Uşaqlarda özgüvən problemi, bir çox faktordan qaynaqlanan mürəkkəb bir məsələdir. Bu problem, uşağın öz dəyərini və bacarıqlarını düzgün qiymətləndirə bilməməsi, özünə inanmaqda çətinlik çəkməsi ilə özünü göstərir. Özgüvən, uşaqların həyatının ilk illərində formalaşmağa başlayır və müxtəlif sosial, emosional və ətraf mühit faktorları bu prosesi təsir edə bilər.

Uşağın özünə inamı, ilk növbədə ailə mühitindən asılıdır. Valideynlər uşağa sevgi və dəstək göstərmədikdə, onlara daim tənqid etdikdə və ya onların müvəffəqiyyətlərini və ya səhvlərini qəbul etmədikdə, uşaq özünü dəyərsiz hiss edə bilər. Ailə daxilindəki münasibətlər, uşağın özünə hörmətini və özgüvənini formalaşdıran əsas amillərdən biridir. Əgər valideynlər uşağın hisslərini və düşüncələrini ciddiyə alır, ona sərbəstlik və məsuliyyət verirlərsə, uşaq özünü daha güclü hiss edə bilər.

Uşağın cəmiyyətlə və məktəb ilə əlaqələri də onun özgüvəninə təsir edir. Məktəbdə və ya sosial mühitdə yaşanan təzyiqlər, digər uşaqlarla müqayisələr və ya zorakılıq halları, uşağın özünü dəyərsiz hiss etməsinə səbəb ola bilər. Uşaqlar, özlərindən fərqli olanlar və ya cəmiyyətin tələblərinə uyğun gəlməyənlər üzərində təzyiq hiss edə bilərlər. Bu vəziyyətlərdə, uşağın özünü qəbul etməsi çətinləşir.

Təhsil və uşaq yaşadığı müvəffəqiyyətlər, onun özünə inamını təsir edən mühüm faktorlardır. Müxtəlif məktəb tapşırıqları və imtahanlar uşağın özünü dəyərləndirməsinə təsir edir. Uşaq uğursuzluqla qarşılaşdıqda, bu, ona mənfi təsir göstərə bilər və özgüvənini sarsıda bilər. Həmçinin, tədris prosesi və məktəbdəki dərslər uşağın bacarıqlarını düzgün qiymətləndirməkdə və ona müsbət təsir etməkdə böyük rol oynayır.

Fiziki xüsusiyyətlər də uşağın özünə inamını formalaşdırır. Uşağın fiziki inkişafı, onun boyu, çəkisi və görünüşü ilə bağlı hissləri, özünü qiymətləndirməsinə təsir edə bilər. Həmçinin, emosional vəziyyət də uşağın özünü necə gördüyünü müəyyən edir. Əgər uşaq çox stresli və ya narahat hiss edirsə, bu, onun özgüvənini zəiflədir.

Bəzi uşaqlar həyatlarında ciddi travmalar və ya stresli vəziyyətlərlə qarşılaşa bilərlər. Bu, ailə problemləri, sağlamlıqla bağlı çətinliklər və ya digər həyati təcrübələr ola bilər. Belə vəziyyətlər uşağın özgüvənini zədələyə bilər. Bu tip hallarda, uşağın müvafiq dəstək və yardım alması çox vacibdir.

Cəmiyyətin və medianın təqdim etdiyi gözləntilər də uşaqlara təsir göstərir. Xüsusilə sosial mediada yayılan mükəmməllik və gözəllik standartları uşaqlarda özlərini başqalarından aşağı hiss etməyə səbəb ola bilər. Bu, uşaqda mənfi öz qiymətləndirməyə və özgüvənin azalmasına yol aça bilər.

Uşaqlarda özgüvən probleminin həlli üçün bir çox yanaşma mövcuddur. Ən vacibi, uşağa sevgi və dəstək vermək, ona səhvləri ilə başa çıxmağa kömək etmək və uğurlarını qeyd etməkdir. Həmçinin, uşağa öz bacarıqlarını və güclü tərəflərini kəşf etməyə imkan vermək, özünə inamını artırmağa kömək edə bilər. Təhsil mühiti də çox önəmlidir; uşağa düzgün tədris və güclü dəstək verilməsi, onun özünü qiymətləndirməsini müsbət yöndə dəyişə bilər.

Tural Məmmədov