Sərt qış günlərinin qapımızı çaldığı bu günlərdə sağlamlığımızı qorumağa çox daha çox diqqət göstərməyimiz lazımdır. Xüsusilə, yaşlılar, ürək, ağciyər xəstələri olanlar, xərçəng müalicəsi görənlər, qaraciyər, böyrək çatışmazlığı olanlar və kiçik uşaq immunitet sistemləri zəif olduğundan soyuq, qarlı, küləkli sərt havalarda daha asan xəstələnirlər. Soyuq havaya hazırlanmağın yolları haqqında tövsiyyələri kayzen.az saytı olaraq diqqətinizə çatdırırıq;
Əvvəlcə qeyd edək ki, nə qədər hazırlıqlı olaraq soyuq havaya çıxsaq da çöldə qalacağımız müddəti mümkün qədər qısa tutmağı planlamalıyıq. Əslində soyuq hava immunitet hüceyrələrinin sayını artıraraq mikroblara qarşı müdafiə sistemimizi gücləndirir. Lakin soyuqda qaldığımız müddət uzandıqca bədənimizin mübarizə gücü gedərək zəifləyir və xəstələnməyə uyğun hala gəlirik.
Bir və ya iki qalın sviter əvəzinə qat-qat geyilən paltarlar lazım olduqda gün ərzində olduğumuz isti mühitlərdə tərləməyi əngəlləmək, mühitə uyğunlaşmaq üçün incəldilməlidir. Əks təqdirdə bədənimizdə yaranan tər çölə çıxdığımızda soyuqlamağımıza və əzələ tutulmalarına səbəb ola bilər. Neylon əsaslı hava keçirməyən parçalar əvəzinə tərləməyə mane olan və islanmağa qarşı qoruyucu xüsusiyyətli paltarlar geyinmək məsləhətdir.
Burun, qulaq, baş, əllər, ayaqlar və barmaqlar, yəni soyuğa ən dayanıqsız bölgələrimizi cüt qat əlcək, corab və papaqla çox daha yaxşı qorumamız lazımdır. Başı qorumamaq soyuqlama nəticəsində sinusitis, orta qulaq və badamcıq iltihabına səbəb olur.
Xüsusilə, ağciyər və ürək xəstəliyi olanların mümkün qədər soyuq havalarda çölə çıxmamalıdır, çıxdıqda isə geyimlərinə daha çox diqqət etməlidirlər. Ağciyər problemi olanların burun və ağızdan soyuq havanı ciyərlərinə çəkmələri başda soyuqdəymə, qrip və daha da əhəmiyyətlisi sətəlcəm riskini artırır. Bu səbəblə qalın şal, qar maskası, qalın papaqlar və bənzəri geyimlər istifadə etməlidirlər
Ürək damar xəstələrinin soyuğun bədəndə yaratdığı stress hormonunun artımı səbəbiylə ani damar daralması nəticəsində baş verə biləcək infarkt riski səbəbiylə çox daha diqqətli olmalarıdırlar. Bir neçə qat corab geyərkən, xüsusilə, şəkər xəstələrinin ayaqqabı döyməsi problemi yaşamamaq üçün möhkəm ayaqqabı geyməmələri təklif edilir.
Yüksək təzyiqi olanların burun, qulaq, baş, əllər, ayaqlar və barmaqlardakı kapilyar damarların soyuqdan büzüşməsi nəticəsində təzyiqləri daha da yüksəldiyi üçün, həkimlə məsləhətləşərək yanlarına təcili vəziyyətdə istifadə edə biləcəkləri dərmanlarını almaları tövsiyə edilir.
Ayrıca, soyuq və qarlı havalarda mütləq yanınızda olması gərəkən vasitələrdən biri də qar eynəyidir. Qar eynəkləri göz quruması və gözdə qızartıların yaranmasına mane olur
Yetərli maye qəbulu olmadan uzun müddət soyuqda qalmaq bədənin uc nöqtələrində susuzluğa bağlı olaraq kapilyar damarlarda daralmağa səbəb olur, bu vəziyyət həm soyuq yanığı deyilən donmalara, həm də mikrobların çölə atılması üçün lazım olan bəlğəmin qatılaşmasına gətirib çıxarır.
Qəhvə və çay kimi içkilər əslində burun və boğaz sekresiyalarını qurutduğundan, bunun əvəzinə cökə, itburnu, nanə-limon çayı istehlak etmək təklif edilir.
Spirt isə burun və yanaqların qızarmasına səbəb olaraq bədən istiliyin artdığı hissini versə də, tam tərsinə istilik itkisinə səbəb olur və soyuq dəymə, donma riskini artırır. Ayrıca sidiklə su itkisinə də səbəb olur.
Burun, boğaz və ağ ciyər hava yolları toz və mikrobun içəriyə girməsinə mane olan bir çox incə tükcüklərə sahibdir. Onlara ən çox ehtiyacımız olduğu küləkli və soyuq havalarda siqaret çəkməyə davam etmək tənəffüs yolu xəstəliklərinə səbəb olur.
Daimi edilən məşqin bir çox faydası ilə yanaşı soyuq havalara bağlı soyuq dəymə və qrip xəstəliklərinə qarşı dayanıqlılığı artırdığı bilinir. Nizamlı məşq edənlər bu xəstəliklərə yüzdə 50 daha az tutulur. O cümlədən, soyuqladıqda özünüzü yorğun hiss etmirsinizsə məşqə davam etməklə yüzdə 30 daha tez yaxşılaşırsınız. Soyuqda edilən məşq bu baxımdan daha da faydalıdır.
Avtomobilinizdə ən az 2 gün çatacaq miqdarda su və qida, qalın ədyal, təcili yadım çantası saxlamalısız. Soyuqda donmayı əngəlləmək üçün hərəkətsiz qalmamaq, xüsusilə, əl və ayaq barmaqlarını işlətmək lazımdır.
Qar, buz, yağış xüsusilə yaşlıların yıxılmasına və onlarda asanlıqla qırıqların yaranmasına səbəb ola bilir. Çölə çıxmaq məcburiyyətində olanların sürüşməyən ayaqqabı geymələri, çəlik daşımaları, kiçik addımlarla getmələri, mümkünsə yanlarında birinin olması məsləhət görülür. Yıxılan zaman özünüzü qoruya bilmək üçün əllərinizin cibinizdə olmaması lazımdır.
C vitamin ilə zəngin olan portağal, qreypfrut, qırmızı bibər, itburnu, o cümlədən kefir, qatıq, sirkə, turşu kimi fermentləşdirilmiş faydalı bakteriyalarla zəngin qidaların, immunitet sisteminin xammalı olan heyvani zülallarla zəngin balıq, ət və süd məhsullarının istehlakı mikroblara, soyuğa qarşı dayanıqlılığı artırır. Şəkərli qidalar isə immunitet sisteminin mikroblarla mübarizəsini çətinləşdirir, düyü, kartof, xamır yeməklər, desertlər, şərbətlər bu baxımdan zərərli görülür.
Hər şeydən əhəmiyyətlisi, günəş görmədiyimiz üçün qışda ən çox azalan və xəstəliklərə qarşı qoruyucu təsiri olan D vitaminimizi, qan təzyiqimizi ölçdürməli və həkimlə məsləhətləşərək çatışmamazlığımızı ödəməliyik.
7-8 saatlıq keyfiyyətli yuxu immunitet sistemini gücləndirir, xəstəliklərə qarşı müqavimətimizi artırır.
Yuxarıda sadalanan məsləhətlərə əməl etməklə daha sağlam qış fəsli keçirə bilərsiniz.
