Stress – bədənin təhlükəyə verdiyi cavabdır. Bu təhlükə real və ya sadəcə beynimizdə mövcud ola bilər.

Stresin bədənə təsiri:

Beyin kortizol və adrenalin hormonlarını ifraz edir.

Ürək döyüntüsü artır, qan təzyiqi yüksəlir.

Əzələlər gərginləşir, nəfəs tezləşir.

Həzm sistemi yavaşlayır, çünki bədən

rejiminə keçir:

“döyüş və ya qaç”

Emosiyalar bədənimizə necə təsir edir?

Emosiyalar sadəcə zehni deyil, həm də fiziki reaksiyalar doğurur. Bədənimiz bizim düşündüyümüzdən daha ağıllıdır və hər bir duyğunu fiziki olaraq hiss edir.

Emosiyaların bədəndəki təsiri:

Qorxu: Ürək döyüntüsü sürətlənir, nəfəs qeyri-sabit olur.

Qəzəb: Qan təzyiqi artır, əzələlər sıxılır.

Kədər: Həzm problemləri, yorğunluq, immun sisteminin zəifləməsi baş verə bilər.

Həyəcan: Tərləmə, ürək döyüntüsünün sürətlənməsi, həzm problemləri yarana bilər.

Çin tibbinə görə, hər bir duyğu bir orqana təsir edir:

Qorxu – Böyrəklərə

Qəzəb – Qaraciyərə

Kədər – Ağciyərlərə

Sevinc – Ürəyə

STRESSİN BƏDƏNƏ ZƏRƏRLİ TƏSİRİNİ NECƏ AZALDA BİLƏRİK?

İndi isə stresi və emosiyaların bədənimizə mənfi təsirini minimuma endirmək üçün praktik üsulları öyrənək.

� Stressin idarə olunması üçün 5 güclü metod:

� Dərin nəfəs məşqləri:

Burnunuzdan 4 saniyə nəfəs alın.

4 saniyə saxlayın.

Ağzınızdan 6 saniyə yavaş-yavaş verin.

5 dəfə təkrarlayın.

� Fiziki aktivlik:

Gündə 30 dəqiqə gəzmək və ya yüngül idmanla məşğul olmaq stress hormonlarını azaldır.

� Musiqi dinləmək:

Araşdırmalara görə, klassik və ya təbiət səsləri kortizolu azaldır və rahatlamanı təmin edir.

� Düzgün qidalanma:

B, C və D vitamini ilə zəngin qidalar kortizol səviyyəsini aşağı salır.

� Duyğularınızı ifadə edin:

Günlük yazmaq və ya etibar etdiyiniz biri ilə danışmaq duyğuların bədəndə sıxışmasının qarşısını alır.

Unutmayın: Siz emosiyalarınızı idarə edə bildiyiniz zaman, sağlamlığınızı qoruyursunuz.

“SİNİR VƏ ENDOKRİN SİSTEMLƏRİNİN HƏYATIMIZDA ROLU & PSİXOSOMATİK XƏSTƏLİKLƏR”

Sinir sistemi bədənimizin idarəetmə mərkəzidir. Hər

düşüncəmiz, hər hiss etdiyimiz duyğu sinir sistemindən

keçir və bədənimizdə fiziki reaksiyalar doğurur.

Sinir sisteminin əsas bölmələri:

� Mərkəzi sinir sistemi (MSS): Beyin və onurğa beynindən ibarətdir. Şüurlu və refleks hərəkətləri idarə edir.

� Periferik sinir sistemi (PSS): Bədəni beyin və onurğa beyni ilə əlaqələndirir.

Avtonom sinir sistemi (Ağıl və bədən əlaqəsinin açarı!)

Bu sistem istədiyimizdən asılı olmayaraq işləyən bədən funksiyalarını idarə edir.

Simpatik sinir sistemi: Stres və təhlükə zamanı aktivləşir

(“döyüş və ya qaç” reaksiyası).

Parasimpatik sinir sistemi: Bədəni sakitləşdirir, həzmi və istirahəti tənzimləyir.

ENDOKRİN SİSTEM – BƏDƏNİN GİZLİ DİLİ

Endokrin sistem hormonlar vasitəsilə bədənimizin bütün funksiyalarını idarə edir. Bu sistem sinir sistemi ilə birlikdə işləyir və emosiyalarımıza, enerjimizə, həzmimizə, hətta immun sistemimizə təsir göstərir.

Əsas hormonlar və onların təsiri:

Kortizol (stres hormonu): Stress və qorxu zamanı ifraz olunur. Uzunmüddətli yüksək səviyyəsi immun sistemini zəiflədir.

Adrenalin: Təhlükə zamanı ürək döyüntüsünü sürətləndirir, qan təzyiqini artırır.

Serotonin: Xoşbəxtlik hormonu. Əskikliyi depressiya və yorğunluğa səbəb olur.

Melatonin: Yuxu hormonu. Stres və qeyri- düzgün həyat tərzi bu hormonun ifrazını pozur.

İnsulin: Qan şəkərinin tənzimlənməsinə kömək edir. Stres insulin müqavimətini artıra bilər.

PSİXOSOMATİK XƏSTƏLİKLƏRİN HƏQİQİ NÜMUNƏLƏRİ

Psixosomatik xəstəliklər psixoloji faktorlar nəticəsində yaranan fiziki xəstəliklərdir.

Real psixosomatik xəstəlik nümunələri:

� Mədə-bağırsaq xəstəlikləri və stres

AĞIL VƏ BƏDƏNİN TARAZLIĞINI NECƏ QORUMAQ OLAR?

5 əsas prinsip:

� Nəfəs məşqləri və meditasiya

4-7-8 texnikası (4 saniyə nəfəs al, 7 saniyə saxla, 8 saniyə ver)

� Gündəlik hərəkət

Fiziki aktivlik hormon balansını tənzimləyir.

� Düzgün qidalanma

Stresə qarşı B vitamini, omega-3 və maqneziumla zəngin

qidalar yeyin.

� Yuxu rejiminə diqqət

Melatonin ifrazını qorumaq üçün axşam saatlarında

ekranlardan uzaq qalın.

� Duyğuları ifadə etmək

Günlük yazmaq və ya terapevtlə danışmaq stresin bədəndə

sıxışmasının qarşısını alır.

SİZ ATRIQ  DAHA ŞÜURLU VƏ BALANSLISINIZ!

Ülviyyə Əfəndiyeva

Ailə və uşaq psixoloqu

Ailə problemlərinin həlli üzrə ekspert

Beynəlxalq təlimçi