Paytaxtın çoxmənzilli binalarında yaşayış sahələrinin qiymətlərinin sürətlə artması şəraitində istehlakçı tələbatı kiçik ölçülü mənzillərə doğru dəyişir. Ekspertlərin məlumatlarına görə, son vaxtlar birotaqlı mənzillər potensial müştərilərin xüsusi marağına səbəb olub.
Müvafiq olaraq, indi kiçik şəhər mənzillərinin seqmentində nəzərəçarpacaq artım müşahidə olunur. Artan tələb şəhərlərdəki birotaqlı mənzillərin qiymətlərini artırır və əhali büdcə təklifi axtarışında bazarın bu hissəsində qiyməti tənzimləyir, qiymət artımının yeni dalğasına səbəb olur.
Daşınmaz əmlak eksperti Elnur Fərzəliyev əhalinin kiçik ölçülü təkliflərə marağının artmasını daşınmaz əmlak qiymətlərinin yüksək olması ilə izah edir: “Son illər ölkənin əsas şəhərində çoxmənzilli binalarda hər kvadratmetrin qiyməti o qədər artıb ki, geniş mənzillər artıq adi alıcının cibinə uyğun deyil. Qiymət artımının digər dolayı səbəbi isə ipoteka kreditləşməsinin intensivləşməsidir”.
“Bakıda kvadratmetrlərin qiymətləri o qədər sürətlə artır ki, hər kəs öz gücünə mənzil ala bilmir. Və sonra banklardan müxtəlif kredit təklifləri və hətta tikinti aparanların kredit təklifləri də köməyə gəlir”, – deyə həmsöhbətimiz bildirib.
Alıcılar arasında xüsusilə populyar olan İpoteka və Kredit Zəmanət Fondu (İKZF) vasitəsilə güzəştli kreditlərdir. Fond iddia edir ki, müvəkkil banklar vətəndaşlara daha aşağı faizlə ipoteka kreditləri təklif edir və buna görə də ipotekaya marağın artmasının kökündə bu strukturun əlverişli şərtləri dayanır. Buna görə də ekspertlər Bakı mənzil bazarında qışda sakitləşməni mənzil almaq üçün uzunmüddətli kreditlərin azalması, yaz artımını isə ipoteka kreditlərinin canlanması ilə izah edirlər.
Azərbaycan Rieltorlar Assosiasiyasının icraçı direktoru Elnur Azadov deyir ki, ipoteka kreditləri mənzil bazarında tələbi stimullaşdıracaq: “Xüsusilə Bakıda mənzillərin qiymətləri qalxır və nəticədə potensial alıcılar artıq təkbaşına məznil ala bilmirlər. Buna görə də ipoteka kreditləşməsinin aktivləşdirilməsi artan canlanmaya öz töhfəsini verir. Eyni səbəbdən, paytaxtın daşınmaz əmlak bazarında kiçik mənzillərə tələbat var – alıcıların əksəriyyəti daha böyük mənzil ala bilmir”.
Mütəxəssis hesab edir ki, bu bazarda yeni mənzillərin əhəmiyyətli dərəcədə çatışmazlığı səbəbindən mənzil qiymətləri də durmadan artır və tələbat öz evini tapmaq və ya şəhər mənzillərinə sərfəli investisiya qoymaq istəyənlərlə ayaqlaşmır: “Axı daşınmaz əmlak həm də sərfəli investisiyadır. İcarəyə verilə və ya qazanc üçün satıla bilər. Belə investisiyalardan ən yüksək gəlir böyük şəhərlərdə, xüsusən də paytaxtda qeydə alınıb. Ona görə də Bakıda qiymətlər sıçrayışla artır və şəhər mənzillərinin alınması təkcə başın üstündə dam örtüyü kimi deyil, həm də qənaət etmək və əlavə pul qazanmaq yolu kimi qəbul edilir”.
Həqiqətən də, qısamüddətli durğunluqdan sonra mart ayında şəhər mənzilləri yeni qiymət dalğası ilə üzləşdi. Analitiklərin fikrincə, bu, gözlənilən idi, çünki bazar ilin əvvəlində ipoteka kreditləşməsində canlanma gözləyirdi. Nəticədə yaşayış evləri yenidən bahalaşmağa başlayıb.
İqtisadi və Sosial İnkişaf Mərkəzinin məlumatına görə, mart-aprel aylarında respublikada daşınmaz əmlakın qiymətləri davamlı olaraq artıb. Bu strukturun monitorinqi göstərir ki, fevral və mart aylarında təkcə paytaxtda çoxmənzilli binalara deyil, fərdi yaşayış evlərinə də tələbat artıb. Mərkəzin analitikləri qeyd edirlər ki, həyət evləri və tikinti üçün torpaq sahələri daha 1,4 faiz bahalaşıb.
Müstəqil ekspertlərdən fərqli olaraq, struktur hesab edir ki, çoxmərtəbəli yaşayış binalarına və qeyri-yaşayış sahələrinə tələbat dəyişməyib. Ay ərzində yaşayış binalarında mənzillərin qiymətində artım 0,9 faiz, qeyri-yaşayış sektorunda isə orta qiymət artımı 1,3 faiz təşkil edib. Bununla belə, kirayə bazarında qiymətlər dəyişməyib. Bununla yanaşı, yanvar-mart aylarında tikinti materiallarının istehsalının ümumi dəyəri ötən ilin müvafiq ayları ilə müqayisədə 34,4 faiz artaraq 274,6 milyon manat təşkil edib.
Emma Rzayeva
