Uşaqların sağlam inkişafı yalnız fiziki cəhətdən deyil, həm də psixoloji və emosional baxımdan əhəmiyyətlidir. Bu inkişafın düzgün istiqamətdə yönəldilməsi, onların həyat bacarıqlarının və sosial davranışlarının formalaşmasında vacib rol oynayır. Psixologiya üzrə fəlsəfə doktoru və “Orvita” Psixoloji Reabilitasiya Mərkəzinin təsisçisi və direktoru Ramidə Oktayqızı, uşaqların psixoloji və emosional inkişafının vacibliyini vurğulayır və bu prosesin valideynlər, müəllimlər və cəmiyyət tərəfindən dəstəklənməsinin əhəmiyyətini bildirir.

Psixoloji inkişafın əsas prinsipləri

Uşaqların psixoloji inkişafı, onların özlərini başa düşmələri, başqaları ilə münasibət qurma və çevrələrindəki dünyanı anlama qabiliyyətini inkişaf etdirmələrini tələb edir. Ramidə Oktayqızının dediyinə görə, uşaqların psixoloji inkişafının əsas amillərindən biri, onlara öz hisslərini düzgün ifadə etmə bacarığının aşılanmasıdır. “Uşaqların emosional intellektinin inkişafı, onların gələcəkdə sağlam sosial əlaqələr qurma qabiliyyətlərini müəyyən edir” — deyə Ramidə Oktayqızı bildirir. Bu, uşaqların başqalarını anlama, empatiya qurma və münasibətlərdə balans yaratma bacarıqlarını artırır.

Emosional inkişafın rolu

Uşaqların emosional inkişafı, onların öz hisslərini tanıma, anlama və idarə etmə qabiliyyətinə təsir göstərir. Ramidə Oktayqızı, uşaqların emosional vəziyyətlərini başa düşməyin və onlara uyğun dəstək göstərməyin vacibliyini qeyd edir. “Uşaqların emosional dünyasına diqqət yetirmək və onları qoruyucu, anlaşılan və sevgi dolu bir mühitlə əhatə etmək, onların özlərini güvənli hiss etmələrini təmin edir” — deyə psixoloq əlavə edir. Bu mühit, uşaqların stresslə mübarizə aparmaq və öz emosiyalarını düzgün idarə etmək bacarıqlarını inkişaf etdirir.

Valideyn və müəllimlərin rolu

Ramidə Oktayqızı, uşaqların psixoloji və emosional inkişafında valideynlər və müəllimlərin rolunu xüsusi olaraq vurğulayır. Onun fikrincə, valideynlər uşaqlarına sevgi və dəstək göstərmək, həmçinin onların emosional ehtiyaclarını qarşılamalıdırlar. “Uşaqların psixoloji inkişafı, birbaşa onların ailə mühitindən asılıdır. Valideynlər, uşaqlarına müsbət rol modeli olmalı, onlara düzgün davranış və qiymətləndirmə tərzini öyrətməlidirlər” — deyə Ramidə Oktayqızı qeyd edir. Müəllimlər isə uşaqlara sosial və emosional bacarıqları, həmçinin qrup daxilində qarşılıqlı əlaqələri inkişaf etdirməkdə kömək etməlidirlər.

Sosial bacarıqların inkişafı

Uşaqların sosial bacarıqları, onların cəmiyyətdə necə münasibət qurduqlarını və başqaları ilə qarşılıqlı əlaqələrini necə idarə etdiklərini müəyyən edir. Bu bacarıqların inkişafı uşaqların gələcəkdə sağlam şəxsi və peşəkar əlaqələr qurmasına şərait yaradır. Ramidə Oktayqızının fikrincə, uşaqlara qarşılıqlı hörmət, paylaşma, əməkdaşlıq və həll yolları tapma bacarıqlarını öyrətmək vacibdir. “Sosial bacarıqlar, uşaqların həyatda uğurlu olmalarına və başqaları ilə effektiv işləmələrinə kömək edir” — deyə psixoloq əlavə edir.

Empatiya və hisslərin idarə edilməsi

Empatiya, uşaqların emosional və sosial inkişafında əsas amillərdən biridir. Ramidə Oktayqızının qeyd etdiyi kimi, uşaqlara başqalarının hisslərini anlamaları və onlara uyğun reaksiya vermələri öyrədilməlidir. “Empatiya, uşaqların yalnız öz hisslərini deyil, başqalarının da hisslərini başa düşməyə imkan verir. Bu, onların insan münasibətlərində daha müsbət və effektiv olmalarına səbəb olur” — deyə psixoloq vurğulayır.

Nəticə olaraq, uşaqların psixoloji və emosional inkişafı, onların sağlam və müstəqil fərdlər olmaları üçün həyati əhəmiyyət kəsb edir. Valideynlər, müəllimlər və cəmiyyətin bu inkişaf prosesinə verdiyi dəstək, uşaqların sağlam şəxsiyyətlər kimi formalaşmalarına kömək edir. Ramidə Oktayqızının dediyi kimi, uşaqların psixoloji və emosional inkişafı, onların həyatda qarşılaşacağı çətinliklərə hazırlıqlı olmalarını və müsbət sosial əlaqələr qurma qabiliyyətlərini inkişaf etdirir.

Hazırladı: MƏTİN