Qədim zamanlardan bəri, həyatımızın müxtəlif aspektlərində kişi və qadının roluna yanaşma fərqli olub və fərdi şəkildə qəbul edilib. Kişi – çörək gətirən, uğurlu bir şəxsiyyət və ailə başçısı, qadın isə səs vermək hüququ olsa da, ictimai həyatda bir pillə aşağıda durur.

Əlbəttə ki, praktikada “zəif” cinsin gücünü sübut edən və qadınların bəşəriyyətin inkişafına verdiyi töhvəni vurğulayan bir çox nümunələr var. Buna baxmayaraq, gender bərabərsizliyi hələ də mövcuddur və eyni zamanda kişilər özləri bu cür davranışın nəticələrinin qurbanı olurlar.

Resursların çatışmazlığı səbəbindən yaranan ailə mübahisələri

Tez-tez bir kişinin, hətta yaxşı təhsilə və lazımi keyfiyyətlərə malik bir qadının işləməsinə qarşı çıxmasının şahid oluruq. Bu, uşaqlara qayğı göstərmək, evə nəzarət etmək və yemək bişirməyin vacibliyinin yüksək səsləndirilməsi ilə əsaslandırılır.

Amma bu davranışla kişilər ailəni əlavə gəlirdən məhrum edir və bu öz növbəsində uşaqlarının sağlamlığı və təhsilinə investisiya imkanlarını azaldır. Ana öz uşağına ixtisaslaşmış bir mütəxəssis və uğurlu bir qadın kimi, soba yanında duran evdar qadından daha çox şey verməyə qadirdir.

Qadının evə gətirəcəyi gəlir uşaqların gələcəyi üçün uğurlu investisiya ola bilər. Bunlardan əlavə, uşaq bağçada, məktəbəqədər qruplarda və dayə ilə birlikdə valideynlərin daimi nəzarəti altında olmaqdan daha çox sərbəst olur.

Bir qadının işləməkdən imtina etməyə məcbur olduğu vəziyyət, onun ərindən tamamilə asılı olmasına gətirib çıxarır. O, bütün şəxsi xərcləri onunla razılaşdırmalıdır və eyni zamanda, bir çox hallarda ailə münaqişələri qadınların öz maliyyə resurslarının olmaması və alış-veriş üçün daim icazə almasının lazım gəldiyi səbəbilə baş verir.

Əmək bazarında canlı rəqabətin olmaması

Bəzi hallarda, işəgötürənlər işə götürərkən fərdi xüsusiyyətləri deyil, “bir kişi bir qadından daha dözümlüdür”, “bir kişi işdə qadından daha çox vaxt keçirir”, “bir kişi analıq məzuniyyətinə getməyəcək”, “bir kişi qadından daha az emosionaldır” və s. kimi ümumiləşmiş prinsipləri əsas götürürlər.

Cinsi ayrı-seçkiliyin artması tendensiyası bir cinsin nümayəndəsinin müəyyən bir sahədə çoxluq təşkil etməsinə gətirib çıxarır ki, bu da öz növbəsində bütövlükdə iqtisadiyyatın inkişafına müsbət təsir göstərmir, rəqabətin inkişaf etməməsi və iqtisadiyyatda əmək resurslarının qeyri-bərabər paylanmasına gətirib çıxarır.

Əmək bazarındakı cinsi ayrı-seçkilik bir çox kişilərin sevimli işləri ilə məşğul olmasına mane olur. Bəzi ölkələrdə dayə, manikür ustası, gül satan, stilist, model, kosmetoloq, tərbiyəçi və s. “qadın peşələri”nin sayı cəmiyyət tərəfindən kişilər üçün uyğun olmayan peşə sahələri kimi qəbul edilir.

Bura, hətta müəyyən idman növləri də daxildir. Balet, rəqs, fiqurlu konkisürmə, gimnastika ilə məşğul olan kişi və idmanın güləş növü ilə məşğul olan və ya futbol oynayan bir qadına radikal yanaşma var. Bu qaydalardan imtina adətən kişilərin barmaqla göstərilməsi və geniş dairələrdə müzakirə edilməsinə gətirib çıxarır.

Feminizmin inkişafı

Kişilərin öz hakimiyyətindən sui-istifadə etməsi problemi ilə üz-üzə qalan qadınlar təkcə onu əldə etmək üçün deyil, həm də üstünlük qazanmağa can atırdılar. Feminizmin əsas ideyası qadınlar üçün daha əlverişli şərait yaratmaq, özlərini həyatda sübut etmək və işdə, ailədə və gündəlik həyatda şəxsi potensialın inkişaf etdirilməsidir. Davamlı cinsi ayrı-seçkilik qadınların “Sən axı qadınsan, yerini bil” kimi ifadələrdən yorulmasına gətirib çıxarıb və onlar stereotipləri dağıtmaq üçün tam potensialını ortaya qoymağa çalışıblar.

Beləliklə, kişilərin gender bərabərliyi prinsiplərinə riayət etməməsi qadınların işdə, ailədə, gündəlik həyatda bəzən çox uğurla kişiləri ötüb keçmələrinə səbəb oldu. Öz növbəsində, bu vəziyyət kişi ilə qadın arasında fikir müxtəlifliyinin yaranmasına gətirib çıxarır. Və bu da öz növbəsində, ailədə anlaşılmazlıqlar və qarşısı alınmayan nəticələrə səbəb olur. Bəzən qadın artıq bərabərlik tələb etmir, üstünlük əldə etməyə çalışır.

Analıq – bir qadının şəxsiyyətindəki mühüm məqamdır, ancaq buna yeganə perspektiv kimi baxılmamalıdır. Hətta qadın evdar xanımdırsa və uşaqların tərbiyəsi ilə məşğuldursa, o, ev işlərini, analığı, özünü inkişaf və işi bir arada tutmaq üçün hüquq və şəraitinin olduğunu bilməli və hiss etməlidir.

Bir qadın bərabər tərəfdaş kimi məsləhətçi, dost, maraqlı həmsöhbət, inkişaf edən şəxsiyyət və ailədə dəstəkçidir. Hüququ pozulmuş qadın, həyatı boyunca natamamlıq kompleksi yaşayan məzlum bir şəxsdir.

Hər bir kişi bunu yadda saxlamalıdır!