İnsanlar sevinc bəxş etmək, diqqət göstərmək üçün, eləcə də hörmət əlaməti kimi hədiyyə verməyi adət ediblər. Mütəxəssislər hesab edir ki, hər bir hədiyyə verildiyi insana müəyyən informasiya ötürür. Hədiyyəni qəbul etmək münasibətləri möhkəmləndirmək, qəbul etməmək isə hörmətsizlik əlaməti sayılır.

Psixoloq Lalə Əhmədovanın sözlərinə görə, biz yaxınlarımıza hədiyyə seçərkən və alarkən könüllü mübadilə təklif edirik. Hədiyyə verərkən qarşılığında hədiyyə və ya bizə hansısa köməyin, xidmətin olacağını gözləməsək də, hədiyyə verdiyimiz insanı özümüzə borclu edirik: “Özümüzdən asılı olmadan ondan bunun müqabilində yaxşılıq gözləyirik. Hədiyyə həmişə özündə hansısa məlumatı daşıyır. Hədiyyəni qəbul etmək münasibətləri qəbul etmək deməkdir. Hədiyyə alan şəxs ya cavabında hədiyyə verir, ya asılılıq hiss edir. Bu cür reaksiya hədiyyə verən adamın özünəgüvən hissini artırır”.

İnsanlar özlərindən asılı olmadan hədiyyə verərkən emosional və praqmatik məqsədlər güdürlər. Emosional məqsədlər güddükdə sevgilərini bildirmək istədikləri, xeyirxah olduqları, qarşı tərəfin sevincini görmək üçün hədiyyə verirlər. Praqmatik məqsədlərlə hədiyyə verdikdə hakimiyyətə can atır, özünü təsdiq edir, rüşvətlə əla almaq istəyir. Çox vaxt hədiyyə verdikdə hər iki məqsəd də nəzərdə tutulur. Amma müxtəlif adamlara fərqli hədiyyələr verərkən emosional və praqmatik tərəflərin dərəcəsi dəyişəcək. Emosional və praqmatik istəklərin nə dərəcədə olmasını anlamaq üçün münasibətlərin hansı tip olduğuna fikir vermək lazımdır.

Qədimdə insanlar hesab edirdilər ki, hədiyyənin sehrli təsiri və ruhu var. Hətta hədiyyə olunan əşyanı başqasına vermək də pis əlamət sayılırdı. Bu fikirlərin real olmamasına baxmayaraq, indiyədək insanların düşüncəsindən tam silinməyib. Kiçik hədiyyələr belə bizdə hədiyyə verən insan haqqında xoş emosiyalar yaradır. Kiməsə hədiyyə verəndə biz həmin adama bağlanırıq.

Hədiyyə sadəcə əşya deyil. Həmsöhbətimizə görə, biz hədiyyə ilə qarşı tərəfə müəyyən informasiya ötürür və münasibət qururuq. Hədiyyə kimin üçünsə o qədər önəmli ola bilər ki, onun hisslərini də müsbət tərəfə dəyişdirər.

Hədiyyəyə görə, insanın necə olduğunu və münasibətlərdən nə istədiyini də anlamaq olar. Məsələn, romantik və həssas kişilər sevdikləri xanıma yumşaq oyuncaq hədiyyə edirlər. Onlar qarşı tərəfin mehriban münasibətini, zərifliyini qiymətləndirirlər. Onlar xanımın səhvlərini asanlıqla bağışlaya bilir, pul qazanmağa və problemləri həll etməyə meylli olurlar. Bu cür hədiyyədən imtina etmək və “Mən uşaq deyiləm” demək düzgün deyil. Bunu etməklə yaxşı bir insanı özünüzdən uzaqlaşdıra bilərsiniz.

Yumşaq toxunma yun köynək və s. geyimlər hədiyyə verən insan isə mehriban və qayğıkeşdir. Onun çox həssas qəlbi var və tez küsəyəndir. Belə hədiyyəni verməklə o, qarşıdakı insanı nə qədər sevdiyini göstərmək istəyir. Bu cür hədiyyəni qəbul etmək lazımdır. Hədiyyəni bəyənməmək, rənginin pis olduğunu demək isə hədiyyə verənin xətrinə dəyə bilər.

Ətri isə üç tip kişilər hədiyyə verir. Birinci tip kişilər qadından hansı tip ətirləri sevdiyini öyrəndikdə ona həmin ətirləri alır. Bu hədiyyə sürpriz deyil və ciddi, qadının ehtiyaclarını nəzərə alan, başqalarının maraqlarına hörmət edən kişilər tərəfindən bağışlanılır. O, hədiyyə verdiyi xanımla uzun müddət münasibəti saxlamaq fikrindədir.

İkinci tip kişilər isə mağazaya daxil olub istənilən və ya satıcının məsləhətinə görə ətri seçib hədiyyə edir. Onlar yüngültəbiətli kişilər olur. Üstəlik ətir çox ucuzdursa, onunla uzunmüddətli münasibətə ümid etmək düzgün deyil. Üçüncü tip kişilər isə klassik ətir hədiyyə verir və anasının bu ətri bəyəndiyini deyir. Bu tip kişilər evlilik təklifini etmək istəyirlər. Lakin onların anası ilə bağlı travmaları var, bu da şəxsi münasibətlərdə özünü göstərə bilər.

Qadınlarsa kişilərə qılınc, səyahət üçün çanta, fonar, ekstremal şəraitdə sağ qalmaq üçün xüsusi alətlər, sadalananlardan antik əşyalar, bahalı içkilər hədiyyə verə bilərlər. Lakin elə şeylər var ki, kişilər onları hədiyyə alanda əsəbləşirlər. Kişilərin qara siyahıya saldığı hədiyyələrə balaca heyvan fiqurları, bürcləri simvolizə edən fiqurlar, heykəllər – kiçik ölçülü bir sıra şeylər, əksər hallarda şəkil çərçivələri, fotoalbom, dekorativ qablar, dəftərxana ləvazimatları, məzəli hədiyyələr aiddir. “Kişilər “daha çox qazan”, “daha uğurlu ol” mənalarını daşıyan hədiyyələrdən də psixoloji travma alırlar. Məsələn, sevdiyi maşının miniatür formasını hədiyyə verməklə onun hisslərinə toxuna bilərsiniz. Səyahət etdiyiniz ölkələrdən suvenirlər gətirib hədiyyə verməyiniz də onun xoşuna gəlməyə bilər”.

Elə hədiyyələr var ki, inanclara görə o, hədiyyələri vermək olmaz. Məsələn, saat, foto, dəsmal və sarı güllər ayrılığa işarədir.