Zehin xəritəsi (ingiliscə mind map) — informasiyanı vizual şəkildə təşkil edən və beyinin düşünmə prosesinə uyğun olaraq işləyən yaradıcı düşüncə vasitəsidir. Bu metod ilk dəfə Tony Buzan tərəfindən tanıdılıb və bu gün dünyanın hər yerində təhsil, biznes, psixologiya, kouçinq və şəxsi inkişaf sahələrində geniş şəkildə istifadə olunur.

Zehin xəritəsi əsas ideyanı mərkəzə yerləşdirərək ondan şaxələnən və əlaqəli ideyaların vizual şəkildə təsvir edilməsini təmin edir. O, həm məntiqi, həm də yaradıcı düşünməni eyni anda aktivləşdirir, beyinin sağ və sol yarımkürələrini əlaqələndirərək informasiyanın daha səmərəli işlənməsinə şərait yaradır.

Zehin xəritəsinin Kouçluqda rolu və əhəmiyyəti

Kouçluq prosesinin əsas məqsədi — fərdin öz potensialını tanıması, hədəflərini müəyyən etməsi, mövcud vəziyyətdən istədiyi vəziyyətə keçid planı qurmasıdır. Zehin xəritəsi bu prosesin hər mərhələsində kouça və müştəriyə unikal üstünlüklər təqdim edir:

1) Düşüncələri təşkil etmək

Zehin xəritəsi müştərinin qarışıq düşüncələrini vizual olaraq sistemləşdirməyə kömək edir. Fərd bəzən nə istədiyini, nə düşündüyünü ifadə etməkdə çətinlik çəkir. Zehin xəritəsi vasitəsilə bu düşüncələr aydınlaşır, alt məqsədlər və maneələr ortaya çıxır.

2) Dərin özünü kəşf

Kouçluq təkcə hədəf təyin etmək deyil, həm də dəyərləri, güclü və zəif tərəfləri, daxili inanc sistemlərini kəşf etməkdir. Zehin xəritəsi bu kəşf prosesində bir güzgü rolunu oynayır. Müştəri öz iç dünyasını vizual formada gördükdə daha dürüst və real qiymətləndirmələr edə bilir.

3) Fokuslanmanı gücləndirmək

Kouç sessiyalarında bəzən müştəri əsas mövzudan yayınır. Zehin xəritəsi mövzuya və məqsədə fokuslanmanı təmin edir. Kouç zehin xəritəsi üzərindən müştərini əsas nöqtəyə yönləndirə bilər.

4) Hədəflərin aydınlaşdırılması

SMART modelinə uyğun hədəflər qurmaq kouçluqda vacibdir. Zehin xəritəsi vasitəsilə müştəri məqsədini əsas ideya kimi mərkəzə qoyur və onu reallaşdırmaq üçün lazım olan resursları, addımları və riskləri ətrafında şaxələndirir.

5) Alternativ perspektivlər

Bəzən bir problemi fərqli bucaqdan görmək inkişaf üçün açar rolunu oynayır. Zehin xəritəsi şaxələnən ideyalar vasitəsilə müştəriyə problemin alternativ yönlərini görmək imkanı verir. Bu isə onun daha yaradıcı və çevik qərarlar verməsini təmin edir.

Ülviyyə Əfəndiyeva

Ailə və uşaq psixoloqu

Ailə problemlərinin həlli üzrə ekspert

 Beynəlxalq təlimçi