Zeynalova bildirib ki, bu kimi hallara, xoşbəxtlikdən, onun praktikasında nadir hallarda rast gəlinir: “Ola bilsin ki, kişinin həqiqətən də qızlara qarşı müəyyən qərəzləri var və ya bəlkə, sadəcə onları evdən qovmağa bəhanə tapıb… Ancaq ölkədə hələ də oğlan uşağı dünyaya gətirməyi vacib sayan bir çox kişilər var. Anaları da bunu istəyirlər. Belə ailələrdə arvadlar çox vaxt oğlan uşağı dünyaya gələnə qədər uşaq dünyaya gətirirlər. Çoxsaylı hamiləliklər sağlamlıq üçün zərərli olsa belə, qadınlar buna gedirlər, baxmayaraq ki, dalbadal uşaq dünyaya gətirəndə bədənin bərpası üçün vaxt olmur. Onlar, nəhayət, oğlan uşağı dünyaya gətirəcəklərinə ümid edirlər, bununla da ailədəki statuslarını yüksəldəcəklərinə inanırlar. Amma indi oğlanın dünyaya gəlməsi qadının mövqeyini gücləndirmir. Ailədə zorakılıq, hörmətsizlik, anlaşılmazlıq olduqda bu mövqeləri heç nə gücləndirə bilməz”.Qeyd edək ki, bəzən həm həyat yoldaşı, həm də qayınana qadınla birgə ultrasəs müayinəsinə uşağın oğlan olacağını ümid edərək, cinsiyyətini öyrənmək üçün gəlirlər. Bəzi ərlər qız uşağı olacağını öyrəndikdən sonra abortda israr edirlər ki, bu da zorakılıqdan başqa bir şey deyil.
Hüquq müdafiəçisinin fikrincə, ataların, valideyn məsuliyyətinin, qızların ailədə rolunun artırılması üçün daha çox iş görülməlidir: “Vaxtilə “Təmiz Dünya” sosial şəbəkələrdə atalıq rolunun artırılması, qızların ailə həyatında rolu mövzusunda bir neçə aksiya keçirib. Yaxın vaxtlarda yayımlanacaq film də çəkilib. Yuxarıdakı tədbirləri keçirəndə bir çox kişilər qızlarını sevdiklərini dedilər və qızları ilə fotolarını paylaşdılar, onlarla vaxt keçirmə fotoları vardı. Lakin bir qayda olaraq, bu, 9-10 yaşdan kiçik qızlara şamil edilirdi və böyük qızları ilə fotoşəkillər praktiki olaraq yox idi. Yəqin ki, o zaman bəzi stereotiplər qüvvəyə minir, atalar qızlarını mümkün lazımsız şərhlərdən qorumağa çalışırlar. Təbii ki, nəzərə almaq lazımdır ki, müxtəlif insanların dünyagörüşü fərqlidir, müəyyən məsələlərə öz baxışları var”.
“Etibarlı Gələcək” İctimai Birliyinin sədri Kəmalə Həşimova isə deyib ki, belə bir mövzu haqqında eşitmək bir az təəccüblüdür, çünki son illər bu məsələ əvvəlki kimi aktual deyil: “Amma təəssüflər olsun ki, hələ də elə ailələr var ki, ərlər arvadlarından məcburi olaraq oğlan uşaqlarının doğulmasını gözləyirlər. Təşkilatımız çərçivəsində son vaxtlar övladının cinsiyyətinin valideynlər üçün prinsipial əhəmiyyət kəsb etməsi, ataların qızlara qarşı mənfi münasibəti ilə üzləşməmişik, lakin sonuncu baş verən bu hal ailələrlə, valideynlərlə işin gücləndirilməsinin vacibliyinə işarədir. Təkcə sosial sahədə deyil, xüsusən də kəndlərdə əhalinin maarifləndirilməsi sahəsində daha çox çalışmaq lazımdır. Bu cür hadisələrin hansı yerlərdə daha tez-tez baş verdiyini göstərən xəritə düzəltmək və orada işi dərinləşdirmək olardı”.
“Nəzərə almaq lazımdır ki, bir problemin arxasında digər başqa problemlər gizlənə bilər. Əsas problemi müəyyən etmək vacibdir. Kişinin sosial çətinlikləri, uşaqlıqdan aldığı psixoloji travma və son nəticədə bu cür zorakılığa və belə vəziyyətə gətirib çıxaran digər amillər ola bilər. Hər bir konkret hadisəni başa düşmək üçün fərdi yanaşma lazımdır, hansı təkan olduğu, vəziyyəti necə düzəltmək və bunun qarşısını almaq üçün müəyyən bir ailənin təhlili vacibdir”, – deyə Həşimova vurğulayıb.
Qeyd edək ki, Şərq ölkələrində belə hallar o qədər də nadir deyil. Azərbaycanda baş verənlərə bənzər hadisə bu il Tacikistanda da baş verib – ər arvadını və üç qızını yenidən oğlan yox, qız dünyaya gətirdiyi üçün evdən qovub. Sonra ortaq mənzili satıb, Rusiyaya işləməyə gedib və heç bir şəkildə ailəsinə kömək etmir. İnkişaf etmiş ölkələrdə belə bir şeyi təsəvvür etmək çox çətindir: birincisi, ona görə ki, oradakı ərlər öz övladlarının cinsinə bağlı deyillər, ikincisi, onlarda qadınlar öz hüquqlarını bilirlər və qanun onların tərəfində olacaq və əlbəttə ki, uşaqların tərəfində. Ölkəmizdə qadın çox vaxt yalnız özünə, sığınacaqların köməyinə, şanslı olsa, qohumlarına da güvənməli olur.
Elya Belskaya
