Qarpızın seçimi zamanı ən əsas şey – tələsik almamaqdır. Azərbaycan iqlimində qarpız əsasən iyul-avqust aylarında yetişib satışa çıxarılır
1. Ölçüsünə diqqət edin
Eyni qarpız növündən daha yaxşı olarki böyüyünü seçəsiniz, lakin çox nəhəng olmamalıdır. Bu zaman qarpız nə qədər böyük və yüngül olarsa, o qədər dəymiş hesab edilir. Qarpız seçimində çox xırda və çox irilərindən çəkinmək lazımdır. Qarpızın “optimal” çəkisi – təxminən 10 kq.
2. Sarı ləkələrə diqqət edin
Sarı ləkələr yaxşı yetişmiş qarpızın ən yaxşı əlaməti hesab edilir. Bu ləkə nə qədər sarımtıldırsa, qarpız da o qədər dadlı və şirin olur. Qarpızın bir tərəfi üstə qaldığından yaranan böyründəki açıq ləkə maksimum sarı, hətta narıncı rəngdə olmalıdır.
3. Qabığa diqqət edin
Qabığın üzərindəki zolaqlar maksimum fərqlı olmalıdır. Yetişmiş qarpızın üstü mütləq möhkəm və parlaq olmalı, qabıq dırnaqla deşilməməlidir, çünki, bostandan çıxarılan qarpız artıq maye qəbul edə bilmir və onun qabığı quruyub bərkiyir. Lakin, əgər dırnaq qabıqda dəlik yaradırsa, deməli qarpız hələ yetişməyib, kaldır. Həmçinin qarpızın qabığını sürtüb iyləmək olar – yeni kəsilmiş ot qoxusu gələrsə, o zaman qarpızın kal olmasından şübhə etmək olar.
4. Döyəcləməyə çalışın
Yetişmiş qarpızı əlnən vurduqda o həmişə yay kimi əyilib əlinizi əks etdirməlidir. Əgər dəymiş qarpıza qulağnızı söykəyib vursanız, o zaman təmiz, cingiltili səs eşidməlisiniz. Həmçinin dəymiş qarpızı qulağınıza söykəyib azacıq iki əlnən əzsəniz qabığı cırıldayacaq.
5. “Cins”inə diqqət edin
Qarpız – xonsa giləmeyvədir. “Kişi cinsində” giləmeyvənin aşağısı qabarıqdır, dairəsi isə balacadır. “Dişilərdə” isə aşağı hissəsi daha geniş, dairəsi isə daha böyükdür. “Dişi Qarpız” daha dadlı hesab edilir: tumları az, şirnisi isə çox olur.
6. Ehtiyatlı olun: Nitratlı qarpız!
Əgər qarpız “qədərindən artıq nitratlarla yedirdilibsə”, o özü bu haqda işarə verir və aşağıdakı əlamətləri nümayiş etdirir:
– İçərisinin kəsgin qırmızı və azacıq bənövşəyi rəngi
– Ortasından qabığına doğru olan liflərin rəngi normal olaraq ağ deyil, sarı rəngin çalarlarındadır.
– “Səhv” qarpızın kəsilən səthi çox hamar və parlaq olur, lakin “düzgün” qarpızda o dənəciklərlə parlayır.
– Bir tikə qarpızın içini bir stəkan suda qarışdırın. Əgər su sadəcə bulandısa, deməli o yaxşı qarpızdır. Əgər suyun rəngi qırmızı və ya çəhrayı oldusa deməli zərərlidir.
