Özünə güvən hissi insanlarda fərqli cür inkişaf edir. Bəziləri özündən çox razı, bəziləri isə narazı olur və özlərini bədbəxt hiss edirlər. Mütəxəssislər bildirir ki, istər şəxsi həyatda istərsə də karyerada uğur qazanmaq üçün özünə əmin olmaq vacibdir.
Özünə inam hissini gücləndirmək üçün ilk növbədə özünüzü başqaları ilə müqayisə etməyin.Bunu etmək çətin olsa da, vacibdir. Özünüzü başqaları ilə müqayisə etmədiyiniz üçün özünüzə daha çox inanacaqsız. Çox vaxt özünü başqaları ilə müqayisə etmək vərdişi uşaqlıqdan yaranır. Belə ki, bəzi valideynlər uşağın bacardığından daha çox şey tələb edərək daim onu başqaları ilə müqayisə edir. Uşaq da valideynin müqayisə etdiyi adamlara bənzəməyə və ya onlardan daha üstün olmağa çalışır. Çox vaxt valideynin bu sözləri uşağın həssas psixikasına təsirsiz ötüşmür. Uşaq psixoloji travma alır, özünün çox pis olduğunu düşünür. Bəzən ona elə gəlir ki, valideynlərinin müqayisə obyektinə heç vaxt çata bilməyəcək. Uşaqda əminsizlik hissi yaranır. Əminsizlik hissi isə yalnız müqayisə obyektini üstələyəndə keçib gedir. Üstələyə bilmədikdə isə bu apatiya və ruh düşgünlüyü yaradır.
Maraqlısı budur ki, özünə güvən hissi çox aşağı olan insan müqayisə obyektini üstələyəndən sonra ona qarşı marağı itir. Şüuraltı olaraq başqa müqayisə obyekti axtarmağa başlayır.
Əslində özünə güvən hissini artırmaq üçün özünü yalnız keçmişi ilə müqayisə etməlidir. Keçmişdə olduğuna nisbətən bu gün daha yaxşı olmağa çalışmalıdır. Bu gün qazandıqları uğurları keçmişindəki uğursuzluqlarla müqayisə etməlidir. İndi həyatında olan insanlar keçmişində bəlkə heç yox idilər. Bu özü də xoşbəxtlikdir. Yalnız bu tip müqayisə sağlam müqayisə hesab edilə bilər. Bu tip müqayisə əksər hallarda insan həyatını düz yaşayıbsa, onun özünə inam hissini gücləndirir. İnsan həyatdan daha məmnun olur.
Başqaları ilə özünü müqayisə əvəzinə planlı və məqsədli şəkildə yaşamaq daha düzgün olar. Hamıdan yaxşı olmaq” prinsipi ilə yaşamaqdansa, “mən bunları etməliyəm” prinsipi ilə yaşamaq daha düzgündür. Bunun üçün özünüzə plan tərtib edib bu haqda vərəqə yazın. Planda gün ərzində neçə dəqiqə idman etməkdən tutmuş, nə qədər pul qazanmalı olduğunuza qədər qeyd edə bilərsiz. Planda hər yerinə yetirilən bəndin qarşısında qoyduğunuz üstəgəl işarəsi əminlik hissinizi artıracaq.
Daim mənfi fikirlərlə yaşamaq da özünə inam hissini azaldır. Çalışdıqca neqativ hadisə, film, məqalələrdən uzaqlaşmaq lazımdır. Təəssüf olsun ki, əksəriyyət məhz neqativ məzmunlu informasiyaya meyl edir. Onları qorxuzan və dəhşətə gətirən yazıları və videoları bəlkə də hər gün izləyirlər. Bəzən onlar neqativ hadisənin qəhrəmanına görə kədərlənir və sressə düşürlər. Bunu etmək isə düzgün deyil. Bacardıqca çətinlikdə olan insanlara kömək etmək lazımdır. Əgər bunu etmirsənsə, boş-boş kədərlənməyin heç bir mənası yoxdur. Nəzərə almaq lazımdır ki, insanlar hər gün ölür, xəstələnir və bədbəxtliklərlə üzləşirlər. Əgər bütün bunları onlar hər gün düşünməyə və bu tip informasiya ilə maraqlansalar neqativ məlumat onların psixikasına zərbə vuracaq. Belə adamlarda adətən özünə güvən hissi də azalır.
Özünə güvən hissi aşağı olan adamlar özlərinə aid olmayan neqativ informasiya ilə maraqlanmaqla yanaşı, öz həyatında baş verən, ona aid xoşagəlməz hadisələr barədə də daim düşünürlər. Onlar bir növ özlərinə aid olan yaxşı hadisələri bloklaşdırır. Bütün günü bəd danışmaq və neqativ hadisələr barədə isə düşünmək onları qorxaq, özünə əmin olmayan insana çevirir. Insan nəsə etməyə cəhd etmir, hər şeyin pis nəticələnəcəyini düşünür. O, gələcəyinə qarşı ümidsiz yanaşır.Nəticədə nə gələcəyinə, nə də ki özünə inanır. Çox vaxt belə insanlar uğursuz olurlar.
İşini sonuna kimi çatdıra bilməyənlər, səbirsiz və tənbəl insanların da özünə güvən hissi çox aşağı olur. Psixoloq qeyd edib ki, işi axıra kimi çatdırmaq çox vacibdir. Belə ki, yarımçıq qalan işlər insana ağır yük kimi görünür. Bu özünə güvən hissini azaldır.
Öz xarici görünüşünə diqqət vermək, idmanla məşğul olmaq, səliqəli və zövqlü geyinmək də insanın özünə olan inam hissini artırır. Belə ki, özünü əzgin, baxımsız və pinti hiss edərək özünə inam hissini qaldırmaq çox çətindir. Ona görə də insan özünə vaxt ayırmalı, geyiminə, səliqəsinə fikir verməlidir. Xəstəlik və xroniki yorğunluq da insanı əminsiz edir. Bu səbəbdən də müalicə almaq və istirahət etmək önəmlidir.
Çətinlikləri dəf etmək üçün maneə, tənqidi inkişaf üçün pilləkən kimi təsəvvür etmək lazımdır. Bu zaman tənqidi eşidərkən insanın özünə güvən hissi azalmır. İnsan düşünür ki, bu mənə müəyyən səhvlərimi bir daha etməməyə kömək edəcək. Çətinliyi isə dəf edəndən sonra insan özünə daha çox əmin olur.
