Qida zəhərlənməsi ürəkbulanma, qusma, ishal, qarın ağrısı və qızdırma kimi əlamətlərə səbəb olan çirklənmiş qida və ya içkilər yedikdə baş verir. Simptomların şiddəti və başlanğıcı çirkləndiricinin növündən və fərdin sağlamlığından asılı olaraq dəyişir.
Mütəxəssislər bildirirlər ki, qida bakteriya, virus və parazitlər kimi mikroblarla çirklənir. Bu mikroblardan bəziləri udulduqda xəstəliyə səbəb olan onların qidaya ifraz etdiyi toksinlərdir: “Salmonella” kimi bakteriyalara adətən çiy və ya az bişmiş yumurta, quş əti, ət, eləcə də pasterizə olunmamış süddə və digər süd məhsullarında rast gəlinir. Digər bakteriya olan E. coli-nin müəyyən ştamları tez-tez az bişmiş mal əti və çirklənmiş meyvə və tərəvəzlərlə əlaqələndirilir. Parazitlər çirklənmiş suda və qidada, xüsusən də sanitar şəraiti pis olan ərazilərdə çox yayılır. Meyvə, tərəvəz və digər bitkilərin becərilməsində kənd təsərrüfatında istifadə olunan kimyəvi maddələr kimi pestisidlər də qida zəhərlənməsinə səbəb ola bilər. Bəs bunun qarşısını necə almaq olar? Əllərinizi yeməkdən əvvəl sabun və su ilə yaxşıca yuyun. Həmçinin, dəzgahlarınızı, yemək bişirmək üçün qablarınızı və doğrama taxtalarınızı hər zaman təmiz saxlayın. Bakteriyaların yayılmasının qarşısını almaq üçün hər istifadədən sonra onları sabun və təmiz su ilə yuyun.
Bayram günləri əsasən mal və quş ətindən hazırlanmış dadlı yeməklərdən ləzzət almağı çoxlarımız sevirik. Lakin ətlər hazırlıq zamanı yaxşı işlənilməsə, zərərli mikroblar üçün çoxalma yeri ola bilər. Bunun qarşısını almaq üçün dondurulmuş ətləri, quş əti və digər qidaları soyuducuda əridin. Alternativ olaraq, daha sürətli və təhlükəsiz ərimə üçün soyuq axan su və ya mikrodalğalı sobadan istifadə edin. Zərərli bakteriyaları və parazitləri öldürmək üçün ət və quş ətini yaxşıca bişirin. Tərəvəz salatları istisna olmaqla, heç vaxt çiy və ya az bişmiş qidalar yeməyin və isti yeməkləri isti və soyuq yeməkləri həmişə soyuq şəkildə təqdim edin. Çarpaz çirklənmənin qarşısını almaq üçün çiy ət üçün istifadə etdiyiniz kəsmə taxtası və qabları digər qidaları hazırlamaq üçün istifadə etməyin. Çiy və bişmiş qidaları ayrı saxlayın. Həmçinin, hər bir qab üçün ayrıca yemək qabları və bıçaq istifadə edin. Bakteriyaların böyüməsini yavaşlatmaq üçün tez xarab olan qidaları satın alındıqdan və ya hazırlandıqdan sonra iki saat ərzində soyuducuda saxlayın. Soyuducunu 40°F (4°C) və ya aşağıda, dondurucunu isə 0°F (-18°C) temperaturda saxlayın. Qalıqları dərhal (iki saat ərzində) soyuducuya qoyun və təhlükəsiz vaxt çərçivəsində istifadə edin. Ən sonda isə mütləq instinktlərinizə etibar edin, əgər qidada bir qoxu hiss etsəniz, onu yeməsəniz daha yaxşı olar.
Nubar Süleymanova
