Nostrifikasiya ölkəmizdə bir ölkənin diplomunun digər dövlət tərəfindən tanınmasıdır. Prosedur sadə deyil və bir çox insan problemlərlə üzləşir.

Azərbaycanın Əməkdar müəllimi Asif Cahangirov deyir ki, bəzi ali məktəblərə imtahansız, məsələn, müsahibə yolu ilə tələbə qəbulu aparılır: “Universitetlərə qəbulun müxtəlif formaları var. Hər şey onların qaydalarından asılıdır. Qərb universitetlərini götürsək, zəif tələbələr də bəzən onlara daxil olurlar, lakin bununla belə, onlar təhsil proqramını uğurla mənimsəmək üçün lazım olan keyfiyyətlərə malik olmalıdırlar”.

“Ümumiyyətlə, Qərbdə universitetlərin qapıları hər kəsin üzünə açıqdır – əgər müəyyən meyarlara cavab verirsə, məsələn, orta təhsil, yaş və s. Amma bu, o demək deyil ki, universitetə daxil olan hər kəs mütləq oranı bitirəcək. Orada təhsil almaq çətin işdir. Özünə hörmət edən universitet heç kimi saxta diplomla mükafatlandırmaz. Müəssisənin yüksək keyfiyyətli işi həm təsisçiyə, həm də bütün professor-müəllim heyətinə qazanc gətirir. Məzunların uğuru onlar üçün önəmlidir”, – deyə həmsöhbətimiz bildirir.

Cahangirovun sözlərinə görə, elə universitetlər var ki, onlara qəbulun əsas məqsədini diplomla ödəməyə görə mükafat kimi qələmə vermək olar: “Amma onlara daxil olanlar yadda saxlamalıdırlar ki, bizdə xarici diplomların tanınması proseduru var. Azərbaycanda heç də bütün diplomlar tanınmır. Və bu universitetlərin öz ölkələrində dövlət akkreditasiyasının olub-olmaması, bu təhsil ocağının nə dərəcədə keyfiyyətli təhsil verə biləcəyi hələ də məlum deyil. Bu təhsil müəssisəsinin ölkəmizdə qeydiyyatda olub-olmaması, hər hansı səlahiyyəti olub-olmaması, ölkənin müvafiq orqanlarında akkreditasiyasının olub-olmamasını daxil olmamışdan əvvəl öyrənmək lazımdır. Tələbələrin valideynlərinə məsləhət görərdim ki, heç olmasa bu universitet haqqında sosial şəbəkələrdə rəyləri oxusunlar”.

Təhsil eksperti Səbinə Əliyeva mövzuya dair söyləyir ki, Gürcüstanda, Türkiyədə və başqa ölkələrdə reytinqli universitetlərdə təhsil almaq o qədər də asan deyil: “Onların öz minimum tələbləri var. Qəbul imtahanlarına gəlincə, bizdə də əcnəbilər dövlət müqaviləsi əsasında imtahansız daxil olurlar, lakin bir il hazırlıq fakültəsində (xarici universitetlərdə – fond) oxuyurlar və müəyyən imtahanlardan keçməlidirlər. Bir il ərzində tələbə Azərbaycanın tarixini və coğrafiyasını, Azərbaycan dilini və təhsil alacağı dili öyrənməlidir. İstənilən əcnəbi tələbə təhsil aldığı ölkənin dilini bilməlidir, çünki o, bir neçə il orada yaşayacaq”.

Mütəxəssis Gürcüstanın bir çox universitetlərinin işi ilə tanış olduğunu qeyd edib: “Yüksək təhsil səviyyəsinə malik əla universitetlər var. Amma ora çatmaq o qədər də asan deyil. Eyni sözləri Türkiyə haqqında da demək olar. Amma biznes biznesdir. Təəssüf ki, necə deyərlər, birdəfəlik universitetlər var ki, onların heç bir akkreditasiyası yoxdur və sonradan onların diplomları Azərbaycanda nostrifikasiyadan keçmir”.

“Deyək ki, məzun ingilis dilində təhsil alıbsa, vətənə qayıdandan sonra bu dil üzrə bilikləri yoxlanılır, həmçinin onun universitetin yerləşdiyi ölkədə əyani təhsil müddətində yaşayıb-yaşamaması yoxlanılır. Beynəlxalq təhsil kodeksinin qanunvericiliyinə uyğun olaraq yoxlanılan bir neçə məqam var. Bu proses 6 aya qədər davam edə bilər”, – deyə müsahibimiz vurğulayıb.

Əliyeva valideynlərlə savadlı informasiya işi aparmağı vacib hesab edir: “Bəzi valideynlər övladları ali məktəbə daxil olmayanda hər hansı variant axtarmağa başlayırlar. Gənc oğlanlar üçün universitetə daxil olmaq ordudan möhlət almaq imkanıdır, qızlar üçün isə cehizə əlavə bonus kimi xidmət edə bilər. Amma istənilən valideyn bilməlidir ki, xarici universitetə sənəd verməzdən əvvəl Azərbaycan Təhsil Nazirliyinin saytına daxil olmaq lazımdır. Orada ölkəni göstərdikdən sonra diplomları ölkəmizdə tanınan bu ölkənin universitetlərinin siyahısına baxmaq lazımdır. Tələbənin oxuyacağı universitet orada olmasa, bu cür araşdırmalar sadəcə olaraq özünü aldatmaqdan başqa bir şey deyil və sonda pullarını çölə atacaqlar”.