Yay aylarında günəşli hava bir çox insanı açıq havada daha çox vaxt keçirməyə təşviq edir. Günəş işığı bədən üçün vacib olan D vitamini sintezində mühüm rol oynayır. Lakin düzgün və nəzarətli şəkildə günəşlənmək sağlamlıq üçün həm faydalı, həm də zəruridir. MayoMed Medikal Fizioterapiya və Reabilitasiya Mərkəzinin təsisçisi və baş həkimi, terapevt, ailə həkimi Nərminə Abbasova bu mövzuda bir sıra vacib məqamlara toxunur.
Günəş şüalarının faydası və D vitamini sintezi
Günəş şüaları bədəndə D vitamini sintezini aktivləşdirir. Nərminə Abbasova bildirir ki, “D vitamini immun sisteminin güclənməsində, sümük sağlamlığında və ümumi enerji səviyyəsinin yüksəldilməsində böyük rol oynayır. Gün ərzində 15-20 dəqiqəlik günəşlənmə belə, bu vacib vitaminin sintezi üçün kifayət edə bilər.”
Günəş yanığı və dəri xərçəngi riski
Uzun müddət günəş altında nəzarətsiz qalmaq ciddi dəri problemlərinə yol aça bilər. Nərminə Abbasovanın sözlərinə görə, “həddindən artıq və qorunmasız günəşlənmə dəriyə zərər verə, günəş yanığına və uzunmüddətli olaraq dəri xərçəngi riskinə səbəb ola bilər. Bu səbəbdən günəşdən düzgün saatlarda və qoruyucu vasitələrlə istifadə vacibdir.”
Uşaqlarda və yaşlılarda günəşlə təmas
Həssas yaş qrupları – xüsusilə uşaqlar və yaşlılar – günəş şüalarına qarşı daha həssasdır. Nərminə Abbasova qeyd edir: “Bu yaş qruplarında dəri daha incə və müdafiəsiz olur. Onlar üçün saat 11:00-dan 17:00-a qədər birbaşa günəşlə təmas məsləhət görülmür. Günəş kremləri və fiziki qoruyucular mütləq tətbiq olunmalıdır.”
D vitamini çatışmazlığı və əlamətləri
D vitamini çatışmazlığı əzələ zəifliyi, sümük ağrıları, tez-tez xəstələnmə və xroniki yorğunluqla özünü büruzə verə bilər. Nərminə Abbasova bildirir ki, “müayinə zamanı pasiyentlərdə bu simptomlar çox müşahidə olunur və səbəblərindən biri də günəşlə kifayət qədər təmasın olmamasıdır. Xüsusilə qapalı məkanda çalışan şəxslər risk altındadır.”
Günəş kremindən istifadə və qoruyucu tədbirlər
Dərinin zərər görməməsi üçün günəş kremləri istifadə edilməlidir. Nərminə Abbasova tövsiyə edir: “SPF 30 və ya daha yüksək qoruma faktoruna sahib kremlər istifadə olunmalı, hər 2-3 saatdan bir yenilənməlidir. Həmçinin şlyapa, gün eynəyi və açıq rəngli geyimlər günəşin zərərli təsirlərindən qorunmağa kömək edir.”
Balanslı yanaşma: Günəş, kölgə və D vitamini əlavələri
Nərminə Abbasova əlavə edir ki, “əgər günəşlə kifayət qədər təmas mümkün deyilsə, həkim məsləhəti ilə D vitamini əlavələri qəbul edilə bilər. Lakin bu, yalnız qan analizi ilə ehtiyac müəyyən olunduqdan sonra edilməlidir.”
Yay aylarında günəşdən düzgün istifadə edərək həm D vitamini çatışmazlığının qarşısını almaq, həm də dəri sağlamlığını qorumaq mümkündür. Nərminə Abbasova vurğulayır:
“Günəş həyat mənbəyidir, lakin ehtiyatla istifadə edilməlidir. Düzgün saatlarda, qoruyucu vasitələrlə və nəzarətli şəkildə günəşlənmək həm fiziki, həm də psixoloji sağlamlığın qorunmasında böyük rol oynayır.”
