Hər 10 qadından 8-i bu xəstəlikdən əziyyət çəksə də, çox az adam onun haqqında məlumatlıdır. Bu, fibromialgiya xəstəliyidir. Fibromialgiya xüsusi ilə kürək, boyun, bazu və bud nahiyəsində yayılmış sümük-oynaq ağrısı, yorğunluq ilə büruzə verən xəstəlikdir. Fibromialgiyanı bəzən fiziki məşğələlərdən sonra yaranan əzələ ağrıları və yorğunluqla dəyişik salmaq olar. Amma ağrılar şiddətlidirsə, xroniki xarakter daşıyırsa, bir sıra təhlükəli simptomlar da müşahidə edirsinizsə, deməli fibromialgiyadan şübhələnməlisiniz.
Mayomed Medikal Fizioterapiya və Reabilitasiya Mərkəzinin təsisçisi və baş həkimi, terapevt, ailə həkimi Nərminə Abbasova bu dəfə oxucularımıza Fibromialogiya xəstəliyindən bəhs edəcək.
Nərminə Abbasova bildirdi ki, fibromialgiyanı serotonin hormonlarının çatışmazlığı və yuxu pozulması ilə bağlasalar da, son nəticə bundan ibarətdir ki, xəstəliyin səbəbləri məlum deyil, onun öyrənilməsi hələ də davam edir.
Həkim-terapevt qeyd edir ki, bu sindrom zamanı fibroz toxumada, əzələlərdə və s. yerlərdə xroniki ağrılar olur. Onun sözlərinə görə, ümumiyətlə, bədənin 18 həssas nöqtəsində ağrılardan şikayət edən həmin xəstələr, həm də kimyəvi maddələrə qarşı həssas olurlar:
“Həmin sindromdan əziyyət çəkən xəstələrin çoxu yorğunluqdan və depressiyadan şikayətlənir. İnsanda kimyəvi maddələrə qarşı həssaslıq, müxtəlif ağrılar, bağırsaq problemləri, yorğunluq, yuxu pozğunluqları, depressiya halları və çənəarası oynaq problemləri varsa, bu, fibromialgiya sindromundan xəbər verir”.
Xəstəliyin ilkin əlamət və simptomlarından misal olaraq üç aydan çox davam edən yayılmış bədən ağrısını misal çəkən Nərminə xanım qeyd etdi ki, ağrı əsasən boyun, bel, qol və ayaqlarda, döş qəfəsində müşahidə olunur:
“Bir nöqtədən başlayıb, bütün bədənə yayılan ağrılar daha çox boyunda, kürək sümüklərinin arasında, beldə, baldırda və kürək nahiyəsində daha çox hiss olunur. Ağrıların şiddəti gün ərzində olan fiziki fəaliyyətlərə, yuxu vəziyyətinə və stresə görə dəyişir. Fibromialgiya sindromu olan xəstələrin 50 faizində miqren və təzyiq tipli baş ağrılarına da rast gəlinir. Xəstələr ümumiyyətlə, əqli və fiziki yorğunluqdan şikayət edirlər. Fibromialgiya sindromunda xəstələr yaxşı yata bilmir. Yatsa belə, bu, ortaya çıxan zehni fəaliyyət üzündən sağlam və keyfiyyətli yuxu olmur. Belə xəstələr yuxudan ağır bir iş görmüş kimi yorğun oyanırlar. Ürək bulanması, ishal, qəbizlik, qarın ağrısı və qaz çıxartmaq fibromialgiyalı xəstələrdə tez-tez görülən əlamətlərdir. Alt və üst çənə arasındakı sahədə funksional pozğunluq fibromialgiya sindromunun xəbərçisidir. Bununla əlaqədar olaraq, üz və kəllədə şiddətli ağrılar olur”.
Həkim deyir ki, fibromialgiyalı xəstələr müxtəlif dərmanlara qarşı həssas olur. Eyni zamanda, spesifik qidalara, parlaq işığa, səs-küyə və ağır qoxulara sərt reaksiya verirlər:
“Müalicə üsulları olaraq söyləyim ki, tez yatmaq lazımdır. Yatmazdan əvvəl yuxu gətirən bitki çayları içilsə, yaxşı təsir edər. Günəşdə daha çox vaxt keçirilməli, D vitamini qəbul edilməlidir. Piyada gəzintilər və idmanla məşğul olmaq çox faydalıdır.
