Uşağın fiziki və əqli inkişafında, xüsusən də məktəb illərində,  qidalanma əsas rol oynayır. Düzgün qəlyanaltı enerjini, konsentrasiyanı qorumağa kömək edir və öyrənmə bacarığını  artırır. Gəlin məktəbli qəlyanaltısının necə olmalı olduğuna və valideynlərin uşağı üçün sağlam yeməyi necə hazırlamalı olmalarına baxaq.

Sağlam qəlyanaltı niyə bu qədər vacibdir?

Məktəb günü ərzində uşaqlar fəal şəkildə oxuyur, bədən tərbiyəsi ilə məşğul olur və fasilələrdə oynayırlar. Aclıqdan, aşağı enerjidən qaçınmaq və diqqəti yaxşılaşdırmaq üçün mədənizi həddindən artıq yükləmədən enerji və qida maddələrini dolduracaq müntəzəm qəlyanaltılara sahib olmaq vacibdir.

Sağlam qəlyanaltı:

• Qan şəkərinin səviyyəsini normada olmağını təmin etməlidi ki, ani enerji düşüşləri baş verməsin.
• Konsentrasiyanı və koqnitiv funksiyanı yaxşılaşdırmalı.
• Faydalı mikroelementlər sayəsində immunitet sistemini gücləndirməli.

Qəlyanaltı nədən ibarət olmalıdır?

Sağlam qəlyanaltı zülal, mürəkkəb karbohidratlar və sağlam yağların birləşməsindən ibarət  olmalədır. Bu yanaşma uzunmüddətli toxluq hissini və uşağın yüksək enerji səviyyəsini təmin edir.

Məktəblilər üçün sağlam qəlyanaltı variantları:

1) Meyvələr və qoz-fındıq.  Alma, banan, armud, gilemeyve ilə birləşən badam, qoz və ya keşyu  – ideal seçimdir. Meyvələr vitaminlərlə zəngindir, qoz-fındıq isə sağlam yağ və zülal dəstəyi edir.

2) Meyvə və ya giləmeyvə ilə qatıq. Şəkərsiz və əlavəsiz təbii qatıq əla kalsium və zülal mənbəyidir. Qəlyanaltını doyumlu  və dadlı etmək üçün giləmeyvə və ya bir az bal əlavə edə bilərsiniz.

3) Kəsmik topları və ya sırniklar. Kəsmik asanlıqla həzm olunan və enerji verən proteinlə zəngin məhsuldur. Fındıq və ya meyvə ilə kiçik kəsmik topları edə bilərsiniz.

4) Smuzi. Banan, çiyələk, ispanaq və badam südlü smuzi körpənizi vitamin və minerallarla təmin etmək üçün sağlam və dadlı bir seçimdi. Evdə hazırlanmış smuzi mağazada alınan içkilərə əla alternativdir.

5) Humus ilə tərəvəz çubuqları. Zolaqlara kəsilmiş, yerkökü, xiyar və bibər  humusla birgə   verildikdə -lif, zülal və sağlam yağlarla zəngin doyumlu bir qəlyanaltıdır.

6) Sağlam evdə hazırlanmış barlar və ya peçenyalər. Yulaf ezmesi, qoz-fındıq, quru meyvələr və baldan barlar, batonlar hazırlaya bilərsiniz. Bu məhsullar enerji və liflə zəngindir, lakin mağazadan alınan barlar kimi tərkibində əlavə şəkər yoxdur.

7) Təbii qatıqlı qranola. Əlavə şəkər və əlavələrsiz evdə hazırlanmış qranola lif və karbohidrat mənbəyidir və onun doyumlu qəlyanaltı olmasi üçün qatıqla birləşdirmək olar.

Valideynlər üçün məsləhətlər

• Çox şəkər olan qidalardan uzaq durun. Mağazadan alınan şokoladlar və peçenyelər şəkər səviyyəsini sürətlə yüksəldir, eyni zamanda enerjinin kəskin azalmasına səbəb olur.
• Təbii məhsullardan istifadə etməyə çalışın. Qəlyanaltılarda nə qədər az işlənmiş inqrediyent varsa, uşağınızın sağlamlığı üçün bir o qədər çox faydalıdır.
• Öncədən hazırlayın. Bir neçə qəlyanaltı variantını hazırlamaq üçün həftə sonu vaxt ayıra bilərsiniz.
• Fərdi ehtiyaclara diqqət yetirin. Hər bir uşağın fərqli dad üstünlükləri və qida ehtiyacları var, ona görə də təcrübə aparmaq və onlara uyğun variantları tapmaq vacibdir.

Məktəbdə düzgün qidalanma və sağlam qəlyanaltıların təşkil edilməsi sağlamlıq və  uğurlu təhsilə doğru mühüm addımdır. Sadə, lakin balanslaşdırılmış qəlyanaltılar uşaqların gün ərzində aktiv, diqqətli və enerjili olmasına kömək edəcək.

Aysel Məmmədli

Hekim-nutrisioloq, kliniki dietoloq

“Rebrain Academy”nin əməkdaşı