Sosial fobiya insanın ictimai vəziyyətlərdə digər insanlar tərəfindən qiymətləndirməkdən və ya rədd edilməkdən qorxduğu psixoloji bir haldır. Bu vəziyyət gündəlik həyatı, iş fəaliyyətini, təhsil imkanlarını və şəxsi münasibətləri ciddi şəkildə məhdudlaşdıra bilər.

Sosial fobiyanın əlamətləri:

1) Üzün qızarması

2) Tərləmə qorxusu

3) Əllərin əsməsi

4) Ürəkbulanma

5) Qeyri-iradi sidik ifrazı

Tanımadığı insanlarla söhbətdən yayınmaq

İctimai yerlərdən və tədbirlərdən uzaq durmaq

Göz təmasından çəkinmək

Sosial fobiyanın risk amilləri:

1) Təşviş pozuntusunun irsiyyətlə ağırlaşması

2) Ailədə tərbiyə şərtləri — valideynlər tərəfindən kifayət qədər olmayan dəstək və ya həddindən artıq himayədarlıq, ailələrdə siblinq rəqabəti, valideynlərin ayrılması

3) Fiziki və həmyaşıdları tərəfindən qəbul edilməmək və əl salınma da daxil olmaqla keçirilən psixotravmalar

4) Həddindən artıq yüksək sosial tələblər, xüsusi istedadlı uşaqlar üçün məktəbə yazılmaq və s.

Sosial fobiya haqqında danışarkən bir çox məqamları qabartmaq lazımdır. Sosial fobiya adi utancaqlıqdan fərqli olaraq, şəxsin gündəlik fəaliyyətinə, sosial əlaqələrinə ciddi təsir göstərən bir xəstəlikdir. Sosial fobiya uşaqlarda, böyüklər və ya həmyaşıdları ilə ünsiyyətdən narahatlıq, ağlamaq, əsəbilik, valideynlərə yapışmaq, danışmaqdan imtina etməklə özünü göstərə bilər. Adətən, yeniyetməlik illərində başlayan ümumi bir problemdir. Bu, sizdə çox narahatlıq yarada bilər və həyatınıza böyük təsir göstərə bilər. Bəzi insanlar üçün yaşlandıqca yaxşılaşır. Ancaq bir çox insanlar üçün müalicə olmadan öz-özünə keçmir.

Sosial fobiyası olan insanlar çox vaxt özünəqapanıq olurlar. Müşahidə olunan simptomların böyük bir hissəsi nitqlə bağlıdır. Sosial fobiyası olan insanlar hiss etdikləri narahatlıq səbəbindən sakit və ya daha az danışa bilərlər. Bir iltifat aldıqda, onu səsizcə rədd edə, qısa ehtiyatlı cavablar verə bilərlər. Mövzudan asılı olmayaraq, onlar öz fikirlərini aydın ifadə edə bilmirlər. Onlar başqalarına təsir edəcək qərarlar verməkdə tərəddüd edərək narahat və qapalı hiss edə bilərlər. İstənilən mühitdə diqqət mərkəzində olmağı sevməzlər.

Sosial fobiya stabil gedişə malikdir. Bir il ərzində 27% xəstə bu psixi pozuntudan sağalır. Əgər sizdə sadaladığım əlamətləri özünüzdə müşahidə edirsinizsə, o zaman mütəxəssis dəstəyi almağınız mütləqdir. Vaxtında olunan müdaxilə hər zaman gözəl nəticələnir. Sosial fobiya siz deyilsiniz. O, sadəcə beyninizin yaratdığı bir qorxudur. Və onu dəyişmək mümkündür. Özünüzü və övladlarınızı qoruyun.

Psixoloq Pərvin Bağırova