Özünə inamın itirilməsinin səbəbləri insandan insana dəyişir. Özünə inam hiss olunsa belə, bu, keçilməz bir vəziyyət deyil. Ümumiyyətlə, özünə inamsızlığın səbəbləri aşağıdakı kimi izah olunur:
Genlər və Temperament
Güvənsizliyin irsi olmadığı və temperamentin təsiri çərçivəsində deyildə xarici təsirlərdən meydana gəldiyi düşünülsə də, kod xəritəmizə yazılan bəzi genlər, sizi özgüvənsiz olmanıza səbəb ola bilər.
Həyat təcrübələri
Həyat təcrübələri insanlara özünə inam itkisinə səbəb ola bilər. Həyat təcrübələri, bir neçə hissəyə bölünə bilər. Aşağıdakı kimi sıralaya bilərik:
Travmalar: Fiziki, cinsi və emosional zorakılıq özünə dəyər hisslərinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir edə bilər.
Valideyn üslubu: Ana və atanın fərdə göstərdiyi davranış, xüsusilə uşaqlıq dövründə fərq edilməsə belə, bir çox cəhətdən fərdə təsir edir. Məsələn, sizi daim aşağılayan, başqaları ilə müqayisə edən bir valideyniniz varsa, bu gün bu mənfilikləri özünüzlə daşıyırsınız.
Təcavüz və alçaldılma: Xüsusilə uşaqlıqda zorakılıq hər şeyi əhatə edə bilər. Görünüşünüz, həyat tərziniz, dostlarınızın mühiti, ailəniz və ya bacarıqlarınız haqqında mənfi, alçaldıcı ifadələr sizdə özünə inamsızlıq yarada bilər.
Özgüvənsizliyin əlamətləri ümumiyyətlə aşağıdakı kimi sıralanır:
Həddindən artıq özünütənqid
Müsbət cəhətləri nəzərdən qaçırmaq
Özünüzü və ətrafınızdakı insanları aşağılamaq
Özlərini təsvir edərkən çirkin və ya kök kimi təsvirlərdən istifadə etmək
Əldə etdikləri hər şeyin şans olduğunu düşünmək,
Kimdənsə müsbət rəy aldıqda komplimentlərə inanmamaq.
Evdə özünüzə inamsızlığı aradan qaldıracaq aşağıdakı davranışları həyata keçirə bilərsiniz;
Özünüzə müsbət danışın, özünüzə ən yaxşı dostunuz kimi davranın. , Mehriban və anlayışlı olun. Səhv etdiyiniz zaman özünüzə sərt davranmayın.
Özünüzü başqaları ilə müqayisə etməyin, hər kəsin fərqli olduğunu qəbul edin.
Müsbət cəhətləri qəbul edin,
Keçmişi unudun, köhnə ağrıları və məyusluqları yenidən yaşamaqdansa, diqqətinizi burada və indi yaşamağa yönəldin.
İdman edin. İdman hər cür şeylər üçün beyinə böyük təkan verir, lakin xüsusilə depressiya ilə mübarizə aparmaq və özünüzü yaxşı hiss etməyinizə kömək etmək üçün doğru addımdır.
Zümrüd Haqverdiyeva
Special School Məktəb tipli Reabilitasiya Mərkəzinin psixoloqu
