Postoperativ reabilitasiya, xəstənin əməliyyatdan sonra sağlamlığının bərpası üçün vacib bir prosesdir. Bu mərhələlər, xəstənin əməliyyatdan əvvəlki funksional səviyyəsinə qayıtmasını təmin etmək, ağrıları azaltmaq və mümkün olan ən qısa müddətdə gündəlik fəaliyyətlərini bərpa etmək məqsədini güdür. Reabilitasiya prosesinin müvəffəqiyyəti, əməliyyatın növü, xəstənin yaşası, ümumi sağlamlıq durumu və reabilitasiya proqramının düzgün planlanması ilə bağlıdır.
1) Bərpa mərhələlərinin icmalı
Postoperativ reabilitasiya adətən bir neçə mərhələyə bölünür:
İlk mərhələ (İlk 24-48 saat)
Bu mərhələdə xəstənin həyati əlamətləri diqqətlə izlənilir. Ağrının idarə edilməsi, infeksiyanın qarşısının alınması və əməliyyat yerinin müalicəsi prioritetdir. Xəstə, həkimlərin göstərişlərinə uyğun olaraq, dinlənməli və lazım gəldikdə ağrıkəsicilərdən istifadə etməlidir.
İkinci mərhələ (48 saatdan sonra)
Xəstə gündəlik fəaliyyətlərini yerinə yetirməyə başlayır. Bu mərhələdə müayinə edilən bərpa proqramına əsasən, fiziki terapiya tətbiq edilir. Fizioterapevt, pasiyentin bərpa ehtiyaclarını nəzərə alaraq, fərdi məşq proqramı hazırlayır.
Üçüncü mərhələ (1-4 həftə)
Bu mərhələdə xəstə fiziki aktivliyini artırmağa başlayır. Məşqlər daha intensiv hala gəlir və xəstə yavaş-yavaş gündəlik fəaliyyətlərinə dönür. Fizioterapiya seansları müntəzəm şəkildə davam etdirilir. Xəstənin bədəninin reaksiya verməsi diqqətlə izlənir.
Dördüncü mərhələ (4 həftədən sonra)
Xəstə tamamilə bərpa olunma mərhələsinə daxil olur. Burada, reabilitasiya proqramı xəstənin spesifik ehtiyaclarına uyğunlaşır. İdman fəaliyyətləri, güc və çeviklik məşqləri, fiziki və emosional sağlamlığı artırmaq üçün tətbiq olunur.
2) Reabilitasiya prosesində müxtəlif fasilələr
Postoperativ reabilitasiya prosesində, müxtəlif üsul və yanaşmalar tətbiq olunur:
Fizioterapiya: Xəstənin hərəkət qabiliyyətini artırmaq və ağrıları azaltmaq üçün müntəzəm olaraq tətbiq olunan müalicədir.
Tədbirlər və məşqlər: İdman terapevtləri tərəfindən hazırlanmış proqramlar vasitəsilə, xəstə gücünü, balansını və çevikliyini artırır.
Psixoloji dəstək: Xəstələr, emosional və psixoloji çətinliklər yaşaya bilərlər. Bu səbəbdən, psixoloq və ya psixiatrdan dəstək alınması faydalıdır.
Qidalanma: Bərpa prosesində düzgün qidalanma vacibdir. Xəstə, vitamin və mineral baxımından zəngin bir pəhrizlə, bərpa müddətini sürətləndirməyə kömək edir.
3) Reabilitasiyada qeyd olunması vacib məsələlər
Fərdi yanaşma: Hər xəstənin bərpa prosesi fərdidir. Bu səbəbdən, reabilitasiya proqramı xəstənin spesifik ehtiyaclarına uyğun hazırlanmalıdır.
Mütəmadi izləmə: Reabilitasiya müddətində müntəzəm müayinələr vacibdir. Xəstənin irəliləyişini qiymətləndirmək və proqramda düzəlişlər etmək üçün mütəxəssis tərəfindən izlənilməsi əhəmiyyətlidir.
Xəstənin məlumatlandırılması: Xəstə, reabilitasiya prosesi haqqında ətraflı məlumatlandırılmalıdır. Bu, onların motivasiyasını artırır və prosesi daha müsbət qarşılamalarına kömək edir.
Nəticə
Postoperativ reabilitasiya, xəstənin əməliyyatdan sonra sağalmasını və gündəlik fəaliyyətlərinə qayıtmasını təmin edən vacib bir mərhələdir. Hər mərhələ diqqətlə planlanmalı və icra olunmalıdır ki, xəstə optimal nəticələr əldə etsin. Reabilitasiya prosesi yalnız fiziki sağlamlıqla deyil, eyni zamanda psixoloji və emosional sağlamlıqla da əlaqəlidir. Buna görə də, hərtərəfli yanaşma və mütəxəssislərin dəstəyi reabilitasiya prosesinin uğuru üçün önəmlidir.
Nərminə Abbasova
MayoMed Medikal Fizioterapiya və Reabilitasiya Mərkəzinin təsisçisi və baş həkimi, terapevt, ailə həkimi
(Həkimlə əlaqə saxlamaq istəyənlər Əhməd Rəcəbli 207-də yerləşən MayoMed klinikasına müraciət edə (TEL: (012) 464 86 93; 464 86 94; 464 86 95) və ya (051) 866 02 20; (051) 567 66 96 mobil nömrələri ilə birbaşa Nərminə Abbasova ilə əlaqə saxlaya bilərlər.)
