Sümük qırıqları, fiziki travmaların ən geniş yayılmış nəticələrindən biridir. Həm idmançıların, həm də gündəlik həyatını davam etdirən insanların qarşılaşa biləcəyi bir vəziyyətdir. Bu, yalnız fiziki ağrı və məhdudiyyətlərə səbəb olmaqla qalmır, həm də insanın həyat keyfiyyətini ciddi şəkildə aşağı sala bilər. Sümük qırıqlarının müalicəsi və reabilitasiyası, həmçinin bərpa prosesi zamanı atılacaq addımlar həyati əhəmiyyət daşıyır. Bu məqalə, sümük qırıqlarının müalicə üsulları, reabilitasiya mərhələləri və fiziki terapiyanın bu prosesdəki roluna diqqət yetirir.
Sümük qırığı nədir?
Sümük qırığı, sümük strukturunun bütövlüyünün pozulması ilə baş verir. Bu, müxtəlif səbəblərlə ola bilər, məsələn, düşmə, zərbə, idman yaralanmaları, yol-nəqliyyat hadisələri və s. Sümük qırığı həm kiçik, həm də ciddi ola bilər. Qırığın növü və təbiəti, müalicə yanaşmalarını və reabilitasiya mərhələlərini müəyyən edir.
Sümük qırığına ilk yanaşma
Sümük qırığı ilə qarşılaşan hər bir şəxs dərhal tibbi yardım almalıdır. İlk növbədə, qırıq yerində qanama, şişlik və ağrının olduğu müşahidə edilir. Qırıq növü müəyyən edildikdən sonra, müalicə planı hazırlanır. Bu zaman, xəstənin ümumi sağlamlıq vəziyyəti, qırığın ciddiliyi və yeri əsas götürülür.
Qırıq müalicəsində əsas yanaşmalar:
1) Bəsləmə və istirahət – Hər şeydən əvvəl, qırıq yerində istirahət etməli və hər hansı hərəkətə başlamadan əvvəl müvafiq müalicə üsulları tətbiq edilməlidir.
2) İmmobilizasiya – Çox vaxt qırıqların müalicəsi üçün gips və ya digər sabitləşdirici vasitələrdən istifadə edilir. Bu, sümüyün möhkəm qalmasını və düzgün bir şəkildə sağalmasını təmin edir.
3) Cərrahiyyə müdaxiləsi – Bəzi qırıqlar, xüsusilə əzələlər və bağlarla əlaqəli qırıqlar, cərrahiyyə müdaxiləsini tələb edə bilər. Burada, bədənə daxili lövhə və ya metal çubuqlar qoyularaq, sümük hərəkətsizləşdirilir və daha sürətli bir sağalma təmin edilir.
Reabilitasiya və bərpa prosesi
Reabilitasiya, sümük qırıqlarının müalicəsində ən vacib mərhələlərdən biridir. Bərpa prosesi, təkcə sümüyün sağalması ilə bitmir; həm də, əzələlərin, oynaq funksiyalarının və ümumilikdə bədənin funksiyalarının bərpası üçün xüsusi diqqət tələb edir. Reabilitasiya mərhələsi, xəstənin əvvəlki həyat tərzini bərpa etməsinə kömək etmək üçün müvafiq terapiya üsullarını ehtiva edir.
Fizioterapiya və hərəkət terapiyası
Fizioterapiya, sümük qırığı sonrası bərpa prosesində çox mühüm rol oynayır. Fizioterapevtlər, əzələlərin gücünü artırmaq və hərəkətliliyi bərpa etmək məqsədilə xüsusi məşqlər təyin edirlər. Məşqlər, həmçinin bədənin postural balansını və hərəkət mexanikasını düzəltməkdə də kömək edir.
1) İlk məşqlər – Qırıq bərpa olunmağa başladıqca, yavaş-yavaş fiziki fəaliyyətlərə başlanır. İlk mərhələlərdə yüngül gərilmə və sadə hərəkət məşqləri tətbiq olunur.
2) Gücləndirici məşqlər – Əzələlərin gücünü artırmağa və simmetrik hərəkətləri təkrarlamağa kömək edən məşqlər daxil edilir. Bu mərhələdə, əzələlər və oynaq funksiyaları tam şəkildə bərpa edilir.
3) İrəliləyən məşqlər və funksional reabilitasiya – Sümük bərpa olunduqdan sonra, xəstənin gündəlik həyatında daha yaxşı fəaliyyət göstərməsi üçün xüsusi məşqlər tətbiq olunur. Bu məşqlər, daha intensiv və dinamik fəaliyyətləri həyata keçirmək üçün lazım olan gücü bərpa etməyə yönəldilir.
Reabilitasiyanın psixoloji təsirləri
Bəzi xəstələr üçün sümük qırıqları həm fiziki, həm də psixoloji baxımdan əhəmiyyətli ola bilər. Xroniki ağrılar və hərəkət məhdudiyyətləri, depresiyaya, narahatlığa və stressə səbəb ola bilər. Bu zaman, terapevtik yanaşmalar yalnız fiziki reabilitasiyanı deyil, həm də psixoloji dəstəyi nəzərdə tutur. Bəzi hallarda, xəstələrin həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq üçün psixoterapiya seansları da təklif oluna bilər.
Sümüklərin qırılması, həyat keyfiyyətini zəiflədən ciddi bir hadisə ola bilər, amma düzgün müalicə və reabilitasiya ilə sürətli və tam sağalma mümkündür. Əhəmiyyətli olan, hər bir xəstənin fərdi ehtiyaclarını nəzərə alaraq, onun üçün ən uyğun müalicə planının hazırlanmasıdır.
Sümük qırıqları ilə bağlı müalicə və reabilitasiya prosesində, MayoMed Medikal Fizioterapiya və Reabilitasiya Mərkəzi olaraq biz, xəstələrə tam və hərtərəfli yanaşma təqdim edirik. Hər bir mərhələdə xəstənin sağlamlığını qorumağa çalışır və onun bərpa prosesini ən yüksək standartlarda təmin edirik.
Nərminə Abbasova
MayoMed Medikal Fizioterapiya və Reabilitasiya Mərkəzinin təsisçisi və baş həkimi, terapevt, ailə həkimi
Həkimlə əlaqə saxlamaq istəyənlər Əhməd Rəcəbli 207-də yerləşən MayoMed klinikasına müraciət edə (TEL: (012) 464 86 93; 464 86 94; 464 86 95) və ya (051) 866 02 20; (051) 567 66 96 mobil nömrələri ilə birbaşa Nərminə Abbasova ilə əlaqə saxlaya bilərlər.
