Bahar tam sürətlə davam edir, günəş getdikcə daha aktiv şəkildə parlayır və dərimiz ultrabənövşəyi radiasiyanın silahı altındadır. Günəş şüaları səbəbindən dəri tez qocalır və dəri xərçəngi olan melanomaya tutulma riski də artır.
Dərini günəşdən necə düzgün qorumaq olar? Buludlu günlərdə və kölgədə günəş kremindən istifadə etmək nə dərəcədə vacibdir? Çoxlu xallarınız varsa, günəşdə nə qədər qala bilərsiniz? Qara dərili insanlar üçün ultrabənövşəyi radiasiya təhlükəlidirmi? Bəs dəri xərçəngi olmadan günəş işığı D vitamini almaq üçün nə etmək lazımdır?
Bu sualları “Rossiya 1” kanalının efirində Rusiyanın baş televiziya həkimi Aleksandr Myasnikov cavablandırıb.
Bir çox insanlar buludlu havada və ya kölgədə özünü ultrabənövşəyi radiasiyadan qorumağa ehtiyac olmadığına inanır. Lakin həkim xəbərdarlıq edir: şüalar bir neçə santimetr dərinliyə nüfuz edə bilər. Gördüyümüzün yalnız 40% -i görünən işıqdır. Biz işığın 60% -ni ümumiyyətlə görmürük, lakin radiasiyası öz təsirində qalır.
“Radiasiya yalnız gecə istisna olmaqla hər zaman var – hətta qışda da. Ultrabənövşəyi radiasiya dərinin qocalması üçün həm qadın, həm də kişilərdə ən təhlükəli amildir. Avstraliyada aparılan tədqiqatlar göstərib ki, qadınların 70 faizindən çoxunda və 30 yaşdan aşağı kişilərin 40 faizindən çoxunda artıq fotoqocalma ilə bağlı ciddi qırışlar var”,-deyə həkim bildirib.
Kremin qorunma dərəcəsi nə qədər yüksək olsa…
Həkimin fikrincə, xətti əlaqə yoxdur. SPF-20 dərini 87%, SPF-30 91%, SPF-50 isə 95% qoruyur. Ondan necə istifadə etmək vacibdir? Dərinin hər santimetrində müəyyən miqdarda krem olmalıdır və bir boru, əslində, yalnız üç gün kifayət etməlidir. Üstəlik, emulsiya tətbiq edildikdən sonra düzgün geyinmək lazımdır.
Ultrabənövşəyi şüalanma kimlər üçün xüsusilə təhlükəlidir?
Müxtəlif genotiplər var: bəzi insanlar günəşə çıxan kimi yanır, bəziləri isə heç qaralmır, nadir hallarda yanan və qaralmasını yaxşı saxlayanlar var.
“Yanıqlar yığılır, dəri xərçəngi riski toplanır, xüsusən də uşaqlarda”, -deyə həkim izah edir.
Qaralmış dəri eyni zamanda, təxminən SPF-3 səviyyəsində radiasiyanın nüfuzundan qoruyur. Əynimizdəki paltar kimi. Bu çox zəifdir.
Əhəmiyyətli bir risk faktoru da bədəndə xalların olmasıdır. Onların sayı 25-dən çox olduqda, günəş yanığı melanoma və digər dəri xərçənginin inkişafına səbəb ola bilər.
Günəş vannası qəbul etmək həmişə zərərlidirsə, bəs D vitaminini necə alaq?
“Payızda belə, yarım saat təmiz havada olmaq kifayətdir”, – həkim əmin edir.
O, həmçinin səhər tezdən, saat 11:00-dan əvvəl və ya 17:00-dan sonra günəş altında olmağı məsləhət görür.
Doktor Myasnikovun universal tövsiyələri:
• Yalnız üz və əllər üçün deyil, bədənin digər hissələri üçün də günəş kremindən istifadə edin.
• Uzunqol geyinin.
• Ultrabənövşəyi şüalardan qoruyan xüsusi geyimdə günəş altında olun.
Nubar Süleymanova
