Təhsil eksperti Səbinə Əliyevanın dediyinə görə, büdcədən maliyyələşən yerlər qrant, təqaüd proqramı kimi təşkil olunmalıdır: “Elə olur ki, tələbə ödənişsiz yerə girir və nəticədə həvəssiz dərs oxuyur. Beləliklə, o, istedadlı tələbənin təhsil ala biləcəyi büdcə yerini tutur. Ödənişli şöbəyə yazılan tələbələr var, amma çox yaxşı oxuyurlar və ailənin büdcəsi çox məhdud olduğundan təhsil xərcləri onlar üçün ağır yükdür. Sual yarana bilər: Əgər tələbə savadlıdırsa, bəs niyə büdcə hesabına təhsil almaq üçün kifayət qədər bal toplaya bilməyib? Amma bunun bir neçə səbəbi ola bilər ki, birincisi insan faktorudur. Ərizəçi sadəcə yorğun və çaşqın ola bilərdi. İkinci səbəb ixtisas kodlarını daxil edərkən buraxılan səhvdir”.

“Bir tələbəmiz var ki, 617 bal toplayıb, bu, çox yaxşı nəticədir, amma ikinci səbəbdən ödənişli şöbəyə daxil olub. Bundan əlavə, nəzərə almaq lazımdır ki, çox uğurlu olmayan abituriyent yaxşı tələbə ola bilər və ya əksinə. Bəs niyə semestrin sonunda yaxşı nəticə göstərən, pulluda oxuyan tələbə büdcədən maliyyələşən yerə, dövlətdən maliyyələşən tənbəl isə pullu ödənişə köçürülməsin? O zaman oxumaq üçün motivasiyanı artırmaq mümkün olacaq”, – deyə həmsöhbətimiz bildirib.

Əliyevanın fikrincə, büdcədən maliyyələşən yerlər olmalıdır, lakin büdcədən maliyyələşən yerlərin sayının xeyli artırılması təhsilin keyfiyyətini qaldırmayacaq və tələbələrin təhsilə həvəsini artırmayacaq: “Biz real təhsil modelləri yaratmalıyıq. İndi ölkədə hər il təhsil haqqını qaldıran bir çox universitetlər var. Diplomları sitat gətirilən və yaxşı infrastruktura malik olan bir çox xarici universitetlərdə təhsilin qiyməti yerli universitetlərinkindən xeyli aşağıdır. Bundan əlavə, tələbə konstruktor bürosunda və ya universitetin laboratoriyasında işləyirsə, təhsil haqqı maaş kimi silinir. Düşünürəm ki, büdcə yerlərini əhəmiyyətli dərəcədə artırmaq əvəzinə, universitetlərin qiymət siyasətini nəzarətə götürüb orta əmək haqqının müəyyən edilməsi, nəhayət, tələbə kreditlərinin verilməsi daha səmərəli olardı”.

Təhsil Nazirliyi yanında İctimai Şura sədrinin müavini Nadir İsrafilov da  deyir ki, ali təhsilin əlçatanlığı balların sayının azaldılması ilə bağlı olmamalıdır: “Hər şeydən əvvəl təhsil maliyyə baxımından əlverişli olmalıdır. İlahiyyat İnstitutundan başqa bütün universitetlərdə yerlərin əksəriyyəti pulludur. Onlarda bir illik təhsilin qiyməti fərqlidir – haradasa daha bahalı, haradasa daha ucuz. Dünya təcrübəsində dövlət universitetləri var ki, orada təhsil tamamilə pulsuzdur. Ölkəmizdə isə dövlət universitetlərində də çoxlu tələbə ödənişli təhsil alır”.

“Başqa ölkələrdə elə universitetlər var ki, orada təhsil Azərbaycandan qat-qat ucuzdur. Nəticədə, bir çox tələbə xaricdə təhsil almağı seçir və əksəriyyəti orada əbədi qalır. Nəticədə həm vəsait, həm də beyin xaricə axır. Vəziyyəti dəyişmək üçün çalışmaq lazımdır”, – deyə ekspert söyləyir.

İsrafilov hesab edir ki, tələbə kreditlərinin olması məsələsini inkişaf etdirmək lazımdır: “Mümkün qədər büdcə yerlərini artırmaq lazımdır, amma burada hər şey büdcənin imkanlarından asılıdır. Dövlət sifarişinə əsasən, ölkə üçün ən zəruri olan ixtisaslar üzrə yerlər daha çox olmalıdır. Təhlil və planlaşdırma lazımdır. Qeyri-neft sənayesini inkişaf etdirmək üçün kompüter texnologiyaları sahəsində peşəkarlara, kənd təsərrüfatı sahəsində mütəxəssislərə ehtiyac var. SSRİ dövründə Azərbaycan üzümçülük, şərabçılıq, pambıqçılıq kimi sahələrdə aparıcı mövqeləri tuturdu və indi onları da fəal şəkildə inkişaf etdirmək lazımdır”.