Yay tətili, uşaqların məktəbdən uzaq qalaraq istirahət etməsi, təbiətin və əyləncənin dadını çıxarması üçün əla bir fürsətdir. Lakin müasir dövrün texnologiyaya sıx inteqrasiyası, uşaqların bu tətili necə keçirdikləri ilə bağlı yeni çağırışlar yaradır. Bugünlərdə yay tətilinin təbii gözəlliklərini və sosial fəaliyyətləri yaşamağın yanında uşaqların vaxtlarının böyük bir hissəsi smartfonlar, planşetlər və digər rəqəmsal cihazlar ilə keçir. Bu vəziyyət, həm valideynlər, həm də uşaqlar üçün bəzən narahatlıq yarada bilər. Belə bir vəziyyətdə, texnologiya ilə tətil arasında düzgün balansı tapmaq və uşaqların fiziki və psixoloji sağlamlığını qorumaq çox vacibdir.

Texnologiyanın yaxşı tərəfləri

Texnologiyanın mənfi tərəflərindən danışmazdan əvvəl, onun müsbət tərəflərini vurğulamaq lazımdır. Müasir rəqəmsal cihazlar uşaqlara müxtəlif təhsil vasitələri təqdim edir. İnternet üzərindən tərtib edilən təhsil proqramları, interaktiv oyunlar və video dərslər uşaqların intellektual inkişafına töhfə verə bilər. Əgər istifadə düzgün idarə olunarsa, texnologiya uşaqlara yeni məlumatlar əldə etməyə, yaradıcılığı inkişaf etdirməyə və dünyanı daha geniş bir perspektivdən görməyə kömək edə bilər.

Həmçinin, sosial media və rəqəmsal oyunlar uşaqlara qlobal əlaqələr qurmağa, fərqli mədəniyyətləri kəşf etməyə və hətta dostluqlarını inkişaf etdirməyə imkan verir. Bu, onların sosial bacarıqlarını artırmaq və müxtəlif insanlarla ünsiyyət qurma qabiliyyətini gücləndirmək baxımından mühüm rol oynayır.

Amma balansı necə qoruyaq?

Yay tətili zamanı texnologiya ilə təbiət və sosial fəaliyyətlər arasında balansı qorumaq çox vacibdir. Uşaqların yalnız rəqəmsal cihazlara bağlanması, onların fiziki fəaliyyətlərdən, sosial ünsiyyətdən və yaradıcı təcrübələrdən uzaqlaşmalarına səbəb ola bilər. Bu vəziyyətin qarşısını almaq üçün valideynlər və uşaqlar aşağıdakı üsulları nəzərə almalıdırlar:

1) Rəqəmsal detoks günləri təklif edin: Hər həftə müəyyən bir gün və ya bir neçə saatı “rəqəmsal detoks” zamanı olaraq təyin edin. Bu zaman uşaqlar yalnız fiziki fəaliyyətlər, açıq hava oyunları, ailə ilə zaman keçirmə və s. kimi fəaliyyətlərlə məşğul olmalıdır. Bu, onların psixoloji və fiziki sağlamlığını dəstəkləyəcək.

2) Texnologiyanın məqsədli istifadəsini təhlükəsizləşdirin: Rəqəmsal cihazlar yalnız əyləncə məqsədilə deyil, həm də uşağın təhsilini inkişaf etdirmək üçün istifadə oluna bilər. Məsələn, xüsusi təhsil proqramları, interaktiv oyuncaqlar və vizual dərsliklər uşağın məntiqi düşünmə qabiliyyətini inkişaf etdirə bilər. Bu zaman uşaqlara texnologiyanın “necə” və “niyə” istifadə ediləcəyini öyrətmək vacibdir.

3) Fiziki fəaliyyətlərə vaxt ayırın: Yay tətili uşaqların enerji topladığı və açıq havada yeni təcrübələr yaşadığı bir dövr olmalıdır. Həmçinin, təbiətə yönəlmiş fəaliyyətlər (məsələn, gəzintilər, idman oyunları, hovuzda üzmək) uşaqların yalnız fiziki sağlamlıqlarını deyil, emosional rifahlarını da artırır. Uşaqların açıq havada vaxt keçirmələri, həmçinin onların diqqət və konsentrasiyasını gücləndirə bilər.

4) Ailə ilə zaman keçirməyə əhəmiyyət verin: Texnologiyanın güclü cazibəsinə baxmayaraq, ailəvi fəaliyyətlər hələ də ən dəyərli təcrübələrdən biridir. Ailə ilə birlikdə oyun oynamaq, piknikə getmək və ya sadəcə sakit bir vaxt keçirmək uşaqların özünü rahat və xoşbəxt hiss etmələrini təmin edir. Bu, uşaqların emosional inkişafı üçün olduqca önəmlidir.

5) Rəqəmsal zərərli istifadə qarşısında təhlükəsizlik: Rəqəmsal cihazların zərərli təsirlərindən qorunmaq üçün valideynlər, uşaqların internetdə keçirdikləri vaxtı nəzarət altında saxlamaqla yanaşı, təhlükəsiz rəqəmsal mühit təmin etməlidirlər. Məsələn, uyğun yaş limitləri və məzmun filtrasiya proqramları istifadə etmək, uşaqlara internetdə doğru və təhlükəsiz davranış qaydalarını öyrətmək faydalıdır.

Yay tətili uşaqlar üçün yuxu, istirahət və təbiətlə əlaqə qurma mövsümüdür. Lakin müasir dövrün tələbləri ilə texnologiyanın həyatımıza dərin inteqrasiyası, uşaqların bu tətil dövründə balanslı və sağlam şəkildə inkişaf etmələrini çətinləşdirə bilər. Bu səbəbdən, texnologiya ilə tətil arasındakı doğru balansı tapmaq çox vacibdir. Valideynlər və psixoloqlar olaraq bizlər, uşaqların həm fiziki, həm də psixoloji sağlamlıqlarını qoruyaraq onlara sağlam və balanslı tətil təcrübələri yaşatmalıyıq.

Unutmayaq ki, texnologiya bir vasitədir, amma uşaqların böyüməsi, inkişafı və rifahı üçün ən vacib şey real həyatda təcrübə qazandıqları sosial əlaqələr və təbiətlə əlaqələrdir.

Mənsurə Qəhrəmanova

Psixoloq-Pedaqoq

Uşaq İnkişaf Mütəxəssisi

Milli Dəyərlər üzrə Maarifləndirmə İctimai Birliyinin sədr müavini

(Psixoloqla əlaqə saxlamaq istəyənlər, 055 361 68 60 mobil nömrəsi ilə birbaşa Mənsurə Qəhrəmanova ilə əlaqə saxlaya bilərlər. Həmçinin, 

https://www.instagram.com/psixopedaqoqmensureqehremanova/adlı instagram səhifəsi vasitəsilə də Mənsurə xanımla kontakt yarada bilərlər.)