin sağlığını bərpa etmək və qorumaq üçün çox vacibdir. Probiotiklər dərini müsbət yöndə təsir edə bilər, çünki onlar:
İltihabı azaldır: Probiotiklər, dəridəki iltihabi prosesləri tənzimləyir və iltihaba qarşı mübarizə aparır. Bu, xüsusilə akne və ekzema kimi iltihabi dəri problemləri olan insanlar üçün faydalıdır.
Patogenləri neytrallaşdırır: Probiotiklər dərinin üzərindəki sağlam bakteriyaların çoxalmasına və patogen mikroorqanizmlərin (zərərli bakteriyalar, göbələklər və s.) böyüməsinin qarşısını alır.
Dərinin su balansını qoruyur: Probiotiklər, dərinin təbii qoruyucu təbəqəsini (lipid bariyerini) möhkəmləndirərək, su itkisinin qarşısını alır və dərinin daha nəmlənmiş və parlaq olmasına kömək edir.
Dərinin immun sistemini gücləndirir: Probiotiklər, dərinin immun cavabını gücləndirərək, müxtəlif xarici təsirlərə qarşı daha dayanıqlı olmasını təmin edir.
Probiotiklərin dəriyə təsiri: Araşdırmalar və tətbiqlər
Son bir neçə ildə müxtəlif tədqiqatlar, probiotiklərin dəri sağlamlığı üzərindəki təsirlərini araşdırmışdır. Clinical, Cosmetic and Investigational Dermatology jurnalında yayımlanan bir araşdırmada, probiotiklərin dəri mikrobiomunun balansını bərpa etməyə kömək etdiyi və bunun da dərinin sağlamlığını artırdığı qeyd edilib. Eyni şəkildə, bir çox kosmetik şirkətləri probiotikləri tərkibində istifadə etməyə başlamışdır. Bu məhsullar arasında probiotik maskalar, kremlər, serumlar və toniklər yer alır.
Probiotiklərin dəriyə olan müsbət təsiri, xüsusən akne və atopik dermatit kimi dəri problemləri olan şəxslər üçün əhəmiyyətlidir. Akne vulgaris problemi olan şəxslərdə, probiotiklər, iltihabın azaldılması və dərinin sağalması prosesini sürətləndirə bilər.
Eyni zamanda, günəşin zərərli şüaları, stress və düzgün olmayan pəhriz kimi faktorlar, dərinin mikrobiomunun balansını poza bilər. Probiotiklər, bu təsirlərə qarşı müdafiə mexanizmlərini gücləndirərək, dərinin daha sağlam qalmasını təmin edir.
Probiotikləri necə istifadə etmək olar?
Probiotiklər, dərinin mikrobiomunun balansını bərpa etmək üçün müxtəlif yollarla istifadə edilə bilər. Aşağıda bu istifadə üsullarını qeyd edirik:
Probiotik tərkibli dəri baxım məhsulları: Probiotiklərin dərinizə birbaşa təsir etməsi üçün toniklər, serumlar, maskalar və kremlər istifadə edilə bilər. Bu məhsullar, dərinin mikrobiomunun balansını qorumağa və dərini daha sağlam görünməyə kömək edir.
Probiotik qidalar: Probiotiklər yalnız dəriyə yeridilən məhsullarla deyil, həm də pəhriz yolu ilə istifadə edilə bilər. Yunan qatığı, kefir, kombucha kimi probiotik tərkibli qidaların müntəzəm istehlakı, bədənin ümumi mikrobiomunun balansını qorumağa kömək edir. Dərinin sağlamlığını yaxşılaşdırmaq üçün bu cür qidaları dietaya daxil etmək faydalıdır.
Probiotik dərmanlar: Bəzi hallarda, dermatoloji problemlər üçün həkimlər probiotik kapsul və ya tablet formasında probiotikləri təyin edə bilərlər. Bu, xüsusilə bağırsaq mikrobiomu ilə bağlı problemlərin dəriyə təsir etdiyi hallarda effektiv ola bilər.
Probiotiklər, yalnız bağırsaq sağlamlığı üçün deyil, eyni zamanda dərinin sağlamlığı üçün də son dərəcə faydalıdır. Dərinin mikrobiomunu balanslaşdıran probiotiklər, iltihabın azaldılmasına, dərinin nəmlənməsinin artırılmasına və ümumi sağlamlıq vəziyyətinin yaxşılaşmasına kömək edir. Kosmetologiya sahəsində bu mövzunun önəmi hər gün daha da artmaqdadır və probiotiklərin düzgün istifadəsi, dərinin sağlam, parlaq və gənc qalmasına töhfə verə bilər.
Kosmetoloqlar və dermatoloqlar bu sahədəki yenilikləri izləyərək, pasiyentlərinə ən effektiv müalicə üsullarını təqdim etməyə davam etməlidir. Probiotiklər, gələcəkdə dəri baxımının əsas istiqamətlərindən biri olaraq qalacaqdır.
Həkim-kosmetoloq Arzu Rəşidli
(Mütəxəssislə 055 330 93 39 mobil nömrəsi vasitəsiylə əlaqə saxlaya bilərsiniz.)
