Burun qanaxması (epistaksis) uşaqlarda tez-tez rast gəlinən vəziyyətdir. Valideynlər üçün narahatedici olsa da, əksər hallarda ciddi səbəblərdən qaynaqlanmaz. Düzgün yanaşma və müalicə ilə asanlıqla idarə edilə bilər.

 Uşaqlarda burun qanaxmasının əsas səbəbləri:

1) Mühit faktorları:

Quru hava (xüsusilə qış aylarında və isitmə sistemləri işləyərkən)

Kondisioner və radiatorlar

Duzsuz burun spreylərindən və ya burun təmizləyicilərindən tez-tez istifadə

2) Fiziki səbəblər:

Burunun qarışdırılması və ya tez-tez toxunulması

Zərbələr və travmalar (məsələn, idman və ya oyun zamanı)

Yad cisimlərin burna salınması (xüsusilə 1–5 yaşlı uşaqlarda)

3) İnfeksiyalar və allergiyalar:

Kəskin və xroniki rinit

Alergik rinit (burun qaşınması və tez-tez burun silmə nəticəsində qanama)

Sinusit (burun içi damarların genişlənməsi və həssaslaşması)

4) Daxili və genetik səbəblər:

Qan laxtalanma pozğunluqları (hemofiliya, von Willebrand xəstəliyi)

Trombosit azlığı

İrsi kapilyar zəifliyi (məsələn, Osler xəstəliyi)

Ailəvi burun qanaxmalarına meyillilik

 İlk yardım (ev şəraitində):

1) Uşaq sakitləşdirilməlidir.

2) Uşaq oturmuş vəziyyətdə başı önə əyilməlidir (qan boğaza axmamalıdır).

3) Burun qanadları barmaqla sıxılmalı və 5–10 dəqiqə saxlanmalıdır.

4) Soyuq kompres burun üstü və enseyə qoyula bilər.

5) Qan dayandıqdan sonra burunu silmək və ya qarışdırmaq olmaz.

 Həkimə nə zaman müraciət edilməlidir?

Qanaxma 10–15 dəqiqədən çox davam edirsə

Qan tez-tez təkrarlanırsa

Qanaxma yuxu zamanı və ya səbəbsiz baş verirsə

Tənəffüsə çətinlik və ya qan udulması varsa

Ailə tarixində qan xəstəlikləri varsa

Diaqnostik yanaşma

Uşaqlarda təkrarlayan burun qanaxması zamanı aşağıdakı testlər faydalı ola bilər:

Qan sayımı (CBC) – anemiya və trombosit sayını qiymətləndirmək üçün

Laxtalanma testləri

Burun içi müayinə – polip, deviasiya və ya travma izləri üçün

Allergik testlər (ehtiyac olarsa)

 Müalicə

Nazal duzlu su spreyləri və ya burun yağı (Vazelin, Bepanthen) – selikli qişanın nəmləndirilməsi üçün

Antihistaminlər və allergiya müalicəsi – alergik burun qanamalarında

Burun damarlarının yandırılması (kauterizasiya) – təkrarlayan qanaxmalarda

Qanaxma əleyhinə dərmanlar (ixtisaslı həkim göstərişi ilə)

Qan laxtalanma pozğunluqlarında hematoloji müalicə

Qarşısının alınması

Burun içinin nəmləndirilməsi (xüsusilə qışda)

Qapalı mühitin rütubətli saxlanması (hava nəmləndirici istifadə)

Uşağa burun qarışdırmama vərdişi aşılanması

Burun təmizliyi zamanı yumşaq dəsmallardan və spreylərdən istifadə

Allergiyaların vaxtında müalicəsi

Nəticə

Uşaqlarda burun qanaxmaları adətən təhlükəli deyil və evdə asanlıqla dayandırıla bilər. Lakin tez-tez təkrarlanarsa və ya səbəbi bilinməzsə, mütləq pediatra və ya qulaq-burun-boğaz (KBB) mütəxəssisinə müraciət olunmalıdır. Vaxtında qoyulmuş diaqnoz və düzgün yanaşma, ciddi fəsadların qarşısını alır.

Pediatr Atlaz Möhsümova

(Mütəxəssislə 077 250 11 37 mobil nömrəsi vasitəsiylə əlaqə saxlaya bilərsiniz.)