“Mədə-bağırsaq traktının xəstəlikləri əhalinin bütün yaş qruplarında baş verir və xəstəliklər arasında 4-cü yeri tutur. Mədə-bağırsaq xəstəlikləri əsasən qeyri-kafi qidalanma və düzgün olmayan qidalanma, kifayət qədər su qəbul etməmə, artıq çəki, stress, aşağı fiziki aktivlik, yoluxucu xəstəliklər və pis vərdişlər nəticəsində yaranır”.
Bu barədə Gazeta.Ru-ya pediatr, dietoloq Yekaterina Nesvit məlumat verib.
“Ən çox rast gəlinən mədə, bağırsaq, qaraciyərin iltihabi xəstəlikləri, öd kisəsi və mədəaltı vəzi xəstəlikləridir. Mədə-bağırsaq traktının disfunksiyasını göstərən əlamətlər arasında ən çox rast gəlinənləri bunlardır: mədə yanması və yemək borusu boyunca yanma hissi, meteorizm, qarında gurultu, ürəkbulanma, gəyirmə, ağız qoxusu, iştahsızlıq, çəki itkisi və müxtəlif nahiyələrdə ağrı, qəbizlik”, – o izah edib.
Həkimin sözlərinə görə, həzm orqanlarının düzgün işləməsi üçün tam, balanslaşdırılmış, müntəzəm qidalanma lazımdır ki, bu da orqanizmin lazımi maddələri (zülallar, yağlar, karbohidratlar, minerallar, mikroelementlər, vitaminlər) almasını təmin edir.
“İçki rejiminə riayət etmək həzm orqanlarının sağlamlığının qayğısına qalmaq məsələsidir. Səhər sərxoş olan ilıq su həzm sistemini “oyandıra” və onu yeməyə hazırlaya bilər. Su öd kisəsinin büzülməsinə səbəb olaraq öd axını yaxşılaşdırmağa kömək edir. Suyun bədənimizə necə təsir etdiyini və hansı funksiyaları yerinə yetirdiyini xatırlamaq vacibdir. Su susuzluğu yatırmaqla yanaşı, hüceyrənin optimal istilik rejimini saxlayır, bədəndən zərərli və tullantıları (toksinlər, hormonlar, metabolik məhsullar) həll edir və xaric edir, oynaqları aşınmadan qoruyur, limfanın hərəkətini stimullaşdırır, yağlayıcı mayelərin əmələ gəlməsi, safra və qanı sulandırır, qan laxtalarının meydana gəlməsinin qarşısını alır, fermentlərin və suyun qarşılıqlı təsiri nəticəsində zülalların və karbohidratların parçalanmasında iştirak edir”, – ekspert əlavə edib.
Gündə su istehlakının dərəcəsini təyin edərkən, düsturdan istifadə edə bilərsiniz: 1 kq ideal bədən çəkisi üçün 30 ml. Suya ehtiyac temperaturun yüksəlməsi, fiziki aktivlik, ana südü ilə qidalanma və susuzlaşdırma ilə artır.
“Kifayət qədər su içməyə laqeyd yanaşsanız, həzm sistemində problemlər, qanın qalınlaşması, tromboz riski, bədənin ümumi intoksikasiyası və zəifləmiş toxunulmazlıq yarana bilər. Neytral pH 7,0 olan içməli suyun seçilməsi tövsiyə olunur. Bu göstəricini apteklərdə və ya onlayn mağazalarda satılan xüsusi test zolaqlarından istifadə etməklə ölçmək olar”, – deyə həkim vurğulayıb.
Mədə-bağırsaq traktının normal işləməsi üçün vacib olan ikinci şey liflə zəngin qidalardır. Onlar hər bir insanın pəhrizində olmalıdır. Mədə-bağırsaq traktının fəaliyyətinə faydalı təsir göstərir.
İki növ lif var – həll olunan və həll olunmayan. Demək olar ki, bütün bitkilər hər iki növü ehtiva edir, lakin fərqli nisbətlərdə.
“Lif sayəsində qidanın bağırsaqlardan keçməsini yaxşılaşdıra, qəbizliyin qarşısını ala və dolğunluq hissinə nail ola bilərsiniz. Lif həm də mikrofloranın qidasıdır və şəkərin udulmasını yavaşlatmaq üçün bir yoldur. Lifin tərkibində minerallar, vitaminlər, probiyotiklər, prebiyotiklər var, detoksifikasiyada iştirak edir, yəni ətraf mühitdən orqanizmə daxil olan toksinləri bağlayır və xaric edir, ağır metallar isə onlara birbaşa bağlanaraq bağırsaqlarda hərəkət edir”, – deyə Nesvit bildirib.
Mədə-bağırsaq sağlamlığı üçün üçüncü vacib məqam probiyotiklərdir, yəni, faydalı bakteriyalar olan qidalar. Onlar bağırsaq mikrobiomunun tərkibini yaxşılaşdırır, onun mühitini “pis” bakteriyalar üçün əlverişsiz edir, iltihabı azaldır və immunitet sistemini gücləndirir.
Həkim deyib ki, fermentasiya olunmuş qidalar probiyotiklərin böyük mənbəyidir:
“Bunlar mikrobial fermentasiya prosesi ilə əldə edilən məhsullardır. Bakteriyaların təsiri altında yeni dad və xüsusiyyətlərə malik məhsullar əldə edilir. Məsələn, sağlam insan gündə cəmi 100-200 q duzlu kələm yeyə bilər, lakin kəskinləşmə zamanı qastrit, mədə və onikibarmaq bağırsağın xorası olan insanlar üçün qıcqırdılmış qidaların qəbulu tövsiyə edilmir”,
“Həzm sisteminin əksər xəstəliklərində mədə və bağırsaqların selikli qişası iltihabi proseslə zədələnir. Mədə-bağırsaq xəstəliklərinin qarşısının alınması qidalı pəhrizə riayət etməkdən, yemək rejiminə riayət etməkdən, pis vərdişlərdən imtina etməkdən, kifayət qədər fiziki fəaliyyətdən, stressin təzahürləri və nəticələrinin öhdəsindən gəlməkdən ibarətdir”, – deyə mütəxəssis yekunlaşdırıb.
Hüseyn İbadlı
