Şüuraltı, insan psixologiyasının ən mürəkkəb və ən az araşdırılan sahələrindən biridir. Bir çox insan şüuraltını yalnız xəyalların və fantaziyaların dünyası kimi görsə də, əslində bu, davranışlarımızın, emosiyalarımızın və qərarlarımızın formalaşmasında mühüm rol oynayır. Bu məqalədə, şüuraltının insan davranışlarına təsiri və qərar qəbul etmə prosesindəki rolu araşdırılacaq.

Şüuraltı proseslərin anlayışı

Şüuraltı, şüurlu düşüncənin kənarında qalan, lakin davranışlarımızı yönləndirən düşüncə və emosiyaların toplusudur. Sigmund Freud’un psixoanalitik nəzəriyyəsinə görə, şüuraltı, bilinçdışı arzuların və xatirələrin saxlandığı bir sahədir. Bu düşüncə, davranışlarımızın səbəblərini anlamağa kömək edir.

Şüuraltının davranışlara təsiri

Davranışların formalaşması: Şüuraltı, insanların gündəlik həyatlarında, hətta özlərindən xəbərsiz şəkildə, müəyyən davranışları seçmələrinə təsir edir. Məsələn, bir insanın sosial vəziyyətlərdə narahatlıq hiss etməsi, şüuraltı travmalar və ya keçmişdə yaşanmış mənfi təcrübələrdən qaynaqlana bilər.

Emosional reaksiyalar: Şüuraltı, insanların vəziyyətlərə qarşı reaksiyalarını da formalaşdırır. Bəzi insanlar, ətrafdakı stimullara şüurlu olaraq müsbət reaksiya versələr də, şüuraltı səviyyədə narahatlıq, qorxu və ya məyusluq hiss edə bilərlər.

Öz istiqamətini seçmə: İnsanların müsbət və mənfi stimullara qarşı davranışları, şüuraltı düşüncələrinin təsiri altında formalaşır. Belə ki, bir insanın seçimləri, onun şüuraltı arzuları və ehtiyacları ilə əlaqəlidir.

Qərar qəbul etmə prosesində şüuraltı

Qərar qəbulunda intuisiyanın rolu: Şüuraltı, qərar qəbul etmə prosesində intuisiyanın formalaşmasına kömək edir. Bəzən, insanlar bir qərar verdikdə, onların “xüsusi bir hiss” adlandırdıqları bir intuisiyaya əsaslanırlar. Bu, əslində, şüuraltı məlumatların sürətli işlənməsi ilə bağlıdır.

Emosional motivasiya: Qərarlarımız, yalnız məntiqə deyil, emosional motivasiyalara da bağlıdır. Şüuraltı səviyyədəki emosiyalar, seçimlərimizdə əhəmiyyətli rol oynayır. Məsələn, bir iş seçimində, şəxsi dəyərlərimiz və emosional bağlılıqlarımız şüuraltı təsirlər yarada bilər.

Stress və qərar qəbul etmə: Stressli vəziyyətlərdə, şüuraltı bizi instinktiv olaraq davranmağa yönləndirir. Bu, tez-tez impulsiv qərarlar verməyimizə səbəb olur. Şüuraltının bu cür təsiri, özünü qoruma instinkti ilə əlaqədardır.

Nəticə

Şüuraltı, insan davranışlarının və qərar qəbul etmə prosesinin bir çox aspektini formalaşdırır. Bu sahədə daha çox araşdırma aparmaq, psixologiya, marketinq, mədəniyyət və sosial davranışların anlaşılmasına kömək edəcəkdir. Şüuraltı proseslərin analizi, insanların davranışlarını və qərarlarını daha yaxşı anlamaq, həmçinin şəxsi inkişaf və müalicə üçün yeni yanaşmalar inkişaf etdirmək baxımından vacibdir. Bu sahədəki tədqiqatlar, insanların daha dərin bir anlayış əldə etməsinə və daha sağlam qərarlar qəbul etməsinə imkan tanıyacaqdır.

Esmira Atifi

Şüuraltı elmlər üzrə mütəxəssis, hipnoterapevt