Onu da deyim ki, bu sindromdan əziyyət çəkənlərə ağrıkəsici vasitələr kömək etmir. Ağrıya baxmayaraq, öz bədənini məşqə kökləmək lazımdır. İdman, orqanizmi möhkəmləndirir, depressiyanın öhdəsindən gəlməyə kömək edir. Əvvəlcə, yüngül məşqlərə başlayın. Tədricən yükü artırın. Aparılan araşdırmalarda da sübuta yetirilib ki, məşqlər yuxu pozğunluğu, zəiflik, baş ağrısı, əzələ ağrılarını qısa müddətdə aradan qaldırır”.
Nərminə xanım bildirdi ki, Əhalinin 3% -də görülən fibromialgiya sindromu xəstələrin həyat keyfiyyətinə təsir göstərir. Onun sözlərinə görə, fibromialgiya qadınlarda kişilərə nisbətən üç dəfə daha çoxdur:
“Fibromialgiya əlamətlərinin fərqli xəstəliklərlə qarışıq salınması ehtimalı isə çox yüksəkdir. Doğru diaqnoz qoyulamadığı zaman fibromialgiya şikayətləri azalsa da, bir müddət sonra yenidən başlama riski çoxdur. Fibromialgiya müalicə edilmədikdə, həyat keyfiyyətinin və əmək qabiliyyətinin itirilməsinə səbəb olur. Fibromialgiya əlamətləri çox kəskin olmamaqla birlikdə ən əhəmiyyətli əlaməti bədənin müəyyən yerlərində görülən həssaslıqdır. Qeyd etdiyim kimi, fibromialgiya xüsusilə ağrı və səhərlər çətin oyanma ilə özünü müəyyən edir. Nəfəs almada çətinlik, məcbur edilmə və qulaq zingildəməsi da ən böyük fibromialgiya əlamətlərindəndir”.
Həkim-terapevt deyir ki, fibromialgiya müalicəsində ən əhəmiyyətli prinsip xəstə-həkim işbirliyidir. Onun sözlərinə görə, xəstəyə xüsusi tətbiq olunan müalicə variantları arasında fizioterapiya və reabilitasiya üsulları, məşq proqramlarından biri, ya da hamısı birlikdə tətbiq oluna bilər:
“Fibromialgiya müalicəsində xəstəyə bağlı olaraq dəyişə biləcək bəzi fiziki müalicə variantları var. Fibromialgiya müalicəsi üçün çoxşaxəli bir yanaşma tələb olunur. Klinikamızda müalicə proqramı revmatoloji mütəxəssis, fizioterapiya və reabilitasiya mütəxəssisi, peşəkar psixoloq, və fizioterapevt ilə əməkdaşlıqla təyin olunub həyata keçirilir. Zərurət olduqda digər şöbə həkimlərindən məsləhət dəstəyi alınır və müalicə çoxşaxəli bir istiqamətə yönəldilir. Dərman terapiyasına əlavə olaraq, məşq, masaj, fizioterapiya tətbiqləri də müalicə proqramımıza daxil edilir. Müalicəmizin əsas məqsədi ağrı və yorğunluğu azaltmaq, depressiv simptomları aradan qaldırmaq və digər simptomları minimuma endirmək üçün planlaşdırılır. Fibromialgiyanın müalicəsində sağlam qidalanma, müntəzəm məşq, istirahət təsirli olur, lakin avtonom sinir sistemini tənzimləmək üçün Klinikamız fizioterapiya və reabilitasiya proqramlarını da həmçinin tətbiq edir.
Həyatı dözülməz hala gətirən bu narahatlıqla bağlı klinikamıza müraciət edən xəstələr təbii ot tərkibli ağrıkəsicilər, rahatladıcı və müalicəvi masaj, peşəkar reabilitoloqlarımız tərəfindən tətbiq edilən yüngül məşqlər, akupunktur proseduru kimi müxtəlif müalicə üsulları ilə rahatlama tapırlar”.
(Həkimlə əlaqə saxlamaq istəyənlər Əhməd Rəcəbli 207-də yerləşən MayoMed klinikasına müraciət edə (TEL: (012) 464 86 93; 464 86 94; 464 86 95) və ya (051) 866 02 20; (051) 567 66 96 mobil nömrələri ilə birbaşa Nərminə Abbasova ilə əlaqə saxlaya bilərlər)
