Farmakoterapiya, dərmanların istifadəsi yolu ilə xəstəliklərin müalicəsi və simptomların idarə edilməsi ilə məşğul olan bir tibbi yanaşmadır. Bu metod müasir tibb praktikasının əsas prinsiplərindən biridir və xəstələrin sağlamlığını qorumaq, onların həyat keyfiyyətini artırmaq məqsədini güdür.

1) Farmakoterapiyanın əsasları

Farmakoterapiya, dərmanların farmakokinetikası (orqanizmə daxil olduqda necə hərəkət etdikləri) və farmakodinamika (dərmanların bədəndə necə təsir etdikləri) anlayışlarını əhatə edir. Bu biliklər, həkimlərin doğru dərmanları, dozanı və müalicə planını seçmələrinə kömək edir.

2) Farmakoterapiyanın tipləri

Farmakoterapiya, müxtəlif məqsədlərə xidmət edən bir neçə növə bölünür:

Profilaktik farmakoterapiya: Xəstəliklərin qarşısını almaq üçün dərmanların istifadəsini nəzərdə tutur. Məsələn, vaksinlər infeksiyaların yayılmasının qarşısını almaq üçün tətbiq edilir.

Kurativ farmakoterapiya: Xəstəliyin müalicəsi məqsədini güdür. Bu, antibiotiklərin infeksion xəstəliklərdə və xərçəng əleyhinə dərmanların xərçəng müalicəsində istifadəsini əhatə edir.

Simptomatik farmakoterapiya: Xəstəliklərdən yaranan simptomların yüngülləşdirilməsi məqsədini güdür. Ağrı kəsicilər və psixotrop dərmanlar bu kateqoriyaya daxildir.

3) Dərmanların istifadəsi

Farmakoterapiyada dərmanların istifadəsi aşağıdakı aspektləri əhatə edir:

Doza: Dərmanın doğru dozası, xəstənin yaşına, çəkisinə, sağlamlıq vəziyyətinə və xəstəliyin şiddətinə əsaslanaraq təyin edilir.

Müalicə prosesinin izlənməsi: Müalicə müddətində xəstənin vəziyyəti mütəmadi olaraq izlənməli, dərmanların təsiri və yan təsirləri qiymətləndirilməlidir.

4) Risklər və yan təsirlər

Farmakoterapiya ilə bağlı bir sıra risklər mövcuddur:

Yan təsirlər: Dərmanların istifadəsi bəzi hallarda allergik reaksiyalar, mədə-bağırsaq problemləri və digər yan təsirlərlə müşayiət oluna bilər.

Dərman qarşılıqlı təsirləri: Müxtəlif dərmanların birgə istifadəsi bəzən arzuolunmaz reaksiyalara səbəb ola bilər, buna görə də həkimlərin mütəmadi olaraq izlənməsi vacibdir.

Nəticə

Farmakoterapiya, müasir tibbin əsas elementlərindən biridir və xəstəliklərin müalicəsində, simptomların idarə edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır. Həkimlər, xəstələrin fərdi ehtiyaclarına uyğun dərman seçimində və müalicənin effektivliyinin artırılmasında mühüm rol oynayır. Xəstələr, dərman istifadəsi ilə bağlı məlumatlı olmalı və həkimləri ilə mütəmadi əlaqə saxlamalıdırlar ki, müalicə prosesi mümkün qədər faydalı olsun.

Nərminə Abbasova

MayoMed Medikal Fizioterapiya və Reabilitasiya Mərkəzinin təsisçisi və baş həkimi, terapevt, ailə həkimi