Qrip, insan orqanizminə təsir edən bir çox virusun yaratdığı yoluxucu xəstəliklərdən biridir. Yüksək yayılma sürəti və potensial olaraq ağır nəticələri ilə qrip, xüsusilə qış aylarında geniş yayılan bir xəstəlikdir. Qrip virusu müxtəlif növlərə malikdir və hər il yeni mutant formaları meydana çıxır. Bu səbəbdən qripdən qorunmaq, yalnız peyvəndlə deyil, həm də gündəlik həyat tərzi və gigiyena qaydalarına ciddi riayət etmək tələb edir.

Qripin təhlükələri: Qripin simptomları adətən yüksək atəş, öskürək, boğaz ağrısı, baş ağrısı, bədən ağrıları, yorğunluq və bəzən qusma kimi narahatlıqlarla özünü göstərir. Bu simptomlar çox vaxt 5-7 gün ərzində keçir, lakin qrip bəzi hallarda ciddi fəsadlara, xüsusilə zəif immuniteti olan, yaşlı və uşaq yaş qruplarında təhlükəli nəticələrə səbəb ola bilər. Aşağıda qripin yaratdığı bəzi ciddi fəsadlar qeyd olunur:

Pnevmoniya – Qrip virusu bəzən ağciyərlərə çataraq pnevmoniyaya səbəb ola bilər. Pnevmoniya ağır respirator çatışmazlığa və ölümə yol aça bilər.

Xroniki xəstəliklərin kəskinləşməsi – Astma, şəkərli diabet, ürək xəstəlikləri kimi mövcud xroniki xəstəliklər qripin təsiri ilə pisləşə bilər.

Sinus infeksiyaları və orta qulaq infeksiyaları – Qripdən sonra bəzən sinusit və orta qulaq infeksiyaları inkişaf edə bilər.

İmmunitet zəifliyi olan şəxslərdə virusun sürətli yayılması orqanizmin müdafiə sisteminə daha ciddi zərbələr vurur.

Qripdən qorunma yolları:

Qripdən qorunmaq üçün bir neçə metod mövcuddur. Bu metodlar həm fərdi, həm də ictimai səviyyədə tətbiq edilməlidir.

1) Peyvənd (Vaktsinasiya):

Qripdən qorunmağın ən təsirli yolu hər il qrip vaksini vurmaqdır. Qrip vaksini, hər il mövsümi qrip viruslarının tərkibini nəzərə alaraq hazırlanır və orqanizmi qorumağa kömək edir. Peyvənd, xüsusilə aşağıdakılar üçün vacibdir:

Yaşlı insanlar

Uşaqlar

Hamilə qadınlar

Xroniki xəstəlikləri olanlar (məsələn, ürək xəstəlikləri, diabet, tənəffüs sistemi xəstəlikləri)

Tibb işçiləri və digər peşə qrupları ki, xəstələrlə əlaqə saxlayırlar.

2) Əllərin gigiyenasına diqqət yetirmək:

Qrip virusu ən çox hava damcıları və ya təmas yolu ilə yayılır. Qrip virusu əllərlə də bədənə daxil ola bilər, buna görə əllərin gigiyenasına diqqət yetirmək vacibdir. Əlləri sabunla yuyaraq və ya alkollu dezinfektanlarla təmizləmək infeksiya riskini azaldır. Əllərinizi yumaq üçün ən azı 20 saniyə vaxt ayırın.

3) Nəfəs yolu gigiyenası:

Öskürərkən və ya asqırarkən ağzınızı və burnunuzu bir salfetka ilə örtmək, həmçinin salfetkaları dərhal atmaq qripin yayılmasını önləyir. Əgər salfetka yoxdursa, dirsəyinizi istifadə edərək öskürmək və ya asqırmaq daha düzgün bir yanaşmadır.

4) Ağır fiziki yüklərdən çəkinmək:

Qış aylarında qrip epidemiyası zamanı güclü fiziki yüklərdən çəkinmək və orqanizmi daha çox yormamaq lazımdır. Bədən zəif olduqda qrip virusu orqanizmə asanlıqla daxil ola bilər.

5) Kütləvi yığıncaqlardan qaçınmaq:

Qrip virusu insanların bir-birilə sıx təmasda olduqları mühitlərdə daha sürətlə yayılır. Buna görə də, xüsusilə qış aylarında çoxsaylı insanın bir araya gəldiyi yerlərdən (məsələn, məktəblər, ofislər, ticarət mərkəzləri) mümkün olduğu qədər qaçınmaq tövsiyə edilir.

6) Yaxşı qidalanma və yuxu rejimi:

İmmunitet sisteminin güclü olması qripdən qorunmada əsas faktordur. Yaxşı balanslaşdırılmış pəhriz, vitamin və minerallarla zəngin qidalar, xüsusən C vitamini və sink qripə qarşı müqaviməti artırır. Eyni zamanda, kifayət qədər yuxu almaq və stressdən qaçmaq da immuniteti gücləndirir.

7) Təmiz və havanın intensivləsdirilməsi:

Ev və iş yerlərində mütəmadi olaraq otaqları havalandırmaq və təmizləmək lazımdır. Yüksək rütubət və tıxanmış mühit qrip viruslarının yayılmasını təşviq edir.

8) Qripin ertələnmiş simptomlarına diqqət yetirmək:

Qrip simptomları ortaya çıxan kimi həkimə müraciət etmək vacibdir. Erkən müalicə, xəstəliyin ağırlaşmasının qarşısını ala bilər. Qrip şübhəsi olan şəxslərin özünü izolyasiya etməsi də infeksiyanın yayılmaması üçün vacibdir.

9) Maska taxmaq:

İctimai yerlərdə maska taxmaq, xüsusən qrip mövsümündə ətrafdakılara xəstəliyi yaymamaq üçün faydalı bir tədbirdir. Maska, həmçinin virusların havaya yayılmasının qarşısını alır.

Qripin fəsadlarının əvvəldən qarşısının alınması:

Qripin ağır fəsadlardan qorunması üçün müalicəyə vaxtında başlanması və həkim tövsiyələrinə uyğun davranılması vacibdir. Bəzi hallarda, qrip əlamətləri ortaya çıxan zaman dərhal antivirus dərmanları ilə müalicə aparılır ki, bu da xəstəliyin şiddətini azalda və bərpa müddətini sürətləndirə bilər.

Nərminə Abbasova

MayoMed Medikal Fizioterapiya və Reabilitasiya Mərkəzinin təsisçisi və baş həkimi, terapevt, ailə həkimi